Gmach Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego w Katowicach to kolejna polska realizacja nominowana do prestiżowej Nagrody im. Miesa van der Rohe. Nowy obiekt Uniwersytetu Śląskiego posiada współczesną formę, która jednocześnie silnie nawiązuje do architektury śląska. Budynek, wykończony charakterystyczną dla regionu brązową cegłą, znakomicie łączy obiekt z istniejącą zabudową. Połączenie nowoczesnego charakteru oraz śląskich tradycji podkreśla zachowany budynek przedwojennej fabryki żarówek. Świetny obiekt popularnej „filmówki” powstał na podstawie projektu hiszpańskiej pracowni BAAS i warszawskiego biura Grupa 5 Architekci, autorów zwycięskiej koncepcji konkursowej z 2011 roku oraz katowickiego biura projektowego MAŁECCY, które dołączyło do zespołu na etapie prac pokonkursowych.
Siedziba Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego
Lokalizacja: Katowice, ulica Świętego Pawła 3
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Wydział Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego
Strategią autorów nie było zbudowanie ikony, lecz uzupełnienie fragmentu miasta. Należało przyjrzeć się temu, co istnieje, odkryć, dlaczego jest wyjątkowe, a potem nadać mu szczególną atmosferę i osobowość. Nowa architektura miała tu odegrać rolę tła wypełniając zastaną miejską przestrzeń w sposób naturalny.
Budynek uzupełnia kwartał i pierzeję katowickiej ulicy Św. Pawła, dostosowując się do gabarytów istniejących wokół kamienic. Jego wykończenie i kolor zaczerpnięto z ocalałego na działce niepozornego śląskiego familoka, który w warunkach konkursu architektonicznego proponowano wyburzyć. Zachowanie tego obiektu i zintegrowanie go z nowoprojektowanym gmachem WRiTV stanowiło podstawową decyzję projektową. Nową elewację delikatnie wkomponowano w pierzeję ulicy powtarzając kształt sąsiedniej mansardy i zaprojektowano z podobnej ceramiki, którą użyto w starym budynku, zachowując związek ze starą materią budowlaną.
Elewacje wykonane z setek ażurowych kształtek ceramicznych stanowią kwintesencje idei projektu polegającej na współczesnej europejskiej interpretacji charakteru tradycyjnej śląskiej zabudowy. Zewnętrzny ażur pełni rolę „firanki” – przesłony nałożonej na budynek. Jest pochodną iberyjskiego myślenia o elewacji, przede wszystkim jako o żaluzji chroniącej budynki przed słońcem. Tę ideę przełożono w projekcie na poetykę lokalnego budownictwa i tutejsze realia klimatyczne i z tego powodu detal elewacji ewoluował przez cały okres projektowania. Na konkursowych wizualizacjach widać układaną naprzemiennie cegłę z prześwitami. W trakcie projektowania zdecydowano się na użycie kształtek – pustaków ceramicznych przepuszczających większą ilość słońca.
Ceramika konsekwentnie pojawiająca się w niemal wszystkich elementach budynku, nie tylko na elewacjach ale przede wszystkim w jego wnętrzu, stanowi podstawowe spoiwo stylistyczne. Cegły wypalane były w różnym czasie, w jednym z ostatnich pieców węglowych w Europie, naznaczone ciemnymi spiekami i lekko zróżnicowane kolorystycznie. Ceramiczna faktura wchodzi w przestrzeń wewnętrzną szkoły, tworząc tam wyjątkowy nastrój i światło. Ażurowa ściana z cegły kreuje abstrakcyjną i szczególną przestrzeń. Światło grające na wszystkich perforacjach budynku, sączy się przez ceramiczne „telewizorki” w odmienny sposób o każdej porze dnia, drukując swoje kwadratowe refleksy na sąsiednich budynkach. Kreuje jasność na dziedzińcu i prawie kontemplacyjny spokój w pomieszczeniach od strony ulicy. Filmowiec czy fotograf powinien doznać tu silnej wibracji świetlnych emocji, które podprogowo edukować będą studentów, inspirując i rozwijając ich wrażliwość.
Czytelne połączenie przestrzeni wejścia do budynku i wewnętrznego patio sprawia, że ulica przenika do budynku, a uczelnia wychodzi na ulicę. Wejście główne jest również miejscem komunikacji wokół atrium oraz między piętrami. Wewnętrzne patio sąsiaduje z podwórkami i oficynami starych kamienic, pozwala nadać tym przestrzeniom charakter publiczny i dostępny. Widoczny z przestrzeni patio linearny ciąg schodów przebiega z kolei przez całą wysokość budynku, kreując miejsca, gdzie studenci mogą się spotykać po zajęciach. Dzięki jego przejrzystości z patio można obserwować ruch, jak w filmowych scenach z udziałem statystów.
Największym wyzwaniem projektantów było dostrzeżenie piękna starej, zniszczonej tkanki, która w niemy sposób opowiada swoją historię, zaproszenie jej do współtworzenia nowej przestrzeni, czy to przez inkorporację do nowego budynku, czy przez otwarcie widoków i przeszkleń na wewnętrzne podwórza i oficyny otaczających budynków.
Autorzy projektu konkursowego:
BAAS, architekci Jordi Badia (główny projektant), Jordi Framis (architekt prowadzący), Alba Azuara (architekt prowadzący);
Grupa 5 Architekci, architekci Mikołaj Kadłubowski (główny projektant), Rafał Zelent, Krzysztof Mycielski, Roman Dziedziejko, Michał Leszczyński, Rafał Grzelewski
Autorzy koncepcji pokonkursowej, projektu budowlanego i wykonawczego:
BAAS: Jordi Badia (główny projektant), Jordi Framis (architekt prowadzący),
Grupa 5 Architekci: Mikołaj Kadłubowski, Rafał Zelent (główny projektant), Krzysztof Mycielski,
MAŁECCY biuro projektowe: architekci Wojciech Małecki (główny projektant), Joanna Małecka, Anna Siwińska (architekt prowadząca)
Współpraca:
BAAS: architekci Mireia Monràs, Daniel Guerra, Raül Avilla, Joan Ramon Pastor, Cristina Luis, Mariona Guàrdia, Rafael Berengena, Xavier Gracia, Enric Navarro, Gonzalo Heredia, Carla Llaudó, Eva Olavarria;
Grupa 5 Architekci: architekt Kacper Gronkiewicz;
MAŁECCY biuro projektowe: architekci Adam Skrzypczyk, Mariusz Okrajek, Tomasz Bąbski, Adrianna Frelich-Mszyca, Adam Malczyk, Anna Muras
Architektura wnętrz:
BAAS, Grupa 5 Architekci, MAŁECCY biuro projektowe
Konstrukcja: Pracownia Inżynierska Czesław Hodurek (konstrukcja budynku) – Czesław Hodurek, Kamil Jędrzejek, Andrzej Soboń, Janusz Kaletka; Nova Sp. z o.o. (konstrukcja elewacji)– Paweł Theiss.
Generalny wykonawca: MOSTOSTAL Zabrze, Gliwickie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego
Inwestor: Uniwersytet Śląski
Powierzchnia terenu: 2258 m2
Powierzchnia zabudowy: 1924 m2
Powierzchnia użytkowa: 4806 m2
Powierzchnia całkowita: 7035 m2
Kubatura: 26 668 m3
Projekt konkursowy: 2011 / Projekt: 2011 – 2014 / Realizacja: 2014 – 2017
Koszt inwestycji: ok. 38 500 000 PLN
Zdjęcia: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
