Konkurs dwuetapowy na opracowanie koncepcji architektonicznej budynku Centrum Kultury i Aktywności Lokalnej NOWE ŻERNIKI wraz z zagospodarowaniem terenu we Wrocławiu.
Projekt konkursowy
Projekt: Warzecha Studio / Facebook
Skład zespołu: Bartosz Warzecha, Justyna Warzecha
Data: Październik 2013
Zarys ideowy
Idea. Kontekst urbanistyczny.
Żerniki niedalekiej przeszłości to skupisko domów wiejskich, obecnie zabudowa mieszkaniowa z przewagą jednorodzinnej, a niebawem modelowe osiedle odpowiadające współczesnym standardom życia miejskiego w duchu zrównoważonego rozwoju.
Żerniki to różnorodność elementów krajobrazu wiejskiego i zurbanizowanego: pola uprawne, łąki, estakada, zabudowa mieszkalna, sylweta stadionu rysująca się w tle itd. Na styku zabudowy mieszkalnej i otwartego krajobrazu pojawia się charakterystyczny element przestrzenny – budynek schronu przeciwlotniczego. Przypisana jest mu szczególna rola – w przyszłym układzie urbanistycznym nowego osiedla budynek schronu zamyka od północy jedną z głównych osi kompozycyjnych założenia.
Celem projektu było budowanie tożsamości miejsca w oparciu o zastany kontekst urbanistyczny. Główne założenie projektu stanowi podtrzymanie i podkreślenie relacji budynek – przestrzeń otwarta przy zminimalizowaniu ingerencji w substancję historyczną.
Idea. Forma budynku.
Formalnie schron to monolit, jednorodny moduł, który podobnie jak cegła, blok betonowy itp. może funkcjonować, jako jeden z powtarzalnych elementów nowego układu.
Ze względu na swą trwałość, masywność konstrukcji, projekt zakłada wykorzystanie budynku, jako fundamentu, podstawy przyszłego założenia. Podstawy w sensie kompozycyjno-formalnym oraz konstrukcyjnym. Nowoprojektowana nadbudowa powtarza gabaryty istniejącego budynku. W celu czytelnego rozgraniczenia brył nowy blok został nieco uniesiony ponad poziom dachu schronu. Pomiędzy dwoma blokami: starym i nowym powstała szczelina na wysokość kondygnacji. Działa ona analogicznie do spoiny pomiędzy elementami muru: łączy i dzieli zarazem.
Górny blok to także parafraza dachu, który pojawia się w pierwotnym projekcie schronu R. Konwiarza.
Budynek powstały w wyniku nadbudowy to forma zwarta, punktowa, czytelna, stanowiąca przeciwwagę dla przyszłego budynku kościoła zlokalizowanego na południowym zamknięciu osi widokowej. Pozostała część budynku, zlokalizowana jest w poziomie -1, co czyni ją neutralną wizualnie dla nadbudowanego schronu.
Idea. Charakter założenia.
Celem projektu było stworzenie obiektu przyjaznego przestrzeni osiedla i potencjalnym użytkownikom, wyrastającego niejako z terenów zielonych i pozostającego z nimi w harmonii. Przestrzeń wewnętrzna i zewnętrzna kreowana przez architekturę budynku stanowi tło i plan dla działań tam podejmowanych. Przestrzeń zewnętrzna pozostaje integralną częścią założenia i stanowi dopełnienie jej programu funkcjonalnego. Sama architektura bazuje na syntezie formalno-funkcjonalnej, zachowując ponadczasowy charakter i dużą elastyczność użytkową.
Rozwiązania proekologiczne (zielony dach retencyjny, solary dachowe) i energooszczędne (szklenia fasad od strony południowej- zapewnienie zysków cieplnych, wentylacja mechaniczna z rekuperacja itd.) wpisują budynek w założenia architektury zrównoważonego rozwoju.
Idea. Funkcja.
Zamysłem projektu było odniesienie się w warstwie funkcjonalnej do dualizmu programowego obiektu, jakim jest Dom Kultury. Z jednej strony przestrzeń bardziej oficjalna, służąca ekspozycji dokonań, prezentacjom (hol wystawowy, teatr, kino) z drugiej przestrzenie robocze – pracownie, administracja, pom. techniczne itp. Funkcje reprezentacyjne (hol, sala wielofunkcyjna, klub) umieszczone zostały w rozbudowanym budynku schronu. Pracownie, administracja, pomieszczenia techniczno- magazynowe zlokalizowane zostały na poziomie -1. Konsekwentnie przewidziano dwa wejścia do budynku; Wejście główne zlokalizowane zostało na poziomie terenu w budynku istniejącego schronu, wejście pomocnicze prowadzące do części z pracowniami znajduje się na poziomie -1, gdzie zlokalizowano również amfiteatr oraz scenę-taras. Obie części obiektu mogą funkcjonować niezależnie: Istniejący budynek oraz nowoprojektowaną część podziemną łączy tylko ciąg komunikacyjny prowadzony pod budynkiem schronu. Możliwe jest również rozwiązanie wariantowe, oparte na rezygnacji z łącznika komunikacyjnego i przestrzenne rozdzielenie obu elementów układu dające im kompletną niezależność i odrębność funkcjonalną. Było by to rozwiązanie nieznacznie słabsze funkcjonalne, lecz prostsze realizacyjnie i korzystne z ekonomicznego punktu widzenia. W przypadku dopuszczenia przez inwestora rozlokowania funkcji CKiAL w dwóch niezależnych od siebie obiektach rozwiązanie takie można rozważyć.
Ochrona konserwatorska.
Ze względu na jego wartość historyczną i artystyczną, projekt zakłada pozostawienie budynku schronu w możliwie niezmienionej formie. Rozbudowa budynku w kierunku pionowym (nadbudowa) działa stosunkowo mało inwazyjnie na istniejącą formę.
Interwencja na elewacji schronu ograniczona została do wykonania w południowej fasadzie budynku otworu stanowiącego wejście główne do budynku. Sposób wykończenia ościeży (pozostawienie chropowatej, surowej powierzchni betonu ‘z cięcia”) jednoznacznie wskazywać ma na fakt, że jest to zmiana wykonana współcześnie. Otwarcie to ma wymiar dosłowny i symboliczny – obiekt dotychczas wyizolowany ze świata zewnętrznego staję się jego ważnym elementem, dosłownie otwierającym się na przestrzeń publiczną.
W aspekcie struktury wewnętrznej projekt zakłada wyburzenie stropu między kondygnacyjnego oraz ścian wewnętrznych w celu dostosowania przestrzeni do wymogów projektowanych funkcji.
Zagospodarowanie terenu
Komunikacja kołowa.
W projekcie przewidziano 61 miejsc postojowych. Zlokalizowane zostały one prostopadle do głównych ulic dojazdowych w obszarze pasa drogowego. Dodatkowo przewidziano zatokę postojowa dla autobusu i zatokę postoju czasowego. Grupy miejsc postojowych rozdzielone zostały pasami zieleni z drzewami.
Miejsca postojowe dla rowerów zlokalizowano wzdłuż zachodniej i wschodniej fasady budynku. Projekt nie zakłada wydzielenia ścieżek rowerowych w obrębie terenu opracowania. Zakłada się współdzielenie przestrzeni ciągów pieszych i rowerowych.
Komunikacja piesza.
Projekt zakłada swobodę przemieszczania się pieszych w ramach projektowanego założenia. Na osi wejścia głównego (poziom 0) oraz pomocniczego (poziom -1) do budynku, uformowany został ciąg pieszy z elementem wyspy, kładki nad zbiornikiem retencyjnym oraz strefą amfiteatru. Projektowany amfiteatr stanowi otwartą przestrzeń publiczną, jest nieformalnym miejscem spotkań, punktem obserwacji aktywności dziejącej się na scenie oraz w budynku.
Woda.
Lokalizacja zbiornika retencyjnego w obszarze projektowym podnosi przestrzenną atrakcyjność terenu. Jest czynnikiem organizującym przestrzeń zewnętrzną i skupiającym uwagę. Zakłada się uformowanie obiektu na rzucie prostokątnym, zmiękczając jego formę kompozycją roślinności brzegowej. Centralną część zbiornika stanowić ma wyspa – miejsce zatrzymania, odosobnienia, większej intymności. Węższy pas wodny rozciągnięty wzdłuż kładki stanowi skorygowany bieg kanału przecinającego teren opracowania. Zakłada się niezależne, równoległe funkcjonowanie istniejącego cieku wodnego oraz zbiornika retencyjnego z możliwością przelewu wody z istniejącego kanału do basenu zbiornika w sytuacji przepełnienia kanału.
Zakłada się przekrycie cieku wodnego na nie więcej niż 20% jego długości w ramach projektowanego terenu.
Funkcja
Wejścia do budynku
Wejście główne, bardziej formalne zlokalizowano w poziomie terenu. Prowadzi ono do części holowej z blokiem szatniowym, skąd użytkownik dostaje się, albo do części położonej powyżej budynku schronu, albo na poziom -1 (pracownie). Z wejściem głównym sprzężona jest kompozycja kładki nad amfiteatrem oraz zbiornikiem retencyjnym. W osi wejścia głównego, na poziomie -1 zlokalizowano wejście do bloku pracowni – wejście o charakterze mniej oficjalnym, roboczym, codziennym.
Pomieszczenia:
Poziom -3,60
Pracownie (muzyczna, plastyczna, ceramiki), sala do zajęć taneczno-ruchowych, kuchnia społeczna, kawiarnia, bawialnia dla dzieci, administracja, pomieszczenia techniczne, magazyny, węzły sanitarne, szatnie.
Poziom 0
Hol wystawowy, szatnia, klatka schodowa z dźwigiem towarowo-osobowym.
Poziom +3,60 (antresola)
Węzeł sanitarny, klatka schodowa z dźwigiem towarowo-osobowym.
Poziom +7,60
Pomieszczenie wielofunkcyjne (klub, sala spotkań itp.), węzeł sanitarny, klatka schodowa z dżwigiem towarowo-osobowym, taras widokowy.
Poziom +10,60
Sala wielofunkcyjna z foyer, zaplecze/magazyn sceny, klatka schodowa z dźwigiem towarowo-osobowym.
Poziom +14,30
Garderoby, klatka schodowa z dźwigiem towarowo-osobowym.
Poziom +15,20
Pomieszczenie techniczne obsługi Sali (obsługa nagłośnienia i oświetlenia oraz projektora kinowego).
Multifunkcjonalność
W budynku wydzielono 2 strefy funkcjonalne: część reprezentacyjna (pomieszczenia schronu i nadbudowy) oraz część tzw. robocza (poziom -1). W obu strefach przyjęto zasadę stosowania planów otwartych, z niezbędnym wydzieleniem przegrodami stałymi oraz mobilnymi (np. ściany składane, elementy demontowane itp.), co zagwarantuje elastyczność układu oraz możliwość dostosowywania go do zmiennych potrzeb użytkowych. Szczególny nacisk położono na możliwość zupełnego otwarcia pracowni na taras dolny, co umożliwi wykonywanie zajęć na wolnym powietrzu oraz spowoduje większą integrację pomiędzy uczestnikami warsztatów, a postronnymi „widzami” przebywajacymi na widowni amfiteatru. Taki układ otwarty daje nieskończoną ilość wariantów aranżacji i otwiera możliwość wykorzystania strefy wokół tarasu dolnego (m.in. kino letnie, przedstawienia na otwartym powietrzu, odczyty, koncerty, bankiety, konkursy, pokazy itp.) . Przewidziano również możliwość zadaszenia lekkim dachem (typu żagiel) całego tarasu dolnego wraz z amfiteatrem.
