Ogród XXI wieku - Łazienki Królewskie w Warszawie

Konkurs na opracowanie koncepcji Ogrodu XXI wieku z pawilonem wystawienniczym – Rewitalizacja obszaru Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
Projekt konkursowy

Pracownia: GOWINSIUTA STUDIO

Filozofia i Idea

Ogród XXI wieku to budująca relacje przestrzeń syntez.

XXI wiek to czas przyspieszenia, czas równoległych i wielopłaszczyznowych zmian. Czas rewolucji technologicznej i intelektualnej, możliwości nieograniczonego dostępu do nieskończonej ilości informacji. XXI wiek to interaktywna i globalna społeczność. Zauważalne dążenie do samowystarczalności, energooszczędności, poszukiwania alternatywnych źródeł pozyskiwania energii. Kładzenie dużego nacisku na edukację, w tym proekologiczną. Społeczeństwo dostrzega problemy osób niepełnosprawnych, niedożywionych i biednych. Maksymalnie eksploatowana w poprzednich dziesięcioleciach natura, zyskuje coraz większe rzesze obrońców, których dążenia i cele nie są już tylko odosobnionymi przejawami walki o lepsze jutro, lecz stają się popularnym i modnym sposobem życia.

Projektowany ogród XXI wieku jest odzwierciedleniem relacji człowieka z naturą, reprezentuje dążenia i nadzieje związane z obecnym stuleciem. Może być określany mianem ogrodu zgody lub ogrodu syntez. Jest dziełem intencjonalnym, zamierzonym – w myśl idei Ochrona przyrody – ochroną życia. Ma na celu budowanie świadomości ekologicznej, celem zwiększenia szacunku człowieka do natury i poprawy jakości życia jego samego. Zieleń ogrodu przenika się z funkcją, obiekt jest samowystarczalny, nie potrzebuje przyłączy sieciowych, pozyskuje i produkuje energię, równolegle spełniając funkcję oczyszczalni – naśladuje obieg energii w przyrodzie. Mnogość wyglądów architektury i ogrodu. W zależności od kierunku najścia – przed widzem otwierają się zróżnicowane i zaskakujące wglądy perspektywiczne, tworzące wspólnie spójną całość. Przez zsumowanie wrażeń i doznań postrzeganych różnymi zmysłami podczas spaceru, ukazuje się całość ogrodu, dążąca w swej formie do scharakteryzowania i zapisu XXI wieku. Jego początku i nadziei z nim wiązanych.

OGRÓD SYNTEZ, stanowi miejsce spotkania – biocenotycznego podejścia do kształtowania zieleni, współczesnych technologii, biotechnologii, naturalnych sposobów pozyskiwania czystej energii, funkcjonalnej przestrzeni publicznej, obiektów kultury wysokiej oraz powierzchni generujących wzrost ekonomiczny, ujętych w ramy antycznych zasad kompozycji geometrycznej.
Mając na uwadze unikalną tożsamość kulturową i tożsamość miejsca jakim są Łazienki Królewskie, szanując historię i czerpiąc inspirację z dorobku przodków, kompozycja przestrzenna Ogrodu i obiektów, mieszczących różnorodne funkcje, w sposób nieinwazyjny wpisuje się w kontekst.

Kształtowanie założenia programowego zgodnie z zasadą przeżycia estetycznego ogrodu, pozwala wyodrębnić trzy fazy – poznawczą, emocjonalną i intelektualną, które podobnie jak w przypadku architektury, zmuszają do kształtowania przestrzeni w sposób racjonalny i ukierunkowany na sprostanie oczekiwaniom stawianym przez użytkowników. Dzieło takie powinno zapewniać twórcze przeżycia odbiorcy i stanowić zaczyn pozytywnych zmian.

Funkcje i rozwiązania proekologiczne

Czerpanie korzyści z relacji człowieka z przyrodą, w przypadku Ogrodu Syntez, polega przede wszystkim na umożliwieniu zrozumienia i równoczesnym wykorzystaniu, procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Fotosynteza – jeden z najważniejszych procesów biochemicznych zachodzących na Ziemi – jest podstawowym źródłem życia i zarazem, poprzez wykorzystanie technologii wytwarzania czystego paliwa z alg morskich – głównym źródłem zasilania dla Ogrodu. Czysty tlen będący efektem ubocznym procesów fotosyntezy alg, jest wykorzystywany do uzdatniania i podwyższania parametrów jakościowych powietrza w Zespole Pawilonów Wystawienniczych.

Ogród Syntez w myśl idei high science – low technology, zwraca się w stronę natury, w prosty i sprytny sposób wykorzystując możliwości jakie nam daje. Jako przestrzeń publiczna, buduje interakcje, integruje różne grupy społeczne, przełamuje bariery, otwiera się na niepełnosprawnych (ogród sensoryczny), inspiruje i pobudza kreatywność, stwarza miejsce dla spontanicznych zachowań, jednocześnie zapewniając warunki sprzyjające pracy umysłowej (studenci) i wyciszeniu. Daje możliwość ekspresji osobistej poprzez łatwo adaptowalne do zmiennych warunków użytkowych pawilony. Ogród Syntez buduje relacje oparte na zrównoważonej integracji społecznej, uwrażliwiając użytkowników na potrzeby innych ludzi i środowiska w którym żyją. Transparentność procesów zachodzących w otaczającej przestrzeni i dydaktyka płynąca z ich zrozumienia ma na celu propagowanie rozwiązań proekologicznych wśród wszystkich grup społecznych.

Istnieje cienka granica pomiędzy postrzeganiem rozwoju gospodarczo-technologicznego jako błogosławieństwa bądź przekleństwa naszych czasów. Mamy przecież do czynienia z przesytem w różnej postaci np. struktury miejskiej, czy natłoku informacji. Współczesny człowiek dąży do różnorodności, zmienności i intensyfikacji doznań. W takim społeczeństwie architektura zaczyna być postrzegana jako trend w modzie, lub kierunek w sztuce. Pojawia się zjawisko przeterminowania – krótki termin ważności stylów i trendów artystycznych. Ogród syntez dąży do maksymalnego wpisania w kontrastujący kontekst urbanistyki Warszawy od zachodu i Ogrodów Modernistycznych od wschodu. Ukryta w ziemi przestrzeń wystawowa, neutralizuje oddziaływanie kubatury, intensyfikując doznania związane z naturą. Maksymalne uproszczenie opakowania funkcji i technologii, dążenie do minimalizmu formy, czyni założenie bardziej przejrzystym i zrozumiałym dla odbiorcy.

Daje się zauważyć tęsknota za utraconym. W mocno zurbanizowanych, gęsto zaludnionych metropoliach, człowiek nabiera sentymentu do z pozoru bezpowrotnie utraconej natury.

W tętniącym pracą i zabieganym życiu często pragniemy czasowej izolacji i wyciszenia. Poszukujemy częściowego wyłączenia z obiegu, z możliwością powrotu do głównego nurtu zdarzeń w mgnieniu oka. Mamy do czynienia z chęcią jednoczesnego zaspokajania sprzecznych potrzeb. Borykamy się z chorobami cywilizacyjnymi – od wad postawy po nowotwory, cierpimy z powodu złej jakości powietrza w dużych ośrodkach miejskich, jesteśmy narażeni na ukryte zagrożenia w postaci toksyn i pyłów zawartych w powietrzu.

Ogród syntez wychodzi naprzeciw tym problemom, dając możliwość wypoczynku i szeroko rozumianej rekreacji, w przestrzeni charakterystycznej dla polskiego krajobrazu. Ogród biocenotyczny, o którym mowa, wspomagany jest przestrzeniami o podwyższonych warunkach jakości powietrza, mieszczącymi szerokie spektrum funkcji. Wprowadzenie zdrowej atmosfery i stworzenie stref przyjaznych np. kobietom w ciąży, alergikom, osobom starszym, czy cierpiącym na choroby cywilizacyjne pozwala na szybkie i łatwo dostępne przeniesienie się w przestrzeń natury utraconej przez miasto. Funkcjonalne pawilony zdrowotne, umieszczone są wzdłuż ulicy Parkowej. Na styku zieleni z zabudową miejską, oferują przestrzenie najmu dla usług komercyjnych. Od strony Parku, tworzą ogólnie dostępne enklawy klimatyczne, swobodnie związane z funkcją rekreacyjną. Każdy z wpisujących się w tektonikę terenu szklanych pawilonów, w swej fasadzie posiada fotosyntezujące zbiorniki z algami morskimi, które mogą być głównym źródłem energii, dla całego założenia Łazienek Królewskich.

Rozwiązania architektoniczne

Ogród Syntez, mieści Zespół Pawilonów Wystawienniczych, będąc odpowiedzią na niedomiar przestrzeni wystawienniczych w Warszawie. Dzięki zastosowaniu rozwiązań, pozwalających na łatwą adaptację przestrzeni do zmiennych warunków użytkowych, danie możliwości swobodnego łączenia ze sobą powierzchni poszczególnych sal wystawowych, z foyer wokół zielonego pierścienia na osi Nowej Oranżerii od północy i kulturowego amfiteatru ogrodowego od południa, Stolica może w sposób pełniejszy włączyć się do międzynarodowej wymiany wystaw muzealnych i artystycznych. Muzeum Łazienki Królewskie, stałoby się ważnym ośrodkiem sztuki, edukacji europejskiej i współpracy, oferując wielkie powierzchnie ekspozycyjne w charakterystycznym dla Polski, regionalnym charakterze naturalnego krajobrazu. Tożsamość polskich korzeni środowiskowych, w postaci szaty biologicznej wnikającej w głąb podziemnych kubatur, byłaby percypowana również podczas doświadczania Wyższej Sztuki. Wprowadzenie zielonych ścian będących kontynuacją ogrodu biocenotycznego, nadaje budynkowi niematerialnej jakości i jeszcze bardziej wpisuje go w historyczny kontekst miejsca. Czyni to przestrzeń wystawienniczą niepowtarzalną i tożsamą z lokalizacją w Warszawskich Łazienkach Królewskich. Taka relacja przestrzenno – funkcjonalna miałaby również rolę edukacyjną, promowała technologie i eksponowała nowoczesne rozwiązania w zrównoważonej przestrzeni o niskim bilansie energetycznym.

Główne funkcje wystawiennicze, realizowane byłyby przez wspomniane już dwie sale wystawowe, umożliwiające bezpieczną ekspozycję w myśl restrykcyjnych wytycznych muzealnych i konserwatorskich. Zapewnienie m.in. stałej temperatury, wilgotności i odpowiedniej wentylacji powietrza, uzyskane będzie przy pomocy proekologicznych rozwiązań technologicznych.

Nowoczesna, zanurzona w zieleni, przestrzeń wystawiennicza w Stolicy Polski, miałaby również symboliczny wymiar – promujący społecznie, zrównoważony rozwój w zgodzie z naturą.

Modna przestrzeń spotkań, jaką w zmierzeniu ma być ogród syntez, promowałaby rozwiązania ekologiczne, edukując przy okazji ludzi w niej przebywających.

Nowa lokalizacja na kulturalnej mapie Warszawy, miałaby tożsamość otwartą na różne interpretacje i środowiska społeczne, pozostając jednocześnie mocno osadzoną i zakorzenioną w charakterystycznym dla miejsca geometrycznym układzie kompozycyjnym.

Ogród biocenotyczny

Ogród Biocenotyczny, to starannie zaprojektowany ekosystem. Jest to miejsce ścisłej więzi między życiem i jego środowiskiem. Zainicjowane są w nim procesy dynamiczne jakie zachodzą w naturalnym środowisku, według praw i zasad ekologii, takich jak: wzajemna zależność nisz ekologicznych i siedliska, powiązania między florą i fauną (współzależność organizmów w sieci łańcuchów życiowych i pokarmowych) oraz cykle natury ( stawanie się i przemijanie).

Koncepcja Ogrodu Biocenotycznego, zakłada zbudowanie „szkieletu” ogrodu z gatunków drzew i krzewów miejscowych, co umożliwi osiągnięcie stabilności i odporności ogrodu oraz kształtowania się odpowiedniego siedliska dla zwierząt.

Zaprojektowane różnorodne siedliska nacechowane odpowiednimi czynnikami abiotycznymi (ukształtowanie terenu, skalistość, rodzaj podłoża, wilgotność, światło), będą stanowi

podwalinę do wprowadzenia różnorodnych nisz ekologicznych współtworzonych przez różnorodne gatunki flory, a także fauny, która pojawi się na tym terenie.

Wprowadzenie elementów wodnych, będzie miało na celu poprawę mikroklimatu dzięki dużej pojemności cieplnej wody (niwelacja różnic temperatur, cyrkulacja powietrza, większa wilgotność sprzyjająca rozwojowi roślin).

Ogród Biocenotyczny od momentu powstania rozwija się samoistnie i dynamicznie. Nie stosuje się w nim syntetycznych nawozów, pestycydów, intensywnych prac pielęgnacyjnych, ponieważ żądzą w nim prawa ekologii (np. szkodniki zwalczane są przez ich naturalnych wrogów). Jest pełny życia i różnorodnych gatunków flory i fauny.

Obieg energii, opis technologii

Fitoplankton i algi morskie są źródłem 98% tlenu w ziemskiej atmosferze, co czyni je głównym
źródłem tego pierwiastka na ziemi. Wykorzystanie zjawiska fotosyntezy, bazuje na systemie do produkcji energii z glonów morskich, opracowanym w oparciu o osiągnięcia zespołu naukowców BFS, przy wsparciu uniwersytetu w Alicante. Zasada działania opiera się, na wykorzystaniu dużej, dobrze nasłonecznionej powierzchni, w której miąższości magazynowana jest woda z niewielką ilością alg morskich. W ciągu dnia algi pod wpływem promieniowania słonecznego pobudzane są do dynamicznego rozmnażania, postępującego w przyroście geometrycznym, czego rezultatem jest osiągnięcie przez nie, pełnej objętości szklanych zbiorników w niespełna osiem godzin. Uzyskana w ten sposób wysokokaloryczna pulpa fitoplanktonu, transportowana jest do wirówek, których zadaniem jest wytrącenie masy stałej z zawiesiny, a następnie przetworzenie i produkcja biopaliwa, magazynowanego w zbiornikach kondygnacji technicznej.

Dzięki wykorzystaniu dwutlenku węgla z wnętrza pawilonów wystawienniczych, jako substratu do procesu produkcji energii, i zastąpieniu go wysoko natlenionym powietrzem o odpowiedniej dla pory roku temperaturze, pozwala poza podniesieniem biologicznych parametrów powietrza, znacząco obniżyć pobór energii potrzebnej do utrzymania stałej temperatury sal.

Zobacz: Anti Gravity Park projektu GowinSiuta Studio!

przestrzeń miejska