Sala Koncertowa w Pabianicach to temat projektu dyplomowego Anny Mastalerz, wykonanego pod kierunkiem Bartosza Walczaka na Wydziale Architektury i Inżynierii Środowiska Politechniki Łódzkiej.
Projekt dyplomowy magisterski: Sala Koncertowa w Pabianicach
Autor: inż. arch. Anna Mastalerz
Promotor: dr. hab. inż. arch. Bartosz M. Walczak
Uczelnia: Politechnika Łódzka, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, Instytut Architektury i Urbanistyki
Rok akademicki: 2014/2015
Lokalizacja
Projektowany sala koncertowa zlokalizowana jest w centrum Pabianic, na działce o numerze ewidencyjnym 6/5 przy ul. Grobelnej 5, w kwartale między ulicami: Zamkową, Lipową, Grobelną i Kilińskiego.
Nowa sala koncertowa zaprojektowana została na działce w centrum miasta, przy ul. Grobelnej 5 w Pabianicach. Działka jest częścią dawnego kompleksu fabrycznego, jednak jej zagospodarowanie zmieniało się na przestrzeni lat – od prężnie działających zabudowań przemysłowych – fabryki Krusche & Endera w początkach XX w., przez ciepłownię, popadającą w ruinę pod koniec 2.poł. wieku, a następnie opustoszały, zaniedbany teren wokół samotnego komina w ostatnich latach, aż po dzisiejszy parking, który z pewnością nie wykorzystuje ogromnego potencjału tej działki.
[Miejsce to ma dla mnie szczególne znaczenie – przez lata uczęszczałam do pabianickiej szkoły muzycznej [która mieści się dokładnie na przeciwko wybranej działki], co umożliwiło mi obserwację tej okolicy z punktu widzenia zarówno mieszkańca miasta, muzyka jak i architekta.]
Pierwszym krokiem w stronę polepszenia sytuacji było powstanie Fabryki Wełny – kompleksu hotelowo biurowego w pobliskie fabryce Barucha, jednak prace nie objęły całego terenu pofabrycznego.
Zauważając konieczność kontynuowania rewitalizacji tego terenu oraz widoczny brak obiektów kulturalnych tego typu, projekt nowej Sali koncertowej wychodzi na przeciw potrzebom miasta i samych mieszkańców.
Koncepcja urbanistyczna
Zważywszy na nietuzinkowe sąsiedztwo i usytuowanie działki w ścisłym centrum miasta, bardzo istotne jest uwzględnienie kwestii urbanistycznych, a przede wszystkim kształtowanie projektu w sposób umożliwiający dalszy rozwój całej przestrzeni. Osie kompozycyjno – urbanistyczne determinują położenie obiektu na działce i wskazują miejsca tzw. Otwarć [przeszkleń i uskoków w bryle] łączących budynek z otoczeniem.
Dodatkowym spoiwem między nową salą koncertową a istniejącymi budynkami pofabrycznymi jest ażurowa konstrukcja, ukształtowana na wzór dachu szedowego, którego zarys zachowany został jedynie w postaci jednej ściany pierzejowej wzdłuż ul. Lipowej [gdzie kiedyś stała hala szedowa fabryki Krusche&Ender]. Taki zabieg przywraca wspomnienie dawnej zabudowy w bardzo delikatny sposób, a nieregularne ucięcie konstrukcji od zachodu wprowadza w świat współczesny, dając jednocześnie odrobinę wolnej przestrzeni, oddechu przed budynkiem nowej Sali.
Koncepcja architektoniczna
Obiekt Sali koncertowej to połączenie spokojnej, minimalistycznej bryły z szaleństwem krzywizn i niespodziewanych kierunków ukrytych wewnątrz. – ukształtowanie i charakter budynku są przenośnym odzwierciedleniem jego użytkownika: tak jak muzyk przed koncertem, pod maską zewnętrznego spokoju i opanowania, kryje mieszaninę emocji – strachu, ekscytacji, zagubienia, podniecenia, tak w strukturze budynku można łatwo odczytać ten zewnętrzny spokój kryjący bardziej skomplikowane wnętrze.
Widoczny na schemacie „podział” i jego kształtowanie budynku pokazują jak z prostego, najbardziej podstawowego kształtu – kwadratu powstawała struktura niestandardowa, dostosowana do tej konkretnej lokalizacji. W efekcie powstała forma wyrażnie połączona z otoczeniem poprzez otwarcia holu wejściowego, zaprojektowane w postaci przeszkleń korespondujących ze sobą na wszystkich elewacjach, ustawionych ukośnie do reszty ścian zewnętrznych – wciągających spojrzenie do środka, aż na drugą stronę budynku, przez kolejne przeszklenie, i znowu na zewnątrz. Efekt spoiwa utkanego z ludzkich spojrzeń na wskroś budynku.
Schemat funkcjonalny
Nowy budynek, spełniający wymogi konserwatorskie obowiązujące na tym terenie, mieści w sobie 2 sale koncertowe [490 i 125 miejsc] oraz zróżnicowane przestrzenie wielofunkcyjne, wystawowe, studio nagrań i podziemny parking. Schematycznie podzielić go można na 3 części – centralny łącznik, zachodnią salę koncertową i wschodnią salę kameralną.
W związku z sąsiedztwem Fabryki Wełny od wschodu, część wejściowa i przypisane jej dodatkowe funkcje [recepcja, szatnia] znajdują się na prawo od osi projektowanego budynku, co umożliwia również funkcjonalne otwarcie na otoczenia – możliwość dosłownego otwarcia przeszkleń wschodnich i stworzenia dodatkowego wyjścia na tereny rekreacyjne wzdłuż ul. Lipowej.
Część zachodnią strefy wejściowej zajmuje przestrzeń otwarta oraz kawiarnia. Takie ukształtowanie i przenikanie się funkcji umożliwia organizację różnych wydarzeń, nadając projektowanemu obiektowi znamion wielofunkcyjności – mimo sugestywnej nazwy „sala koncertowa”, przestrzeń projektowana jest tak, aby można ja było wykorzystywać na różny sposób. W tym miejscu mieścił się dawniej ponad 100 metrowy komin, który ze wzglądu na sentymentalną i symboliczną wartość dla mieszkańców Pabianic w projekcie podkreślony został za pomocą iluminacji świetlnej – pionowe snopy światła wyznaczają dawny trzon komina, symbolicznie przywracając jego obecność.
Obie sale – koncertowa, na 489 os. I kameralna [126 miejsc] mieszczą się na 2 kondygnacji, podczas, gdy na parterze pod nimi znajdują się pomieszczenia pomocnicze [garderoby, zaplecza, magazyny], sanitarne i techniczno – gospodarcze.
Na poziomie pierwszym głównej sali znajduje się ok. 260 miejsc, Strefa balkonów mieści 229 widzów i obiega salę dookoła, przy czym miejsca bezpośrednio za scena mogą być wykorzystane jako przestrzeń dla chóru.
