Przedszkole w Żorach to jedna z dwóch realizacji biura toprojekt, nominowana do Nagrody im. Miesa van der Rohe. Oryginalny obiekt o opływowych kształtach, drewnianej elewacji, z przestrzenią zabaw i zielonymi wyspami na dachu, to nowa jakość na tle chaotycznej, sąsiedniej zabudowy. Gratulujemy!
Przedszkole w Żorach
Lokalizacja: Żory-Kleszczówka
Autorzy: toprojekt
Zespół: arch. Marek Wawrzyniak, arch. Karol Wawrzyniak,arch. Alina Kudla, arch. Katarzyna Mazurek,
Konstrukcja: inż. Izabela Groborz-Musik
Instalacje wod.-kan.: „Belatrix”
Instalacje elektryczne: „Koman”
Drogi: „Tensa”
Inwestor: Żory
Rok: 2017
Koszt inwestycji: 5 237 300 PLN
Zdjęcia: Juliusz Sokołowski, Wojciech Bęczarski (widoki z powietrza)
Przedszkole w Żorach
Edukacja przedszkolna jest jednym z najważniejszych etapów w rozwoju człowieka, dlatego powinniśmy pieczołowicie dbać o jakość przestrzeni, w której się ten proces odbywa. Dzieci nie można lekceważyć i serwować im jedynie pokolorowanych wnętrz. Dziecko to poważny, wrażliwy odbiorca stawiający przed projektantem najwyższe wymagania.
Niewielka działka o nieregularnym kształcie zbliżonym do trójkąta przeznaczona pod budowę segmentu przedszkolnego przy istniejącej szkole, narzucała raczej rozwiązania dwukondygnacyjne, wprawdzie trochę przytłaczające, za to pozostawiające trochę terenu na placyk zabaw.
„Zamiast tego zdecydowaliśmy się na parterowy budynek o zaokrąglonych narożnikach, który wypełnił prawie całą możliwą do zabudowania powierzchnię, a dla zabaw na wolnym powietrzu zaprojektowaliśmy rozległy taras na dachu.”
Żeby zapewnić dostęp światła dziennego do wszystkich pomieszczeń i przestrzeni komunikacyjnych, w środek przedszkola architekci wstawili prostokątne atrium, kawałek zewnętrznego świata do którego wpada śnieg i deszcz oraz stale zmieniające się światło słoneczne.
Ażurowymi, stalowymi schodami dostać można się z atrium na dach. Opływowy w kształcie, pokryty drewnem taras z dwoma okrągłymi wyspami zieleni pośrodku zachęca dzieci do biegania po coraz to innych torach. Poza tarasem powierzchnia dachu pokryta jest trawami ozdobnymi.
„Szkoda, że w trakcie budowy nie udało się zachować starych akacji przy granicy działki, które częściowo zacieniałyby taras. Na nowe drzewa trzeba będzie kilka lat poczekać. Okładziną z pionowych desek pokryto również ściany zewnętrzne. Ściany i dach będą się naturalnie starzeć, drzewa wzrastać, a trawy zagęszczać. Funkcjonowanie i starzenie się budynku w perspektywie lat jest dla nas równie – a może nawet bardziej – istotne od jego wyglądu w momencie oddania do użytkowania.”
Kształt budynku – trójkąt z zaokrąglonymi narożnikami i nieregularna perforacja ścian zadecydowały o wyborze betonu lanego na miejscu budowy do konstrukcji ścian zewnętrznych. Wełna mineralna umożliwiła precyzyjne ocieplenie łukowych ścian szczelnie wypełniając warstwę drewnianej podkonstrukcji do zamocowania zewnętrznej okładziny z pionowych desek. Linia ściany pozostaje płynna.
Żelbetowe ściany znakomicie współpracują z gruntowym wymiennikiem ciepła i systemami ogrzewania i wentylacji stanowiąc znakomity kompensator ciepła i chłodu. Wełna mineralna zabezpiecza budynek przed utratą energii na zewnątrz i nadmiernym jej pozyskiwaniem w okresie letnim. Wilgoć, która mogłaby śladowo pojawić się w warstwie izolacji termicznej, poprzez folię paroprzepuszczalną i szczelinę wentylacyjną zostaje odprowadzona na zewnątrz. Ta szczelina jednocześnie wentyluje okładzinę drewnianą i stanowi warstwę dodatkowo zapobiegającą przegrzewaniu się obiektu. Wełna jako w pełni niepalny materiał redukuje zagrożenie pożarowe do minimum.
Pięciooddziałowe przedszkole powstało w dzielnicy Kleszczówka na przedmieściach Żor jako rozbudowa parterowej szkoły wykonanej w konstrukcji stalowej pokrytej płytami typu sandwich. W bezpośrednim otoczeniu dominuje chaotyczna jednorodzinna zabudowa. Nieco dalej spotkać można niewielkie skupiska czteropiętrowych bloków i tereny przemysłowe nadające charakter całej dzielnicy. W tym otoczeniu przedszkole jest jednym z niewielu obiektów, które próbują nadać przestrzeni nową jakość.