Konkurs na Opracowanie koncepcji architektonicznej poprzedzającej wybór wykonawcy dokumentacji projektowo – kosztorysowej o wartości do 200.000 euro dla zadania p.n.: Budowa nowej siedziby Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.
Projekt konkursowy
Projekt konkursowy: Wolski Architekci
Data: Lipiec 2012
Lokalizacja: Gdańsk
Zespół autorski:
arch. Jerzy Wolski, arch. Jarosław Ambroszkiewicz, arch. Jarosław Rawerski, arch. Magdalena Gajda, arch. Paweł Odwald, arch. Cyprian Ożóg-Orzegowski, arch. Bartosz Wawrzyńczak, arch. Kamil Orłowski
Budowa nowej siedziby Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku
Idea
Projektowany budynek składa się z dwóch przenikających się skrzydeł otwierających się na zielony skwer, na którym został urządzony również zielony parking dla interesantów (15 miejsc postojowych). Pagórkowate urządzenie terenu przesłania parkujące samochody dając wrażenie naturalnego terenu porośniętego roślinnością.
Budynek został zaprojektowany uwzględniając zasady budynku pasywnego, jego stylistyka i użyte materiały elewacyjne nawiązują zarówno do zabudowy historycznego, jak i współczesnego charakteru Gdańska.
Zestawienie koloru jasnej cegły fugowanej na gładko oraz filary i panele wykonane z rdzawej blachy kortenowej nadaje budynkowi współczesny i bardzo interesujący charakter.
Wejście główne do budynku zlokalizowane zostało od strony ulicy Rybaki Górne poprzez wysoki, reprezentacyjny podcień, wsparty na smukłych filarach pokrytych rdzawą blachą. Podcień stanowi zadaszenie dla przybywających interesantów i jednocześnie zacienia trójkondygnacyjne przeszklenie hallu wejściowego do budynku. Podcień od strony ulicy zamykany jest przesuwną bramą wykonaną z kortenu, stylizowaną motywami roślinnymi.
Parter budynku na styku z kanałem został podcięty tworząc zadaszenie nad tarasem zlokalizowanym bezpośrednio przy kanale.
Budynek obsługiwany jest przez dwa niezależne wjazdy – osobno dla interesantów i osobno dla pracowników.
Urbanistyka
Teren przeznaczony pod budowę nowej siedziby Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i jego najbliższe otoczenie znajduje się w obszarze miasta, który zostanie zagospodarowany w najbliższych latach. Okolice ulicy Wałowej to tereny inwestycyjne o bardzo dużym potencjale z kilku powodów: położenie w bliskim sąsiedztwie centrum miasta, niezagospodarowany teren, rozpoczęte realizacje prestiżowych inwestycji, tj. Muzeum II. Wojny światowej, ekskluzywny zespół mieszkaniowy Invest Komfort SA.
W związku z powyższym należy spodziewać się w najbliższych latach rozwoju zabudowy śródmiejskiej na tym obszarze Gdańska.
Przyjęta koncepcja kształtowania bryły projektowanego budynku wynika z analizy urbanistycznej potencjalnie możliwej zabudowy w najbliższym sąsiedztwie. Na planie zagospodarowania zaznaczyliśmy możliwe linie zabudowy na sąsiednich terenach.
Analiza bezpośredniego sąsiedztwa działki przeznaczonej pod budowę nowej siedziby Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska doprowadziła nas do wniosku, iż najcenniejszy jest styk działki z kanałem Raduni oraz rejon mostku nad kanałem.
Postanowiliśmy tak ukształtować bryłę projektowanego budynku, by w sposób maksymalny wykorzystać walory tej lokalizacji. Budynek otwiera się na projektowany zielony skwer sąsiadujący z kanałem Raduni i mostkiem.
Otwarta zielona przestrzeń będzie ważnym elementem rozpoznawczym nowej siedziby Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska, a jednocześnie wprowadzi „oddech przestrzenny” dla tego terenu, gdy w przyszłości zostanie on wypełniony zabudową śródmiejską.
Funkcja
Na parterze budynku zlokalizowane zostały funkcje generujące największy ruch, tj. salka edukacyjna z aneksem bibliotecznym, salka konferencyjna oraz garaż i pomieszczenia techniczne.
Ze względu na minimalizowanie kosztów wykonania budynku zdecydowaliśmy się na nieprojektowanie garażu podziemnego. Wewnętrzne miejsca parkingowe zlokalizowane zostały na parterze, proponujemy wykorzystanie urządzeń do podwójnego parkowania w systemie niezależnego wjazdu dla obu parkujących, co umożliwi zaparkowanie w budynku 8 pojazdów. Dodatkowo na terenie znajdują się 2 miejsca postojowe dla pracowników.
Hall wejściowy do budynku otwarty został przez trzy kondygnacje. Korytarze na I. i II. piętrze stykają się pustką nad hallem dając wrażenie przestronności przestrzeni wewnętrznej.
Na I. piętrze na wprost wyjścia z klatki schodowej zlokalizowany został sekretariat. W najbardziej widokowo interesującej części budynku, w sąsiedztwie kanału ulokowane zostały gabinety zarządu. Gabinet prezesa zarządu został wyposażony w zadaszony taras, z którego rozpościera się piękny widok na kanał Raduni w stronę centrum miasta.
Pozostałą część kondygnacji zajmują pokoje biurowe.
Na II. piętrze ulokowane zostały pokoje biurowe, serwerownia, archiwum i pomieszczenie socjalne.
Konstrukcja
Posadowienie budynku nowej siedziby Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska zakłada się jako pośrednie na palach przemieszczeniowych bez wydobywania urobku, wykonane bezwstrząsowo. Na palach o długości ok. 8 m w rozstawie co ok. 3 m przewidziano wykonanie żelbetowej płyty fundamentowej o grubości ok. 35-45 cm pod całą powierzchnią budynku w celu uniknięcia pękania posadzki przy słabym gruncie. Przed palowaniem należy wykonać badania gruntu georadarem w celu wykrycia ewentualnych przeszkód, instalacji lub artefaktów archeologicznych.
Konstrukcja kondygnacji nadziemnych budynku: szkieletowa, słupowo-ścienna, żelbetowa monolityczna. Stropy płaskie, bez podciągów i głowic.
Ekologia
W budynku nowej siedziby Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zaprojektowane zostały następujące rozwiązania i systemy proekologiczne: Bryła budynku zaprojektowana z wykorzystaniem wymagań dla budynku pasywnego
Zdecydowana większość przeszkleń znajduje się od strony południowej i zachodniej. Przeszklenie hallu wejściowego wyposażone w zadaszenie uniemożliwiające nagrzewanie latem, gdy słońce znajduje się wysoko, natomiast zimą słońce operujące znacznie niżej nagrzewa wnętrze budynku. Okna pomieszczeń biurowych od strony zachodniej mogą zostać wyposażone w żaluzje zewnętrzne. Po stronach wschodniej i północnej budynku zaprojektowane zostały przeszklenia minimalnie wymagane. Ogrzewanie budynku (ewentualne chłodzenie salki konferencyjnej i salki edukacyjnej) przy użyciu rewersyjnej pompy ciepła Wentylacja mechaniczna budynku wyposażona w gruntowy wymiennik ciepła
Zagospodarowanie skweru zielonego pagórkami powiązane jest z zastosowaniem tego rozwiązania. Złoże wypełnione otoczakami naturalnie chłodzącymi powietrze do wentylacji budynku latem i nagrzewające powietrze zimą zostało dodatkowo obsypane ziemią zwiększając efektywność systemu (warstwa ziemi izoluje dodatkowe złoże wypełnione otoczakami, ponieważ ze względu na wysoki poziom wód gruntowych złoże nie może być dowolnie zagłębione). Podziemny zbiornik wody deszczowej
Woda deszczowa z dachu i terenów utwardzonych zbierana będzie do podziemnego zbiornika i wykorzystywana do podlewania terenów zielonych i ewentualnie do spłukiwania toalet. Panele fotowoltaiczne
Panele umieszczone na dachu od strony południowej zapewnią oświetlenie terenu i budynku po zapadnięciu zmierzchu. Oświetlenie terenu i budynku projektowane jest przy użyciu technologii LED. Elektrownie wiatrowe
Na dachu budynku zamontowane zostaną cztery elektrownie wiatrowe o pionowej osi obrotu, każda o mocy 1 kW. Są to urządzenia dedykowane do stosowania w zabudowie śródmiejskiej. Urządzenia połączone zostaną szeregowo i podłączone bezpośrednio do zbiornika buforowego systemu ogrzewania. Dzięki temu przy minimalizacji strat (brak transformatorów, akumulatorów etc.) wykorzystana zostanie energia wiatru, która posłuży do wspomagania systemu ogrzewania budynku oraz produkcji ciepłej wody użytkowej. Zielony dach
Układ warstw zielonego dachu zagwarantuje bardzo skuteczną izolację termiczną oraz estetykę piątej elewacji.
Ogrzewanie
Zaprojektowana zostanie instalacja ogrzewania oraz klimatyzacji (opcjonalnie) z wykorzystaniem wysokosprawnej pompy ciepła z gruntowym wymiennikiem. Urządzenie w okresie zimowym pełnić będzie rolę „pieca” będącego źródłem ciepła dla budynku. Latem dzięki możliwości pracy urządzenia w układzie rewersyjnym pompa może zostać przełączona w tryb „klimatyzacji”, w tym trybie możliwe jest pozyskanie ciepła skraplania (ciepło odpadowe) z urządzenia i wykorzystanie jego np. do darmowego podgrzania ciepłej wody użytkowej. Poprzez odpowiednie sytuowanie budynku oraz zastosowanie elementów architektonicznych na elewacji a także szklenia o podwyższonym współczynniku Solar Factor znacznie obniżyło się zapotrzebowanie na ciepło oraz chłód. Skutkuje to podwyższeniem klasy energetycznej budynku. Charakterystyka energetyczna budynku w tym wypadku wychodzi znacznie korzystniej niż w porównaniu z typowymi budynkami biurowymi.
Wentylacja
Zaprojektowana zostanie nowoczesna instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła z powietrza wyciąganego. Dodatkowe obniżenie wysokich kosztów eksploatacji instalacji wentylacji uzyskane zostanie poprzez wykonanie gruntowego wymiennika ciepła. Konstrukcja tego typu wymiennika zaprojektowana jest jako naturalne złoże czystego, płukanego żwiru umieszczonego w gruncie, zaś przepływające powietrze przez żwir jest latem ochładzane i osuszane, zimą podgrzewane i nawilżane, a przez cały rok filtrowane z pyłków roślin i bakterii. Bezpośredni kontakt złoża z otaczającym gruntem rodzimym umożliwia szybką regenerację złoża. Prosta budowa z łatwo dostępnych i tanich materiałów, pozwala na wykonanie go w zasadzie w każdym miejscu i warunkach. Stwarza to możliwość powszechnego zastosowania tego GWC dla celów wentylacji, klimatyzacji i termowentylacji. Filtrowanie zanieczyszczeń biologicznych, grzybów, alergenów, bakterii to jest następna zaleta żwirowego wymiennika ciepła. Po 15 latach eksploatacji złoża jednego z wymienników Dział Epidemiologii Sanepidu wydał następujące orzeczenie: „W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, iż powietrze po przejściu przez wymiennik ciepła zawiera wielokrotnie mniej komórek drobnoustrojów i alergenów niż przy wlocie”.
Prawidłowo pracujący wymiennik daje korzyści zarówno latem jak i zimą. Latem do pomieszczeń nawiewamy powietrze ochłodzone (w praktyce chłodniejsze o ok. 5 do 10°C w stosunku do powietrza zewnętrznego), co w efekcie daje nam „klimatyzację za darmo”. Zimą (układ z rekuperatorem) powietrze dochodzące do centrali jest wstępnie ogrzane, co między innymi zapobiega tzw. szronieniu wymiennika, czyli po prostu zamarzaniu układu i wyłączaniu go, przez elektroniczny układ przeciw zamrożeniowy. Powietrze po przejściu przez wymiennik gruntowy charakteryzuje się następującymi parametrami: Lato: W końcu sierpnia przy temp. zewnętrznej +30ºC przy długotrwałych upałach powietrze po przejściu przez GWC, będzie miało temp +20ºC. Wilgotność bezwzględna spada z 15,8 do 12,7g/kg różnica entalpii 77do 51kJ/kg. Zima: Pod koniec lutego przy temp. zewnętrznej na poziomie -20ºC powietrze po przejściu przez złoże żwirowe będzie miało temperaturę na poziomie -4ºC.
Zwięzła charakterystyka energetyczna
Współczynnik U projektowany Ściana zewnętrzna 0,25; ściana wewnętrzna pomiędzy pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrzewanymi 0,44; ściana wewnętrzna 2,0; fasada aluminiowa <1,5; drzwi wewnętrzne 2,6; stropodach 0,2. Przegrody zewnętrzne budynku odpowiadają wymaganiom izolacyjności cieplnej niezbędnej do zabezpieczenia przed kondensacją pary wodnej. Sprawdzenie warunku wymaganej wartości współczynnika U dla okien i przegród szklanych
Do obliczeń wskaźnika EP przyjęto wartość dla okien U=1,49 W/(m2K). Z uwagi na niespełnienie warunku granicznego wskaźnika EP dla budynków (patrz pp-kt 9) wymagane jest, aby wszystkie zamontowane okna i przegrody szklane zostały zaprojektowane o współczynniku U < 1,5 W/(m2K). Sprawdzenie współczynnika przepuszczalności energii całkowitej okna oraz przegród szklanych i przezroczystych
Współczynnik przepuszczalności energii całkowitej oszklenia spełnia wymagania rozporządzenia – powinien być mniejszy od 0,50. Założono, że przy wykorzystaniu proponowanych technologii wartość współczynnika według WT2008 będzie niższa niż EP = 115,40 kWh/(m2*rok) Analiza możliwości racjonalnego wykorzystywania odnawialnych źródeł energii
Dla projektowanej inwestycji przewiduje się wykorzystanie energii geotermalnych, energii wiatru oraz słońca. Systemy zostały opisane w pkt. Ekologia.
