Warszawski Park Nad Balatonem, nominowany do nagrody European Prize for Urban Public Space 2012, zrealizowany został na podstawie projektu architektów z pracowni Piotra Hardeckiego, autorów m.in. projektu wielokrotnie nagradzanego Centrum Geoedukacji w Kielcach. Architekci wyłonieni w ogólnopolskim konkursie architektonicznym realizowali kolejne fazy projektu przy aktywnym udziale okolicznych mieszkańców oraz konsultacji społecznych. Park stanowi dzisiaj idealne i popularne miejsce spotkań oraz spędzania wolnego czasu i wypoczynku na świeżym powietrzu będąc znakomitym przykładem dobrze zrealizowanej, współczesnej, miejskiej przestrzeni publicznej.
Nazwa obiektu: „Park nad Balatonem”
Lokalizacja: Warszawa , ulica Jana Nowaka Jeziorańskiego
Autorzy: Piotr Hardecki Architekt
Zespół projektowy: arch. Piotr Hardecki (główny projektant), arch. Krzysztof Łaniewski-Wołłk, arch. Łukasz Stępniak, arch. kraj. Kinga Zinowiec-Cieplik
Zdjęcia: Bartek Makowski: www.makowski.co
Poprzedni stan terenu
Gocław jest największym z zespołów osiedli mieszkaniowych, powstałych w Warszawie w latach 1975-1990, obecnie zamieszkiwanym przez około 50 000 mieszkańców. Obszar przeznaczony pod park znajduje się w centralnej części zespołu. Na zaniedbanym terenie, będącym pozostałością po dawnym zapleczu budowy, znajdowały się nieliczne wydeptane ścieżki, zarośla i hałdy przykrytych ziemią żelbetowych śmieci, okalających sztuczny zbiornik wodny, żartobliwie nazywany przez mieszkańców „Balatonem”.
Cel interwencji
Celem interwencji było stworzenie otwartego parku o charakterze spacerowo – wypoczynkowym. Na wszystkich etapach projektowania zostały uwzględnione wyniki konsultacji społecznych, organizowanych przez lokalną administrację. Program funkcjonalny, uszczegółowiony w przeprowadzonej elektronicznie ankiecie dla mieszkańców, stał się podstawą warunków otwartego konkursu architektonicznego na koncepcję parku, rozpisanego w 2008 roku. W konkursie zwyciężyła praca przygotowana przez pracownię Piotr Hardecki Architekt. W pracy konkursowej przyjęto następujące zasady kształtowania parku:
– dążenie do przywrócenia urozmaiconej szaty roślinnej, umożliwiającej funkcjonowanie i rozwój ekosystemu (reintrodukcja),
– podział funkcjonalny na strefy aktywności o zmiennych nastrojach i płynnych granicach, służące różnorodnym formom rekreacji (ludyczność),
– zastosowanie estetyki stanowiącej autorską interpretację istotnego czynnika kulturotwórczego przełomu XX i XXI wieku, jakim jest kultura bloków (tożsamość),
– wykorzystywanie i wzbogacanie istniejących elementów zagospodarowania, bez radykalnych i kosztownych przekształceń (ekonomia).
Mottem pracy konkursowej były słowa holenderskiego historyka Johana Huizingi: „Kultura ludzka powstaje i rozwija się w zabawie i jako zabawa” .
Opis inwestycji
Zbiornik wodny i otaczające go polany tworzą otwartą przestrzeń o skali unikalnej w warunkach miejskich. Celem projektu było zachowanie integralności tej przestrzeni, podkreślenie granic parku nowymi zadrzewieniami i stworzenie miejsc o zróżnicowanych nastrojach wynikających z odmiennego nasłonecznienia, doboru roślin i planowanych sposobów użytkowania.
Przewidziano następujące strefy aktywności:
– Rekreacja wodna – rowery wodne, modele pływające, wędkarstwo. Na północnym brzegu zbiornika zaplanowano taras przy kawiarni, wypożyczalnię sprzętu wodnego i pomosty spacerowe, na południowym miejsca dla wędkarzy. Promenadę spacerową wokół jeziora połączono mostkami.
– Sport – urządzenia do ćwiczeń przewidziano na górnym tarasie na skarpie, natomiast boisko do siatkówki plażowej w centralnej części płaskich terenów pod skarpą.
– Imprezy okolicznościowe – przewidziano na rozległej łące znajdującej się nad jeziorem. Na co dzień łąka może służyć do puszczania latawców lub opalania się na kocach.
– Plac zabaw – zaprojektowano na płaskim cyplu w formie portu z zestawami zabawkowymi w kształcie statków. (idea placu zabaw i niektóre z zabawek zostały wybrane po konsultacjach z mieszkańcami)
– Spacery – aleje tworzą prosty układ nawiązujący do wydeptanych ścieżek istniejących.
Roślinność bazuje na zastanym drzewostanie, uzupełnionym o aleję lipową posadzoną na grobli wzdłuż kanału i obsadzenia brzegów zbiornika pojedynczymi klonami o barwnych liściach stanowiących kolorowe akcenty w kompozycji parku. Wszystkie projektowane rośliny to gatunki odporne na trudne warunki miejskie zarówno pod względem glebowym, jak i klimatycznym. Aby utrzymać naturalny charakter parku, ograniczono ilość nawierzchni utwardzonych, mniej uczęszczane ścieżki zachowując jako żwirowe.
Przeszklony pawilon kawiarni parkowej powstał nad brzegiem zbiornika wodnego. Oprócz kawiarni mieszą się tam również toalety parkowe. Kawiarnia jest dostosowana do całorocznego użytkowania. Elewacje obłożono listwami z modrzewia syberyjskiego. Dach zielony, porośnięty roślinnością łąkową.
Charakterystycznym elementem parku jest również zaprojektowana indywidualnie kaskada interaktywna, służąca do zabawy wodą. Poprzez kręcenie kolorowymi pokrętłami można zmieniać ustawienia płaszczyzn kaskady i zaburzać spadek wody.
Ostateczna ocena projektu
Proces konsultacji społecznych prowadzonych na wszystkich etapach projektowych leży u podstaw pełnej akceptacji nowej inwestycji przez mieszkańców. Dzięki wspólnemu zaangażowaniu, pośród modernistycznych osiedli powstała przestrzeń miejska pozbawiona formalizmu, miejsce spotkań i wypoczynku mieszkańców będące oprawą dla wszelkiego typu aktywności na świeżym powietrzu.
Jedyny park na Gocławiu jest obecnie popularnym i licznie odwiedzanym miejscem spędzania wolnego czasu.
Arch. Piotr Hardecki
www.pharch.pl
Szczegółowy opis partycypacji społecznej przy powstawaniu Parku nad Balatonem:
https://dobrepraktyki.decydujmyrazem.pl/x/760749
Charakterystyczne parametry inwestycji
Generalny wykonawca: .AG Complex Sp. z o.o.
Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa – Dzielnica Praga Południe
Powierzchnia terenu: 7,17 ha (w tym 2,63 ha pow. zbiornika wodnego)
Powierzchnia zabudowy: (kawiarnia) – 133,2 m2
Powierzchnia użytkowa: (kawiarnia) – 120 m2
Powierzchnia całkowita: (kawiarnia) – 133,2 m2
Kubatura: (kawiarnia) – 593 m3
Projekt: 2008-2009
Realizacja: 2010
Koszt inwestycji: ok. 10 000 000 PLN
