Konkurs na projekt wnętrz i otoczenia obiektu dawnego dworca tramwajowego w Łodzi przy ul. Północnej 2 (dz. nr ew.: 418/20, 418/9, 418/22, 420/18, 420/20) przeznaczonego na siedzibę Łódzkiej Okręgowej Izby Architektów RP
Projekt konkursowy
Skład zespołu autorskiego:
Pracownie: zw A + Uniq
zw A: Piotr Walerysiak, Aleksandra Zdziechowska, Weronika Lewicka
Uniq: Katarzyna Kosiorek, Łukasz Krasuski
Przystanek Architektura
Projekt wnętrz i otoczenia dawnego dworca tramwajowego w Łodzi przy ul. Północnej wraz ze zmianą jego funkcji na potrzeby Łódzkiej Izby Architektów RP to odpowiedzialne zadanie.
Lokalizacja dawnego przystanku w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Staromiejskiego, modernistyczny charakter architektury wraz z układem torów tramwajowych, oraz bliskie sąsiedztwo:
ulic, muzeum czy manufaktury, potęgują wymagania stawiane wobec autorów projektu będącego przedmiotem konkursu.
Po wnikliwej analizie zastanego otoczenia uwypuklają się:
-główna aleja parkowa równoległa do ul. północnej biegnąca od ul. Nowomiejskiej
-istniejące utwardzone i wydeptane ciągi piesze
-transparentność zabudowy
-zieleń wysoka o znacznej wartości w pobliżu skrzyżowania Franciszkańska/Północna
-hałas uliczny
-brak czytelnych jednoznacznych osi widokowych
-martwa część Łodzi, brak atrakcji i czynników przyciągających uwagę.
Idea adaptacji
Stworzenie budynku będącego wizytówką architektów. Reprezentacja ich myśli, kreacji i rzemiosła z poszanowaniem otoczenia – parku, jako wartości równorzędnej architekturze.
Główne założenia projektowe:
-maksymalne zachowanie istniejącej struktury budynku z dążeniem do jak najmniejszej ingerencji.
-dążenie do utrzymania otwartej przestrzeni pod zadaszeniem istniejącej wiaty i zachowanie wizualnego kontaktu pomiędzy północną i południową stroną budynku.
-niewprowadzanie w zagospodarowaniu form konkurencyjnych dla obiektu dawnego dworca tramwajowego
-utrzymanie miękkich linii w przestrzeni, nawiązanie do budynku jak i ścieżek parkowych
-dążenie do zachowania i wzrostu parkowego charakteru pętli i wtopienie jej w założenie parkowe
-podkreślenie charakterystycznego, liniowego, horyzontalnego układu torów i wiaty
-harmonijne wpisanie nowej funkcji w zastaną formę
Stan projektowany
ZAGOSPODAROWANIE:
Główną decyzją projektową w zagospodarowaniu terenu od strony południowej jest wprowadzenie podłużnej niecki z wodą podkreślającą układ torów dodając reprezentacyjnego, ekskluzywnego charakteru na przedpolu wiaty. Zdecydowano, że większość tego obszaru zostanie zagospodarowana zielenią ekstensywną. Jedynie części w centralnej oraz w pasach dojść do głównych wejść, zaplanowano wyłożenie nawierzchni płytami betonowymi. Tu też przewiduje się wykonanie 2 przejść przez nieckę z wodą w celu podniesienia atrakcyjności rozwiązań przestrzennych. W obszarze wiaty należy zachować historyczny układ posadzki. W centralnej części znajduje się strefa przystanku dla osób korzystających z komunikacji miejskiej w razie zaistniałej potrzeby
STREFA PĘTLI TRAMWAJOWEJ
Wprowadzenie nowej wartości w postaci :
-miękka wstęga, pełniąca funkcję ławki
-nieznacznie zagłębione chodniki w terenie
-ukierunkowanie komunikacji pieszej
-zdefiniowane strefy wejścia do parku
-30 miejsc postojowych z warunków zabudowy (25mp/1000m2) – przesadzona liczba miejsc w załączonych materialach (dodatkowe miejsca powstaną wzdłuż jezdni – zgodnie z warunkami ogłoszonego przetargu)
-brak możliwości innej lokalizacji parkingu, ani jego zagłębienia
-niezasadna lokalizacja zjazdu (ze względu na istniejące poziomy w terenie )
KIOSKI
Pozostawione zostały w pierwotnym charakterze z przywróconą funkcją handlową.
BUDYNEK
Uwzględniając założenia projektowe uznano, że nie należy pod zadaszeniem wiaty wprowadzać zamkniętych kubatur, a nowe przegrody muszą być przezierne żeby zachować wizualny kontakt pomiędzy obiema stronami wiaty. Zdecydowano o umieszczeniu w kondygnacji podziemnej wszystkich pomieszczeń, które wymagają wizualnego zamknięcia i pozostawienie na poziomie parteru jedynie stref wejściowych, foyer i sal wielofunkcyjnych. Zabieg ten pozwolił m.in. na szersze otwarcie przejścia pod wiatą w strefie przystanków tramwajowych. Czyste i wyraźne odcięcie pozwala na użytkowanie fragmentów obiektu w zależności od zaistniałych potrzeb.
PARTER
Główną zasadą w kształtowaniu wnętrz na poziomie parteru, to pozostawianie nie tkniętych sufitów i całkowity zakaz montażu do nich wszelkich instalacji.
Nowe funkcje w parterze otoczone są szklaną fasadą bez podziałów poziomych, jedynie o podziałach pionowych w połowie modułu istniejących słupów wspierających wiatę. W nawiązaniu do architektury streamline narożniki fasady zaprojektowano jako zaokrąglone ze szkła giętego.
Decyzja odnośne wykorzystanej w całym obiekcie bieli, podkreśla czystość formy, minimalistyczny charakter architektury oraz nadrzędną wartość funkcji. Jednocześnie zderzenie bieli z kolorystyką kamienic w najbliższym sąsiedztwie oraz zieleni w parku, wydobywa obiekt z tkanki miejskiej, dzięki czemu ta część Łodzi może pozostać jeszcze bardziej identyfikowalna.
Foyer wykorzystywane może być jako przestrzeń : ekspozycyjna podczas wystaw lub kateringowa podczas konferencji. W tej części zlokalizowana została okrągła żelbetowa klatka schodowa, której forma nawiązuje do estetyki przystanku. Z przestrzeni foyer płynnie przechodzimy do sal konferencyjnych. W obu przestrzeniach wykorzystano te same materiały wykończeniowe i elementy wyposażenia obiektu: oświetlenie, wentylacja.
Z przeprowadzonych analiz widoczności prelegentów i odległości od nich najdalszych widzów konferencji zdecydowano o przekręceniu układu sali o 90 stopni w stosunku do zaproponowanego w materiałach konkursowych. Wzrok widzów został w ten sposób skierowany na północ w stronę parku.
Ze względu na przewidywaną małą częstotliwość wykorzystania pomieszczenia tłumaczy, zrezygnowaliśmy z jego budowy na stałe. W zamian proponujemy wynajem lub wyposażenie obiektu w składaną kabinę przechowywaną na co dzień w magazynie i rozkładaną na potrzeby konkretnych konferencji.
W salach konferencyjnych zaproponowaliśmy krzesła seria 3107 zwane „ series 7” projektu Arne Jacobsena, których design powstał w 1955 roku, dzięki czemu swoim charakterem i formą uzupełniają projektowaną przestrzeń. We wszystkich przeszklonych częściach obiektu zastosowane zostały zasłony, które pełnią funkcję wydzielającą i zaciemniającą jak również estetyczną podkreślającą miękką formę architektury.
PIWNICA
Główną przestrzenią kondygnacji podziemnej jest wyposażona w ogólnodostępne wieszaki i szafki samoobsługowa szatnia w której dominującym elementem są szerokie schody kręcone łączące ją bezpośrednio z foyer powyżej. Pomieszczenie szatni stanowi także komunikację do toalet, pomieszczeń pomocniczych, technicznych oraz magazynów. W pomieszczeniach technicznych w części wschodniej umieszczono węzeł cieplny. Toalety dla niepełnosprawnych umieszczono na kondygnacji parteru w istniejących wschodnim i zachodnim pawilonie.
PAWILONY
Zarówno w pawilonie zachodnim jak i wschodnim, struktura budynków zachowana została w niezmienionej formie, poza niezbędnymi pracami wykończeniowo – remontowymi, przewiduje się wymianę stolarki okiennej i drzwiowej na drewnianą z zachowaniem pierwotnych podziałów.
ZACHODNI
Funkcja siedziby Izby Architektów została zaprojektowana osiowo, a układ funkcjonalny pomieszczeń jest czytelny zarówno dla użytkowników jak i petentów.
WSCHODNI
Klub architekta w znacznej części pozostawiony został jako otwarta przestrzeń. Funkcjonuje on również jako klubokawiarnia podczas dni powszednich. Latem zaś może „ wypływać” w strefę parku.
Wyposażony jest w mobilne meble, utrzymane w charakterze całego obiektu. Na szczególną uwagę zasługuje wzór na ladzie barowej, który powstał w wyniku transformacji układu torów tramwajowych i może stanowić detal rozpoznawalny i identyfikujący dla klubu.
KONSTRUKCJA
Zakłada się, że w projektowanej adaptacji przystanku tramwajowego nie zostaną zmienione układy statyczne zarówno ram wiaty jak i pasm płytowych na dachu. Wszystkie elementy nowej struktury takie jak np. konstrukcja podporowa pod elewację szklaną, będą spełniać ten warunek.
Zakłada się, że ściany pomieszczeń kondygnacji podziemnej oparte będą na płycie fundamentowej oraz zablokowane przed przesuwem stropem żelbetowym. Będą one jednocześnie stanowić ściany oporowe od oddziaływań gruntu, czy parcia wywołanego od posadowionej w bliskiej odległości stopy fundamentowej ramy, czy fundamentu pasmowego obiektu kubaturowego.
Proponuje się użycie najlżejszych na rynku materiałów termoizolacyjnych i przeciwwilgociowych (pianka PIR + membrana), tak by nowe oddziaływania nie przekraczały ciężaru leżącej na dachu papy, która w trakcie wykonywania adaptacji zostanie usunięta.
Ze względu na poziom wody gruntowej, który jest wyższy niż projektowane posadowienie pomieszczeń podziemnych, płyta fundamentowa i ich ściany będą wykonane jako nieprzepuszczające wody, z ciężką izolacją przeciwwodną. W trakcie wykonania piwnic przewiduje się wykonanie odwodnienie wykopu przez np. zastosowanie igłofiltrów.
INSTALACJE WEWNĘTRZNE
Przyjęto zasadę, że instalacje należy dostosować do architektury, a nie architekturę do instalacji. Dlatego zdecydowano nie montować żadnych elementów instalacyjnych do sufitów.
Oświetlenie projektuje się jako rozproszone. Przewiduje się oświetlanie liniowe umieszczone w pierwotnie zaprojektowanych niszach wzdłuż centralnej osi budynku oraz punktowe źródła światła o szerokim kącie stożka umieszczone wzdłuż fasady co 250cm, które doświetlają wnętrza światłem odbitym od sufitu.
Ze względu na bliskie sąsiedztwo miejskiej sieci, z powodów niskiego budżetu oraz niskich kosztów eksploatacji przyjęto źródło ciepła z sieci miejskiej. Zaprojektowane ogrzewanie powietrzne zintegrowane z systemem wentylacyjnym. Nawiewy powietrza zlokalizowano wzdłuż fasad i zintegrowano je w jednej obudowie z oświetleniem. W ciepłych porach roku poprzez system wentylacyjny planowane jest także chłodzenie budynku. Zalecanym sposobem wentylowania wnętrz będzie jednak naturalnie przewietrzanie poprzez rozsuwanie fasady. Dodatkowym walorem wyposażenia wnętrz i rozwiązania technicznego wyposażenia budynku są specjalnie zaprojektowane zintegrowane obudowy anemostatów i oświetlenia.
