Pracownia JEMS Architekci zwyciężyła w międzynarodowym konkursie architektoniczno-urbanistycznym na koncepcję Centrum Literatury i Języka „Planeta Lem” w Krakowie.
Konkurs architektoniczno-urbanistyczny na projekt Centrum Literatury i Języka „Planeta Lem” miał na celu wyłonienie koncepcji pierwszego w Polsce wielofunkcyjnego centrum literackiego poświęconego językowi. Jego założeniem była rewitalizacja XVIII-wiecznego budynku Składu Solnego i dobudowa nowego obiektu po jego wschodniej stronie. W budynku ma powstać nowoczesna ekspozycja poświęcona twórczości Stanisława Lema – patrona instytucji. Ponadto znajdą się w nim przestrzenie wystawiennicze, aule, mediateka, pracownia multimedialna i kawiarnio-księgarnia. Otwarcie „Planety Lem” jest planowane na 2022 rok.
Konkurs architektoniczno-urbanistyczny, którego celem jest utworzenie wielofunkcyjnego centrum literackiego pn. „Centrum Literatury i Języka – Planeta Lem”, na terenie dawnego Składu Solnego przy ul. Na Zjeździe 8 w Krakowie
I Nagroda w konkursie:
Architektura: JEMS Architekci | Aleksander Gadomski, Katarzyna Kuźmińska, Łukasz Krzesiak Paweł Majkusiak, Maciej Miłobędzki, Maciej Rydz, Łukasz Stępnik;
Architektura krajobrazu: Marta Tomasiak
Instalacje wewnętrzne: Termostudio; Piotr Kliński, Filip Pawlak
Konstrukcja: KiP; Piotr Pachowski
„Planeta Lem” powstanie w Krakowie!
Konkurs rozstrzygnięty – JEMS Architekci zaprojektują Centrum Literatury i Języka
Retrofuturystyczna wizja nowoczesnej instytucji kultury
Zwycięska koncepcja w subtelny sposób odnosi się do futurystycznej wizji świata, licznymi elementami nawiązując do rzeczywistości znanej z literatury Lema. Wypiętrzenia w bryle budynku oraz na terenie go otaczającym tworzą wrażenie odrealnienia i stanowią charakterystyczny element projektu. Sylwetkę nowego kompleksu rysuje linia istniejącego już Składu Solnego oraz górujące nad nią wieże — peryskopy sygnalizujące obecność „Planety Lem” w krajobrazie Krakowa. Pięć struktur o wysokości 18,5 m wznosi się nad dawnymi zabudowaniami koszar i stajni. W ten sposób nowa forma nie zdominuje istniejącej już architektury, a wejdzie z nią w dialog, co symbolicznie oddaje misję „Planety Lem” — nowoczesną refleksję nad językiem i jego historią.
„Planeta Lem” jest światem równoległym, ale nierozerwalnie związanym z miejscem, w którym się znajduje. Budynek dawnego Składu Solnego stanowi główną inspirację dla struktury nowego obiektu. Zwielokrotniony moduł dawnej stajni rozciąga się na całą działkę i przenika z ogrodami, dając wrażenie nieskończoności. We wnętrzu zanika granica między starym i nowym budynkiem, a podział na poszczególne piętra w niektórych miejscach jest nieoczywisty. Struktura Planety Lem jest logiczna i matematyczna, a jej powtarzalność umożliwia dostosowywanie przestrzeni pod kątem funkcjonalnym do ciągle zmieniającej się rzeczywistości. Zbiór powtarzalnych, kubicznych pomieszczeń pozwala na eksplorowanie Planety Lem zgodnie ze scenariuszem wystawy, bądź wyobraźnią zwiedzających, dając szansę wykreowania ogromnej ilości równolegle tworzonych narracji. Architektura stanowi tu rodzaj języka ułatwiającego wizualizację naszych wyobrażeń. Początkowo zrozumiała i logiczna przestrzeń budynku ulega deformacjom, zacierając horyzont i pozwalając spojrzeć na rzeczywistość z innej perspektywy. Wybrzuszone fragmenty posadzki są „błędami” w systemie, które odrealniają otoczenie i oferują niezliczone możliwości ich wykorzystania. Budynek jest energooszczędny, ale nie dzięki użyciu skomplikowanych technologii, lecz poprzez wykorzystanie w zrównoważony sposób praw fizyki.
Odkształcenia łączą ze sobą oba poziomy „Planety Lem”, tworząc rodzaj widocznej ze wszystkich miejsc osi narracyjnej, wokół której zbudowane są wszystkie elementy wystawy. Ich kontynuację stanowią porośnięte zielenią pagórki, służące odizolowaniu terenu od głośnych ulic i stworzeniu przyjemnej enklawy w intensywnym, miejskim otoczeniu. Plac przed wejściem głównym i teren dookoła budynku zaadaptowany zostanie na ogrody o pofałdowanych formach. Między pagórkami umieszczone zostaną oczka wodne i ławki o organicznych kształtach, tworząc przestrzeń rekreacyjną.
Dzielnica kultury na poprzemysłowym Zabłociu
„Planeta Lem” powstanie na należącej do miasta działce o powierzchni ok. 1 hektara przy ul. Na Zjeździe 8, w otoczeniu zielonych bulwarów Wiślanych i w sąsiedztwie innych instytucji kultury m.in. Fabryki Emalia Oskara Schindlera, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK i Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka.
