Robert Konieczny wraz z zespołem KWK Promes wygrywa konkurs na Bunkier Sztuki w Krakowie

Robert Konieczny wraz z zespołem KWK Promes wygrał konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej przebudowy, rozbudowy i nadbudowy budynku Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie. To już kolejne zwycięstwo architekta w prestiżowym konkursie – w 2009 roku pracownia KWK Promes wygrała ogólnopolski konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji Centrum Dialogu „Przełomy” w Szczecinie. Obiekt, otwarty dla zwiedzających na początku 2016 roku, zdobył główną Nagrodę European Prize for Urban Public Space 2016 przyznawaną dla najlepszych przestrzeni publicznych w Europie. Gratulujemy! Czekamy na realizację!

„Zwycięski projekt zakłada poszanowanie wartości kulturowych istniejącego ikonicznego budynku Galerii i podporządkowanie im zasad modernizacji, w ramach której planowane jest przywrócenie mu dawnej świetności” – podkreślił przewodniczący sądu konkursowego p. Jerzy Szczepanik-Dzikowski.

II Nagrodę w konkursie zdobyła Pracownia Architektury Głowacki z Wrocławia, III Nagrodę otrzymał zespół Grzegorz Mączka, Marta Mączka z Krakowa. Jury, spośród 33 zakwalifikowanych prac, przyznało również wyróżnienia: I Wyróżnienie zdobył zespół Horizone Studio Darasz, Kisielewski, Strzeński, II Wyróżnienie przyznano pracowni KJ Architekci.

Bunkier Sztuki w Krakowie | I Nagroda w konkursie
Projekt: Robert Konieczny – KWK Promes
Inwestor: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki
Rozstrzygnięcie konkursu: Październik 2016

Założenia

Poszukiwanie alternatywnego, realnego, scenariusza planowanej rozbudowy Bunkra Sztuki było punktem wyjścia dla koncepcji architektonicznej. Planowana nadbudowa w tym momencie z powodów prawnych i technicznych jest niemożliwa, a opieranie całego przedsięwzięcia na założeniu ewentualnej zmiany zapisów MPZP w przyszłości, o ile będzie skuteczne, wydaje się ryzykowne i oznacza ukończenie inwestycji w bliżej nieokreślonej przyszłości. Dlatego koncepcja zakłada wpisanie się w ustalenia obowiązującego MPZP oraz zaleceń ujętych w opinii konserwatorskiej i daje możliwość zrealizowania całości inwestycji w jednym etapie. Tak zrodził się pomysł, aby poszukać innego miejsca dla nowej przestrzeni wystawowej.

Idea – nowe otwarcie Bunkra Sztuki

Bunkier Sztuki powinien zostać wyeksponowany w krajobrazie Plant i odzyskać dawny blask, dlatego nowa przestrzeń wystawowa zostanie zlokalizowana nie nad budynkiem, a przed nim – pod ziemią. Projekt zakłada wyraźne zróżnicowanie tych dwóch elementów, dlatego nowa podziemna część będzie nowoczesną, elastyczną przestrzenią dającą zupełnie nowe możliwości w działalności Galerii, w tym otwarcie na promenadę Plant i kontakt z miastem. Istniejący budynek Bunkra Sztuki zostanie odrestaurowany i odzyska dawny charakter. Te dwa elementy (istniejący i nowy) będą dostępne z poziomu wejścia i będą mogły funkcjonować samodzielnie lub jako całość. Kawiarnia „Bunkier Cafe” zostanie przeniesiona do wnętrza istniejącego budynku i będzie mogła funkcjonować niezależnie od Galerii.

Wizualizacja – zamknięty stropodach

Wizualizacja – otwarty stropodach

Zagospodarowanie terenu

Projektowane ukształtowanie terenu wykorzystuje istniejące obniżenia i nawiązuje do pierwotnego zagospodarowania, stanowiącego otwartą przestrzeń. Zlokalizowane pod powierzchnią placu nowe sale wystawowe mogą zostać połączone z poziomem promenady Plant po otwarciu ruchomego stropodachu, podkreślonego geometrią ukształtowania terenu. Kawiarnia „Bunkier Cafe” zostanie przeniesiona do wnętrza, odsłaniając tym samym elewację z charakterystycznym betonowym reliefem. Zostaną wyeksponowane także istniejące wejścia do budynku od strony Plant. Wejście „A”, z charakterystyczną betonową kładką, służyć będzie obsłudze Galerii. Nieużywane obecnie wejście „B” zostanie zaktywizowane jako niezależna obsługa Kawiarni. W sezonie letnim, na wypłaszczeniu, zakłada się funkcjonowanie stolików kawiarnianych.

Przestrzeń publiczna

Koncepcja zakłada uporządkowanie przestrzeni przed budynkiem i ukształtowanie terenu w sposób sprzyjający miejskim interakcjom. Różnice terenu mogą być wykorzystywane zgodnie z wyobraźnią użytkowników. Zakłada się oddanie tej przestrzeni sztuce. Projekt umożliwi bezpośredni kontakt przestrzeni wystawowej z miastem, dający możliwość nowatorskich działań artystycznych. W ruchomym stropodachu zaprojektowano otwory zapewniające wgląd do części podziemnej ekspozycji, kiedy dach jest zamknięty. Po zmierzchu otwory będą emitowały światło z wnętrza. Dodatkowo pod wejściem do Galerii zaprojektowano źródło światła podkreślające ukształtowanie terenu. Nocą miejsca, które w ciągu dnia są zacienione, świecą najbardziej. W sezonie letnim, na wypłaszczeniu, możliwe będzie ustawienie stolików kawiarni „Bunkier Cafe”.

Wnętrze z zamkniętym stropodachem

Wnętrze z otwartym stropodachem

Rozwiązania funkcjonalne

Projekt zakłada uporządkowanie i skonsolidowanie bloków funkcjonalnych oraz cyrkulacji w istniejącym budynku, powiązanie z nową częścią oraz zapewnienie dostępności osobom niepełnosprawnym. Działalność Kawiarni i Galerii będzie mogła odbywać się niezależnie. Kawiarnia będzie posiadała wewnętrzną komunikację w postaci istniejących schodów. Galeria będzie obsługiwana 3 klatkami schodowymi: istniejącymi otwartymi schodami z nowym powiązaniem z poziomem -1, przebudowaną klatką w narożniku budynku, nową klatką obsługująca wszystkie kondygnacje. Funkcja administracyjna, z wewnętrznymi schodami, została zlokalizowana w budynku tzw. „Drobnerówki”. Funkcja edukacyjna została zlokalizowana na poziomie -1. Nowa część obejmuje sale wystawowe na poziomie -1 oraz -2, funkcje magazynowe (poziom -3) i techniczne (poziom -4).

Nowe sale wystawowe

Projekt zmierza do wydobycia charakteru Bunkra Sztuki nie tylko jako budynku, ale także jako Instytucji dającej możliwość doświadczania różnych form sztuki współczesnej. Służyć ma temu różnorodność przestrzeni ekspozycyjnych. Istniejące sale zostaną odrestaurowane i zostanie im przywrócony pierwotny charakter, natomiast nowa przestrzeń wystawowa ma być „maszyną” podporządkowaną sztuce, ma stanowić dla niej tło, a nie konkurencję. Projekt zakłada wysoką elastyczność w kształtowaniu wnętrza. System ruchomych stropów daje możliwość dowolnej konfiguracji przestrzeni. Ruchomy stropodach umożliwi kontakt wnętrza z miastem.

Istniejący budynek

Projekt zakłada minimalną ingerencję w istniejącą strukturę Bunkra Sztuki. Odrestaurowany zostanie hol wejściowy, otwarte klatki schodowe oraz sale wystawowe z charakterystycznymi stropami kasetonowymi. Ingerencja projektowa obejmuje powiązanie holu wejściowego na parterze z holem na poziomie -1 otwartymi schodami, wpisującymi się w układ pomieszczenia.
W centralnej części budynku, w możliwie nieinwazyjny sposób, została zaprojektowana nowa klatka schodowa z szybem windowym, obsługująca wszystkie kondygnacje istniejącej i projektowanej części Galerii. Funkcja administracyjna została zlokalizowana w budynku tzw. „Drobnerówki” – będzie to nowoczesna przestrzeń biurowa z wewnętrzną, niezależną komunikacją. Zaprojektowano nowy układ stropów tak, aby możliwie efektywnie wykorzystać dostępną kubaturę.
Kawiarnia „Bunkier Cafe” została zlokalizowana wewnątrz budynku na poziomie parteru, antresoli oraz w części podziemnej. Może funkcjonować niezależnie od Galerii, posiada własne wejście, klatkę schodową, zaplecze oraz toalety dla gości. Ściany i sufity części podziemnej zostaną oczyszczone i przywrócony zostanie im autentyczny charakter.