Konkurs na opracowanie koncepcji architektoniczno-urbanistycznej „Zintegrowanego centrum komunikacyjnego z wielofunkcyjnym dworcem kolejowo – autobusowym w Wolsztynie, służącego również promocji Gminy Wolsztyn i Parowozowni Wolsztyn”
I Nagroda w konkursie
Autorzy: PL.architekci | FB
Zespół projektowy: Bartek Bajon, Katarzyna Cynka
Współpraca autorska: Bartosz Stanek, Magdalena Santysiak, Joanna Sypniewska
Organizator konkursu: Gmina Wolsztyn
Idea projektu
Podstawowym założeniem urbanistycznym projektu pracowni PL.architekci było uporządkowanie przestrzenne ul. Dworcowej poprzez nadanie jej silnego wyrazu przestrzennego i architektonicznego w postaci Zintegrowanego Węzła Komunikacyjnego. Istniejąca wokół dworca współczesna zabudowa jest dość chaotyczna i pozbawiona szczególnych walorów architektonicznych (przede wszystkim w sąsiedztwie wiaduktu drogowego). Dodatkowo bałagan przestrzenny w postaci nieuporządkowanych reklam w tej części ulicy na elewacjach wzmaga poczucie bylejakości. Nowy dworzec ma być wizytówką miasta nie tylko dla przyjezdnych turystów (pierwszy kontakt z miastem), ale przede wszystkim ma być nowoczesnym i przyjaznym pasażerom węzłem przesiadkowym.
Cały koncept nowego węzła komunikacyjnego opiera się na bardzo silnym kontraście i kontekście: istniejącego modernistycznego dworca, nawiązań do historii w postaci parowozów i czynnej parowozowni (genius loci – tożsamość miasta) oraz nowoczesną, ekspresyjną linią zadaszeń i nowoczesnych elementów małej architektury. To właśnie dialog nowoczesnej architektury z tradycją i historią, a nie pójście w pastisz pseudo historyzującej architektury sprawia, że to miejsce staje się zapamiętywane, charakterystyczne i unikatowe – projekt podkreśla się w mocny sposób upływ historii przy jednoczesnym wykorzystaniu nowoczesnych środków wyrazu.
Wszystkie nowe zabudowy są utrzymane w kolorystyce czarno – czerwonej (niezawianie do koloru parowozów) i wykonane ze stali. Zadaszenia niemal okalają cały budynek: są zadaszeniem peronu kolejowego i autobusowego, daszkami nad wejściem do budynków czy wiatami na rowery i taksówki. Całe założenie zostało tak zaprojektowane, by nie przytłaczało skalą. Jest dopasowane do skali miasta i zabudowy sąsiedniej. Wiaty zaprojektowano na rożnych poziomach – dzięki czemu nie dominują – zwłaszcza od strony ul. Dworcowej – i płynnie przechodzą w ulicę.
Głównym problemem było wyeliminowanie barier architektonicznych w istniejącym budynku i skomunikowanie go z peronami komunikacji kolejowej i autobusowej. W tym celu otwarto istniejący budynek dworca (wyższa jego cześć) w osi wschód – zachód, łącząc go z holem głównym budynku. Różnice wysokości wewnątrz obsługuje nowa klatka schodowa oraz pion z przelotową windą. Na zewnątrz różnicę wysokości wyeliminowano projektując rampy poprzecinane schodami. Dzięki czemu nie tylko zapewniono dostęp dla niepełnosprawnych, ale ułatwiono także poruszanie się pasażerom (np. z walizkami, z wózkami). Cała kompozycja schodowo – rampowa pełni również funkcję ławek i miejsca oczekiwania podróżnych, czy też będzie wykorzystywana jako platforma widokowa w czasie organizowanych parad parowozów.
Od strony ul. 5 stycznia zaprojektowano przed dworcem ogólnodostępny plac dworcowy z zegarem w postaci dominanty przestrzennej. To tu zlokalizowano w ramach kolejnego zadaszenia całodobową toaletę i parking rowerowy. Wśród ławek i donic z drzewami zaprojektowano miejsce na tablice informacyjne. W całym założeniu pojawiają się te same materiały wykończeniowe i mała architektura.
Dla obsługi komunikacji autobusowej zaprojektowano plac manewrowy z 4 peronami dla mniejszych busów i 2 dla autobusów. W bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowano parking autobusowy. Przed samym budynkiem dworca zlokalizowano 2 miejsca parkingowe typu kiss&ride oraz miejsca dla niepełnosprawnych. Parking dla samochodów osobowych, oprócz kilku miejsc przed dworcem, zaprojektowano za wiaduktem, wzdłuż torów kolejowych na drodze wewnętrznej. W celu bezpiecznej komunikacji z dworcem oraz z parowozownią (dla turystów) wzdłuż drogi wydzielono chodnik. Komunikacyjnie parking łączy się z projektowanym parkingiem przy ul. Fabrycznej – będący w opracowaniu gminy oraz bezpośrednio zjazdem i wjazdem w ul. Fabrycznej.
W miejscu istniejącej zabytkowej rampy zakłada się ustawienie zabytkowych nieczynnych parowozów, w celu ich wyeksponowania i umożliwienia zwiedzania turystom. Rampę planuje się pokryć masą bitumiczną pomalowaną na czerwono – element nawiązujący do zadaszeń projektowanego dworca dworca.