Konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji architektonicznej budowy Centrum Biblioteczno – Kulturalnego – Psie Pole przy ul. B. Krzywoustego 286 we Wrocławiu.
Projekt konkursowy
Projekt: tugastudio Marta Koperska-Kośmicka
Zespół: Marta Koperska-Kośmicka, Paweł Kośmicki
Lokalizacja: Wrocław, Polska
Data: 2013
1. Bryła
Całość budynku składa się z trzech brył, zróżnicowanych pod względem formy, koloru i materiału.
Od strony historyzującego budynku przylegającego ślepą ścianą do granic działki znajduje się smukła, prostopadłościenna bryła z płaskim dachem i z elewacją o tradycyjnym rysunku, nawiązującą układem i wysokością otworów okiennych do sąsiada.
Druga bryła, kontrastująca z pierwszą rysunkiem elewacji, ma opadającą linię okapu (od +15,60 do +10,10) przy zachowaniu stałej wysokości kalenicy (+15,60). Dzięki takiemu ukształtowaniu od strony placu budynek sprawia wrażenie przekrytego dwuspadowym dachem i nawiązuje do budynku stojącego naprzeciw.
Punkt styku pomiędzy dwiema bryłami odpowiada punktowi załamania linii zabudowy określonej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz granicy ryzalitu budynku dawnego kina.
Trzecia bryła, elewacją i wykończeniem nawiązująca do pierwszej ma w rzucie kształt trapezu i odpowiada strefie wydzielonej w miejscowym planie linią podziału wewnętrznego i oznaczonej jako „A”. ma ona wysokość 7,5 m i jest przekryta płaskim tarasem.
Podział budynku na osobne bryły pozwala dostosować obiekt do skali otaczającej zabudowy.
2. Układ funkcjonalny
W obrębie funkcji określonych w programie użytkowym wyodrębniono trzy główne zespoły pomieszczeń połączonych funkcjonalnie: bibliotekę, pracownie i salę widowiskową, każdy o podobnym zapotrzebowaniu powierzchniowym zbliżonym do maksymalnej powierzchni użytkowej możliwej do uzyskania przy uwzględnieniu wymiarów działki i linii zabudowy określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Bibliotekę zlokalizowano na poziomie parteru, pracownie na poziomie +1. Salę widowiskową zlokalizowano na poziomie +2, tworząc dodatkową powierzchnię na antresoli (poziom +3) oraz umieszczając część pomieszczeń powiązanych funkcjonalnie z salą na poziomie 0 (szatnia, cześć toalet).
2.1 Hall wejściowy
Hall wejściowy o powierzchni 77 m2 znajduje się w południowym narożniku budynku, z wejściem z placu.
Zasadnicza, wejściowa część pomieszczenia ma wysokość dwóch kondygnacji (675 cm do poziomu sufitu z zachowaniem przestrzeni instalacyjnej nad sufitem podwieszanym o wysokości 45cm) i daje duże możliwości aranżacyjne jako sala ekspozycyjna.
Na środku hallu, na ścianie na poziomie antresoli umieszczono neon z istniejącego wcześniej w tym miejscu kina „Fama” (wyeksponowanie neonu we wnętrzu lepiej unaocznia jego rozmiary, a ponadto pozwala zrezygnować z konieczności zabezpieczania go przed wpływami atmosferycznymi – co mogłoby naruszyć aurę przedmiotu historycznego).
Do hallu przylega szatnia o powierzchnie 25,01m2, częściowo zlokalizowana pod schodami. Zaplecze szatni może alternatywnie pełnić funkcję pomieszczenia ochrony.
Toalety damska, męska i dla osób niepełnosprawnych dostępne są za pośrednictwem korytarza prowadzącego z hallu, dającego także pracownikom dostęp do szatni i do pomieszczeń zaplecza biblioteki.
Część hallu z szatnią, drzwiami do windy i wyjściem na schody można oddzielić od reszty pomieszczenia za pomocą rolety stalowej, zapewniając możliwość funkcjonowania biblioteki przy odcięciu dostępu do wyższych kondygnacji. (Kaseta ażurowej rolety stalowej jest ukryta w przestrzeni sufitu podwieszanego. Roleta wysuwa się ze szczeliny znajdującej się wzdłuż krawędzi antresoli, w linii balustrady. Zamiennie możliwe jest zastosowanie ścianki przesuwnej parkującej wzdłuż korytarza prowadzącego do toalet)
2.2 Biblioteka
Biblioteka o powierzchni 320 m2 znajduje się na parterze budynku, w części południowo-zachodniej od strony ul. Bolesława Krzywoustego. Z hallem wejściowym jest połączona szerokim przejściem, zamkniętym jedynie stanowiskiem biblioteczno – recepcyjnym umieszczonym jako wyspa. Czytniki RFID chroniące zbiory biblioteki przed kradzieżą umieszczono w przejściach po obu stronach lady recepcyjnej.
Biblioteka stanowi jedno otwarte pomieszczenie podzielone na strefy funkcjonalne za pomocą mebli.
Czytelnię zlokalizowano przy wejściu do biblioteki, od strony ulicy. Dzięki zastosowaniu wysokich okien przylegających bezpośrednio do chodnika, czytelnia stapia się z przestrzenią publiczną, a jej użytkownicy są doskonale widoczni dla pieszych, co ma pozytywny wpływ na społeczne funkcjonowanie obiektu.
Zbiory biblioteczne zlokalizowano w środkowej części pomieszczenia, na dwóch rzędach alejek z regałami biegnącymi równolegle do chodnika.
W tylnej części sali znajduje się kącik dla dzieci oraz wydzielona szklaną ścianą czytelnia do zajęć cichych, mogąca też pełnić funkcję salki konferencyjnej.
2.3 Pracownie
Pomieszczenia pracowni na poziomie +1 tworzą samodzielny zespół, obsługiwany wspólnym korytarzem o szerokości 170 cm, oddzielonym drzwiami od trzonu komunikacyjnego i hallu wejściowego. Z korytarza dostępne sa pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla użytkowników.
Wysokość wszystkich pomieszczeń w obrębie kondygnacji wynosi 3,00 m z zachowaniem przestrzeni instalacyjnej nad sufitem podwieszanym o wysokości 45cm.
2.3.1 Sala do tańca
Sala do tańca (sala wielofunkcyjna z drabinkami, lutrami i poręczami) o powierzchni 78 m2 zlokalizowana jest od strony ul. Bolesława Krzywoustego. Sala ma dwa wejścia od strony głównego korytarza oraz dodatkowe wejście z korytarza obsługującego szatnie z przebieralniami. Każda z przebieralni wyposażona jest w pomieszczenie higieniczno -sanitarne z prysznicem.
2.3.2 Pracownia plastyczna
Sala do zajęć plastycznych o powierzchni 75 m2 zlokalizowana jest w zachodnim narożniku budynku, w mniejszej z dwóch brył stanowiących całość obiektu. Do pracowni przylega pomieszczenie magazynowe o powierzchni 17 m2, posiadające dodatkowe wejście z korytarza ogólnodostępnego.
2.3.2 Pracownia muzyczna
Pracownia muzyczna znajduje się od strony placu za budynkiem, w miejscu odizolowanym od ruchu ulicznego. Do pracowni przylega studio nagraniowe o powierzchnie 33 m2 .
2.4 Pomieszczenia biurowe i administracyjne
Pomieszczenia dla pracowników zlokalizowano w północnej części kondygnacji +1. Tworzą one samodzielny zespół, oddzielony drzwiami od głównego korytarza dla użytkowników, wyposażony we własne pomieszczenie higieniczno-sanitarne oraz w pomieszczenie socjalne. Dodatkowa klatka schodowa zapewnia możliwość niezależnego dostępu po godzinach otwarcia części publicznej.
2.5 Sala widowiskowa
Przed wejściem do sali na poziomie +2 znajduje się westybul pełniący funkcję tzw. „rozprężalni” o powierzchni 42 m2. Ma on wysokość dwóch kondygnacji i za pomocą schodów oraz kładki na poziomie +3 umożliwia także dostęp do antresoli nad salą.
Główna część sali wielofunkcyjnej o powierzchni 256 m2 znajduje się na poziomie +2. Dodatkową powierzchnię m2 zapewnia płytka antresola umieszczona w końcu sali przeciwnym do sceny.
Szacowana dopuszczalna ilość użytkowników sali wynosi 250 osób. Dzięki przekryciu sali konstrukcją o znacznej wysokości i zamocowaniu sufitu podwieszonego do spodu konstrukcji istnieje możliwość całkowitego ukrycia przewodów wentylacyjnych.
Wysokość sali mierzona od poziomu posadzki do poziomu sufitu wynosi 7,20 m i zapewnia dostateczną ilość miejsca na umieszczenie urządzeń nagłaśniających, ustrojów kształtujących akustykę oraz elementów scenografii. Wysokość pomieszczenia „w kalenicy” wzdłuż całej jego długości nie zmienia się, natomiast wysokość po bokach sali zmniejsza się od strony wejścia.
Bezpośrednio do sali przylega kieszeń sceniczna, połączona z pomieszczeniami magazynowymi i schodami technicznymi.
Magazyn mebli o powierzchni 37 m2 jest połączony drzwiami także bezpośrednio z salą widowiskową oraz tarasem użytkowym.
2.6 Taras
Taras na poziomie +2 jest dostępny z hallu przed salą widowiskową oraz bezpośrednio z sali widowiskowej. W sprzyjających warunkach pogodowych powiększa on przestrzeń hallu i może także służyć jako miejsce na obsługę cateringu bądź jako palarnia.
Taras jest połączony z placem za budynkiem z pomocą podnoszonej hydraulicznie platformy transportowej.
2.7 Garderoby
Garderoby są zlokalizowane na poziomie +3. Dostęp do nich odbywa się za pomocą schodów technicznych, co umożliwia zejście na poziom sali, do pomieszczeń administracyjnych oraz wyjście na zewnątrz budynku bez wychodzenia na drogi komunikacji ogólnej.
2.8 Pomieszczenia techniczne
Wentylatornię oraz kotłownię zlokalizowano na poziomie +3, nad magazynami sali. Dostęp do obu tych pomieszczeń zapewniają schody techniczne.
Kotłownia gazowa jest przekryta lekkim dachem minimalizującym wpływ ewentualnego wybuchu na konstrukcję budynku.
Wentylatornia obsługująca salę wielofunkcyjną przylega bezpośrednio do przestrzeni nadsufitowej sali, co pozwala zminimalizować długości przewodów wentylacyjnych. Układ ścian zewnętrznych w pobliżu klatki schodowej oraz łatwy dostęp do dachu zapewniają swobodę w lokalizowaniu czerpni i wyrzutni.
3. Rozwiązania techniczne i materiałowe
3.1 Konstrukcja
Ściany w konstrukcji mieszanej murowo-żelbetowej. Stropy monolityczne żelbetowe.
Dach nad salą z więzarów kratowych (lub wysokich belek ażurowych) o rozpiętościach od 10 do 13 metrów. Nachylenie więzarów zmienne, od 0 do 45 stopni. W części budynku z najmocniej nachylonym dachem (największe siły rozporu) rolę poziomego stężenia przejmuje strop antresoli.
3.2 Elewacje
Elewacja bryły po stronie północno-zachodniej oraz bryły z tarasem wykończona tynkiem.
Elewacja głównej bryły pokryta lakierowanymi od spodu, nieprzejrzystymi taflami szkła hartowanego (Spandrelglass). Okna zlicowane z elewacją.
Całość elewacji wykonana jako witryna w systemie słupowo-ryglowym z ukrytą konstrukcją (od strony fasady widoczne jedynie połączenia wypełnione masą butylową, bez listew dociskowych i maskownic. Alternatywnie montaż w systemie trójwarstwowej elewacji wentylowanej z oknami osadzonymi na wspornikach i uszczelnionymi obwodowo w grubości termoizolacji fartuchem z EPDM.
3.3 Dach
Dach nad główną bryłą o zmiennym spadku od 0 do 45 stopni, okładzina z blachy tytanowo-cynkowej na rąbek stojący.
Rynna ukryta w połaci. Odprowadzenie wód opadowych z dachu rynnami ukrytymi w grubości termoizolacji.
Dach nad bryłą prostopadłościenną zasłonięty attyką, pokrycie w klasycznym układzie warstw.
3.4 Instalacje
Całość budynku jest wyposażona w wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła. Wentylatornia obsługująca całość budynku na poziomie +3, bezpośrednio przy sali widowiskowej.
Czerpnia i wyrzutnia zlokalizowane nad klatką schodową techniczną oraz na dachu. Rozprowadzenie przewodów wentylacyjnych w pionie szachtem przy technicznej klatce schodowej, w poziomie w przestrzeni instalacyjnej w sufitach podwieszanych.
Ogrzewanie za pomocą kotłowi gazowej o mocy ~120 kW, na poziomie +3.
Rozdzielnia elektryczna oraz szacht z wewnętrznymi liniami zasilającymi w technicznej klatce schodowej.
4. Funkcjonowanie obiektu
4.1 Komunikacja
Główny trzon komunikacyjny przeznaczony dla użytkowników znajduje się we wschodnim narożniku budynku i składa się ze schodów o szerokości biegu 150cm oraz windy osobowej. Na parterze schody i winda zaczynają się bezpośrednio w hallu głównym. Na poziomie +1 poprzez antresolę nad hallem dają dostęp do zespołu pracowni. Na poziomie +2 i +3 dają dostęp do sali (ostatni przystanek windy znajduje się na poziomie +2).
W północnym narożniku budynku zlokalizowano drugą klatkę schodową, pełniącą rolę schodów technicznych oraz ewakuacyjnych.
Umożliwia ona dostęp do pomieszczeń administracyjnych na poziomie +1, do pomieszczeń zaplecza sceny na poziomie +2 oraz do garderób i pomieszczeń technicznych na poziomie +3. Dodatkowo klapa dymowa nad najwyższym spocznikiem umożliwia wyjście na dach.
W całym obiekcie (poza pomieszczeniem do obsługi sali wielofunkcyjnej zlokalizowanym na antresoli nad salą) możliwe jest całkowite oddzielenie dróg komunikacyjnych użytkowników i obsługi.
Funkcjonowanie biblioteki w innych godzinach, niż pozostała część budynku (przy odcięciu dostępu do wyższych kondygnacji) jest możliwe dzięki zastosowaniu ukrytej ażurowej rolety w hallu.
4.2 Ewakuacja
Dla pomieszczeń parteru przewidziano jedną drogę ewakuacyjną prowadzącą przez hall ekspozycyjny, a następnie głównym wyjściem na zewnątrz budynku.
Dla wszystkich pomieszczeń na pobyt ludzi z poziomów +1 i +2 dostępne są dwie drogi ewakuacyjne: główne schody o szerokości 150 cm (pozwalające na ewakuację 250 osób) i schody techniczne o szerokości biegu 120cm (pozwalające na ewakuację 200 osób).
Długość dojść dla sali widowiskowej wynosi 28 dla schodów technicznych oraz 38 m dla schodów głównych i nie przekracza maksymalnej odległości określonej w przepisach techniczno-budowlanych dla obiektów w klasie pożarowej ZL I (wymagania: 40 metrów dla pierwszego dojścia, 80 m dla drugiego)
4.3 Pomieszczenia sanitarne
Łącznie w toaletach na poziomie sali znajduje się 7 oczek (toaleta damska K:2, M:2+2, NP:1), dodatkowe 3 oczka przewidziano na poziomie +3 (K:1, M:1+1) oraz jako wspólne z biblioteką toalety na 7 oczek (K:2, M:2+2, NP:1) na poziomie 0.
Sumaryczna ilość toalet (K:5, M:5+5, NP:3) wystarcza na potrzeby 290 osób (250 osób w sali wielofunkcyjnej, 40 osób w bibliotece).
W powyższych obliczeniach nie uwzględniono pomieszczeń higieneczno-sanitarnych niedostępnych dla gości sali widowiskowej (toalety na poziomie +1 na potrzeby pracowni, toalety w szatniach i garderobach oraz toalety dla pracowników)
4.4 Obsługa sali wielofunkcyjnej
Dostęp do sali dla obsługi i dla wykonawców za pomocą schodów technicznych. Dostarczanie do magazynu lub do sali obiektów o znacznych rozmiarach lub ciężarach (n.p. fortepian lub duże elementy scenografii) za pomocą podnoszonej hydraulicznie platformy, łączącej taras na poziomie sali z miejscem postojowym dla pojazdów obsługi na placu za budynkiem. Wszystkie połączenia pomiędzy tarasem, salą widowiskową, magazynem i kieszenią sceniczną wyposażone w drzwi o ponadstandardowych rozmiarach (proponowane drzwi 220*260cm).
Konstrukcja sceny w zależności od wymagań zamawiającego (w poziomie sali, stała wyniesiona, podnoszona na pantografach, etc.)
5. Zagospodarowanie terenu
5.1 Rozwiązania materiałowe
Zasadnicza nawierzchnia wykończona kostką kamienną zlewającą się z kostką planowanego chodnika przy ul. Bolesława Chrobrego. Na powierzchnie placu kwadratowe pola rozmieszczone w sposób nawiązujący do elewacji projektowanego budynku. Większość pól wykonana z wielkoformatowych bloków betonu architektonicznego, o nawierzchnie tzw. czesanej. Część pól wykonana z matowionego szkła hartowanego z podświetleniem całej powierzchni diodami LED.
5.2 Mała architektura
Od strony ulicy Bolesława Chrobrego, na osi wejścia do budynku planuje sie posadzenie jednego drzewa i zabezpieczenie go kwadratowym w rzucie elementem z betonu architektonicznego pełniącym jednocześnie rolę siedziska. Od strony placu z tyłu budynku przewiduje się lokalizację stojaków umożliwiających przypięcie roweru. Przewiduje się lokalizację dwóch kubłów na śmieci w formie prostopadłościanów z betonu architektonicznego.
5.3 Rozwiązania komunikacyjne
Szerokość ciągu pieszo-rowerowego (6 m w liniach rozgraniczających) przy założeniu wymogu przejezdności dla samochodów nie pozwala wprowadzić pasa oddzielającego pomiędzy drogą rowerową a chodnikiem. Przyjęto drogę rowerową o szerokości 2,5 m z zachowaniem skrajni 0,5 m od możliwych ogrodzeń na granicy działki oraz chodnik także o szerokości 2,5 metra. Podział pomiędzy częścią pieszą i rowerową za pomocą zmiany nawierzchni i zatopionego szerokiego krawężnika ze spadkiem poprzecznym.
Poza fragmentem leżącym w obrębie ciągu pieszo-rowerowego nie wprowadzono podziału powierzchni na przeznaczoną dla ruchu ludzi i pojazdów. Dojazd do części placu za budynkiem oraz do ciągu uzyskano jedynie poprzez ograniczenie wszelkich elementów blokujących lub utrudniających widoczność i manewrowanie. Zapewniono dostęp dla samochodów (także dużych wozów dostawczych) do miejsca postojowego dla samochodów obsługi budynku, znajdującego się w pobliżu platformy dostawczej i wejścia na schody techniczne.
