Konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej zabudowy północno-zachodniego kwartału przyrynkowego Starego Miasta Kwidzyna wraz z koncepcją zagospodarowania terenu
III Nagroda
Projekt konkursowy: Targowscy Architekci
Data: Maj 2012
Lokalizacja: Kwidzyn
Zespół autorski:
mgr inż. arch. Mateusz Targowski, mgr inż. arch. Luiza Mysłakowska – Mucha, mgr inż. arch. Katarzyna Targowska
1. ZAŁOŻENIA IDEOWE
Znalezienie rozwiązania uwzględniającego potrzebę wprowadzenia nowej jakości architektonicznej w obszar o wysokich walorach widokowych, z ugruntowaną, historyczną tożsamością, jest podstawowym celem koncepcji konkursowej.
Projektowane formy winny w szczególności uzupełnić panoramę miasta o wartość, która przyjmując postać niewyróżniającej się podbudowy, stanowić będzie stosowne tło dla historycznych dominant.
Propozycja projektowa nie zakłada więc budowy silnego formalnie monolitu, mimo, że kwartał wbrew tradycji narastania miasta, wznoszony będzie jako całość funkcjonalna i przestrzenna, według jednego projektu, w jednakowym czasie. Intencją autorów jest raczej ukazanie w architekturze subtelnej sprzeczności, która każe by zespół z jednej strony , jako projektowany całościowo, zachował spójność formalną, z drugiej strony, by cechowała go ustalona wymogami ochrony pejzażu i ustanowiona tradycją miejsca odrębność składowych (kamienic), rozrzeźbiony kontur, nieregularna artykulacja.
Aby to osiągnąć, w prezentowanej pracy, jednolita i ciągła, łamana w nieregularnym rytmie linia dachu, przechodzi płynnie w płaszczyzny fasad ulic prostopadłych do krawędzi skarpy: Batalionów Chłopskich i Błogosławionej Doroty. Fasady przeciwne, uprzywilejowane bądź pozycją pierzei rynku, bądź ekspozycją od strony doliny Wisły pozostają otwarte i jednocześnie bogatsze łamaną linią szczytów.
Pierzeja Rynku została wyróżniona i zaprojektowana odrębnie. Elewację ukształtowano bogaciej od pozostałych, w oparciu o schematy planu miejscowego, a zasadniczy korpus budowli cofnięto w stosunku do jej płaszczyzny. Zabieg ten pozwolił na ukrycie za płaską fasadą w parterze podcienia, a wyżej oczekiwanych przez mieszkańców, a niepożądanych w przestrzeni starych miast, balkonów. Dodatkowo, być może, odspojenie fasady od budynku uczyni ją bardziej ulotną, nada jej wymiar symboliczny i stanie się metaforycznym odniesieniem do odchodzącej w niepamięć nieistniejącej, historycznej zabudowy miasta.
2. ROZWIĄZANIA URBANISTYCZNE
2.1 Zasadniczy układ urbanistyczny opiera się na założeniach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zabudowa kwartału przybiera postać ciągłej zabudowy pierzejowej z otwartą przestrzenią wewnętrznego podwórza.
2.2 Przestrzenie publiczne, ciągi piesze
Uczynienie z wewnętrznego podwórza projektowanego kwartału publicznej przestrzeni miejskiej jest jednym z najważniejszych celów rozwiązań urbanistycznych. Do podwórza prowadzą cztery dojścia bramowe umożliwiające wygodny przepływ pieszych, zwłaszcza wzdłuż kierunku wschód-zachód stanowiącego powiązanie kompleksu zamkowo-katedralnego i Rynku z ciągiem schodów prowadzących w kierunku rzeki Liwy. Dla zaakcentowania zachodniego wejścia do kwartału, jako szczególnie ważnego miejsca, zaprojektowano tuż przy zachodnim narożu wąską szczelinę jako jedyną przerwę w ciągłej zabudowie. Ze względu na zróżnicowany poziom przyległych ulic większość wejść na podwórze prowadzi ciągami schodów. Szczególnie atrakcyjne jest wejście zachodnie z pośrednim poziomem ukazującym, poprzez ażurowe kraty posadzki, odkryte relikty fundamentów ( lokalizację najbardziej interesujących kulturowo obiektów przyjęto wg załączonych do warunków konkursu wyników badań archeologicznych) Dostęp do wnętrza kwartału dla niepełnosprawnych zapewniony jest od strony wschodniej, bezpośrednio z poziomu Rynku. Rozmieszczone na całej powierzchni dolnych kondygnacji lokale usługowe dostępne są z chodników przyległych ulic, oraz od strony wewnętrznego podwórza, intensyfikując jego walory jako przestrzeni publicznej. Zwłaszcza lokale gastronomiczne korzystać będą na możliwości urządzania letnich ogródków zarówno od strony Rynku, jak i podwórza. Z wyjątkiem ul. Błogosławionej Doroty spadki przyległych do kwartału ulic nie przekraczają 5% co umożliwia nieskrępowany dojazd osobom na wózkach inwalidzkich do lokali usługowych. Przestrzeń Rynku zagospodarowano jako jednolitą, geometryczną kompozycję jednakowych prostokątów złożonych z kamiennych płyt, zielonych klombów i zbiorników wodnych fontann. Opadająca w kierunku projektowanego kwartału powierzchnia placu ulega wypłaszczeniom w pobliżu fontann tworząc wygodne miejsca wypoczynku i relaksu.
2.3 Komunikacja kołowa
Ruch kołowy dojazdów, dojazdów awaryjnych i dostaw odbywa się ulicami wokół kwartału z ograniczonym dostępem dla ciągu pieszego na przedłużeniu ul. Podjazdowej, w obszarze Rynku. Ze względu na przewidywany kameralny, stosowny dla obszaru starego miasta, charakter handlu i gastronomii przewiduje się dostawy bezpośrednio z przyległych ciągów komunikacyjnych. Pod projektowaną zabudową kwartału projektuje się parking dla 35 samochodów dostępny od ulicy Batalionów Chłopskich. Jego wielkość limitowana jest chęcią zachowania i ekspozycji reliktów dawnych kamienic w postaci fragmentów fundamentowania, zarysu studni, podmurówek kamiennych. Na powierzchni terenu, na obszarze Rynku, wzdłuż przyległej ul. Kawowej i na dwóch parkingach dostępnych od ul. Błogosławionej Doroty zaprojektowano kolejne 43 miejsca postojowe w tym 2 miejsca dla osób niepełnosprawnych.
3. ROZWIĄZANIA ARCHITEKTONICZNO-BUDOWLANE
3.1 Układ przestrzenno-funkcjonalny
Zróżnicowany poziom przyległych ulic wymusił dostosowanie poziomów projektowanej zabudowy do ich przebiegu. Różnica poziomów między wschodnim, a zachodnim narożnikiem kwartału sprawia, że najniższa kondygnacja zespołu jest w połowie swego obrysu zagłębiona w ziemi. Od strony zachodniej znajduje się całkowicie ponad poziomem terenu i mieści usługi przyuliczne o precyzyjnie do przebiegu ulic dostosowanych rzędnych, natomiast w części środkowej i wschodniej na kondygnacji tej, na podobnej rzędnej, zaprojektowano parking podziemny z pomieszczeniami technicznymi i gospodarczymi. Kolejna kondygnacja, od strony rynku stanowi pierwszą kondygnację nadziemną i mieści lokale usługowe, natomiast od strony przeciwnej kwartału, na zbliżonym poziomie, stanowi już piętro i znajdują się na niej zespoły mieszkań. W konsekwencji kwartał na poziomach związanych z ulicami zawiera lokale usługowe, a wyżej z reguły dwa pełne poziomy i poddasze przeznaczone dla funkcji mieszkalnej. Uporządkowanie geometrii zespołu wymagało dopuszczalnych w planie miejscowym zmian układu okien i zamianę jednego z parterowych mieszkań na lokal usługowy w przyległym budynku istniejącym. W sumie zaprojektowano trzy klatki schodowe z dźwigami osobowymi zapewniającymi dostęp do wszystkich mieszkań osobom niepełnosprawnym.
3.2 Architektura
Zaprojektowano budynek o wysokości trzech i pół kondygnacji nadziemnych przekryty ciągłym dachem złożonym z sekwencji stromych połaci o różnym kącie nachylenia, przechodzącym płynnie w płaszczyzny naprzeciwległych elewacji: północno- wschodniej i południowo-zachodniej. Dla podkreślenia jednolitości dachu i fasad użyto jednakowego materiału wykończeniowego – jasnoszarych płyt włóknocementowych. Opadająca na elewacje płaszczyzna dachów ma na celu scalenie zespołu w jednorodną formę o wyrazistej tożsamości.
Fasada południowo- wschodnia, od strony Rynku, przybiera postać odsuniętej od zasadniczej bryły budynku ściany kurtynowej. Wykończona jest w dolnej partii boniowanym tynkiem szlachetnym, a wyżej jasnymi płytami włóknocementowymi. Za jej płaszczyzną kryje się w parterze podcień z szerokimi schodami wyrównującymi poziom Rynku i lokali usługowych w budynku, a wyżej obszerne balkony-loggie frontowych mieszkań. Przeciwległą elewację północno-zachodnią, od ul. Kawowej wykończono podobnie boniowanym tynkiem i płytami elewacyjnymi z włóknocementu w pastelowym odcieniu. Szczyty ,osłony wykuszy balkonowych ,oraz wybrane fragmenty parteru przesłonięto ceramicznymi szczeblinami w analogicznym, pastelowym kolorze. Wykończenia blacharskie przewiduje się z blachy cynkowo-tytanowej w odcieniu szarym.
3.3 Konstrukcja
Budynek został zaprojektowany w prostym układzie konstrukcyjnym słupowo- stropowym w podziemiu i ścianowo-stropowym na wyższych kondygnacjach. Zakłada się tradycyjne technologie wykonawcze udoskonalone współczesnymi rozwiązaniami systemowymi. Przewiduje się wykonanie konstrukcji podziemia, w technologii żelbetowej, monolitycznej, a ściany wyższych kondygnacji jako murowane z elementów drobnowymiarowych (np. zewnętrzne ceramiczne szczelinowe, wewnętrzne bloczki silikatowe). Stropy podziemia i wyższych kondygnacji projektuje się jako stropy monolityczne w oparciu o prefabrykowane płyty typu filigran lub podobne. Wykonanie dachu przewiduje się w konstrukcji drewniano-stalowej z pokryciem pełnym.
3.4 Instalacje
Przewiduje się komplet przyłączy oraz instalacji budynku z wentylacją mechaniczną podziemia, wentylacją wspomaganą, jednorurową systemową nadziemnej części budynku, ogrzewaniem zdalaczynnym z sieci miejskiej CO, instalacjami wody, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, kompletem instalacji elektrycznych ze stacją transformatorową, kompletem instalacji niskoprądowych itp.
3.5 Ekonomika rozwiązań projektowych
-założono wysoki stopień wykorzystania terenu.
-z uwagi na wysokie koszty robót ziemnych i budowlanych związanych z zagłębianiem budynku, najniższą kondygnację obiektu zaprojektowano na poziomie ulic przyległych do zachodniego narożnika kwartału, w konsekwencji zagłębienie kondygnacji w stosunku do terenu istniejącego zmienia się od 0.00m w narożniku zachodnim do maksymalnie 3.80m w narożniku wschodnim.
-w projekcie zastosowano rozpiętości konstrukcyjne obejmujące całe mieszkania, oszczędności z redukcji ilości ścian konstrukcyjnych przewyższają koszty związane z zwiększeniem rozpiętości stropów, ponadto zyskujemy pełną swobodę w kształtowaniu wnętrz mieszkalnych,
-redukcję kosztów budowy i eksploatacji ciągów komunikacji pionowej uzyskano poprzez ograniczenie ich ilości – trzy klatki schodowe z windami obsługują wszystkie piętra mieszkalne; dodatkowo mała ilość klatek uwalnia atrakcyjną ekonomicznie powierzchnię parterów dla lokali usługowych.
