Wolsztyn znany jest na świecie z jedynej czynnej w Europie parowozowni, która codziennie obsługuje regularny ruch pasażerski i corocznie ściąga mnóstwo turystów z całego świata. Parowozy definiują to miasto. Istniejący budynek dworcowy z lat 50 mimo, że wpisany do Ewidencji Zbytków rokrocznie niszczał i niemal całkowicie został zamknięty. Dodatkowo kilka lat temu został on kupiony od PKP przez inwestorów prywatnych. Wolsztyn nie posiadał tez dworca autobusowego – stary dworzec autobusowy został sprzedany prywatnemu inwestorowi, a autobusy parkowały na ulicy. Dopiero zmiana włodarzy miasta, odzyskanie budynku dworca przez Gminę oraz konkurs architektoniczny na Zintegrowane Centrum Komunikacyjne zapoczątkowało zmianę tego miejsca.
Cały koncept nowego węzła komunikacyjnego opiera się na bardzo silnym kontraście i kontekście: istniejącego modernistycznego dworca, nawiązań do historii w postaci parowozów i czynnej parowozowni (genius loci – tożsamość miasta) oraz nowoczesnej, ekspresyjnej linii zadaszeń i nowoczesnych elementów małej architektury. Uważamy, że właśnie dialog nowoczesnej architektury z tradycją i historią a nie pójście w pastisz pseudo historyzującej architektury sprawia, że to miejsce staje się zapamiętywane, charakterystyczne i unikatowe: że podkreśla się w mocny sposób upływ historii przy jednoczesnym wykorzystaniu nowoczesnych środków wyrazu. Wszystkie nowe zabudowy są utrzymane w kolorystyce czarno – czerwonej (niezawianie do koloru parowozów) i wykonane ze stali – opowiadają autorzy projektu z pracowni PL.architekci.
Przebudowa i rozbudowa dworca kolejowego w Wolsztynie na Zintegrowane Centrum Komunikacyjne z wielofunkcyjnym dworcem kolejowo – autobusowym.
Projekt: PL.architekci | Facebook
Autorzy: PL.architekci, architekci Bartłomiej Bajon, Katarzyna Cynka – Bajon, Bartosz Stanek
Współpraca koncepcja: Joanna Sypniewska, Magdalena Santysiak
Autor budynku z 1957: Kazimierz Serowski
Architektura wnętrz: PL.architekci
Architektura krajobrazu: PL.architekci,
Konstrukcja: Pracownia Projektowa Jacek Kryske: Jacek Kryske, Patryk Kasprzycki
Branże: TMI Tomasz Murawa (instalacje wod – kan), SPPoprawa (instalacje elektryczne), AZ Projekt ( branża drogowa)
Projekt: 2017 – 2018 / Realizacja: 2019 – 2020
Zdjęcia: Nate Cook
Inwestor: Gmina Wolsztyn
Generalny Wykonawca: DANA – BUD
Koszty: 12,8 mln zł brutto w tym 4,2 mln ze środków UE
Nagrody:
– GRAND PRIX, Nagroda Architektoniczna Województwa Wielkopolskiego NAWW, konkurs organizowany przez Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP odział Poznań
– NAGRODA w kategorii BUDYNEK UŻYTECZNOSCI PUBLICZNEJ, Nagroda Architektoniczna Województwa Wielkopolskiego NAWW, konkurs organizowany przez Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP odział Poznań
– NOMINACJA, Nagroda Roku SARP 2021 w kategorii BUDYNEK W PRZESTRZENI DZIEDZICTWA, konkurs organizowany przez Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP
Dworzec w Wolsztynie projektu pracowni PL.architekci
Założenia
Podstawową funkcją nowego obiektu jest obsługa ruchu podróżnych komunikacji kolejowej i autobusowej. Wcześniej dworzec służył jedynie obsłudze komunikacji kolejowej. Głównym problemem było więc wyeliminowanie barier architektonicznych w istniejącym budynku i połącznie go z peronami komunikacji kolejowej i autobusowej. W tym celu stary budynek został otwarty komunikacyjnie nie tylko w kierunku peronów kolejowych, ale również na zaprojektowany plac autobusowy oraz ulicę Dworcową. Różnice wysokości wewnątrz obsługuje nowa klatka schodowa oraz pion z przelotową windą; na zewnątrz zaś różnicę wysokości wyeliminowano projektując rampy poprzecinane schodami. Taki kaskadowy charakter służy nie tylko pokonywaniu wysokości, ale jest również atrakcyjnym i niebanalnym miejscem oczekiwania podróżnych. Może być również wykorzystywany jako platforma widokowa w czasie parad parowozów.
W celu poprawy komfortu podróżnych zaprojektowano wiatę nad peronem, która płynnie przechodzi w zadaszenie w części obsługi komunikacji autobusowej – tworząc jedną wizualnie i architektonicznie całość. Peron kolejowy połączono komunikacyjnie z zatokami dla autobusów. Dla obsługi komunikacji autobusowej zaprojektowano plac manewrowy z 4 peronami dla mniejszych busów i 2 dla autobusów. Przed samym budynkiem dworca zlokalizowano miejsca postojowe.
Powiązanie z miastem / Przestrzeń miastotwórcza
Podstawowym założeniem urbanistycznym projektu było uporządkowanie przestrzenne ul. Dworcowej poprzez nadanie jej silnego wyrazu przestrzennego i architektonicznego w postaci Zintegrowanego Węzła Komunikacyjnego. Istniejąca wokół dworca współczesna zabudowa jest dość chaotyczna i pozbawiona szczególnych walorów architektonicznych. Nowy dworzec miał być wizytówką miasta nie tylko dla przyjezdnych turystów (pierwszy kontakt z miastem), ale przede wszystkim miał być nowoczesnym i przyjaznym pasażerom węzłem przesiadkowym.
Całe założenie zostało tak zaprojektowane, by nie przytłaczało skalą. Zadaszenia niemal okalają cały stary budynek i wychodzą w przestrzeń ulicy: są zadaszeniem peronu kolejowego i autobusowego, daszkami nad wejściem do budynków czy wiatami na rowery i taksówki. Przestrzeń ta dopasowana jest do skali miasta i zabudowy sąsiedniej. Wiaty zaprojektowano na rożnych poziomach przez co nie dominują – zwłaszcza od strony ul. Dworcowej – i płynnie przechodzą w ulicę.
Od strony ul. 5 stycznia zaprojektowano przed dworcem ogólnodostępny placu dworcowy z zegarem w postaci dominanty przestrzennej. To tu zlokalizowano w ramach kolejnego zadaszenia całodobową toaletę i parking rowerowy. Wśród ławek i donic z drzewami zaprojektowano miejsce na tablice informacyjne. W całym założeniu pojawiają się te same materiały wykończeniowe i mała architektura.
