W październiku ubiegłego roku otwarto dla studentów nowy gmach Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego w Katowicach. Nowy obiekt Uniwersytetu Śląskiego posiada współczesną formę, która jednocześnie silnie nawiązuje do architektury śląska. Budynek, wykończony charakterystyczną dla regionu brązową cegłą, znakomicie wtapia obiekt w istniejącą zabudowę. Połączenie nowoczesnego charakteru oraz śląskich tradycji podkreśla zachowany budynek przedwojennej fabryki żarówek. Świetny obiekt popularnej „filmówki” powstał na podstawie projektu hiszpańskiej pracowni BAAS i warszawskiego biura Grupa 5 Architekci, autorów zwycięskiej koncepcji konkursowej z 2011 roku oraz katowickiego biura projektowego MAŁECCY, które dołączyło do zespołu na etapie prac pokonkursowych.
Siedziba Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego
Lokalizacja: Katowice, ulica Świętego Pawła 3
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Wydział Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego
Strategią autorów nie było zbudowanie ikony, lecz uzupełnienie fragmentu miasta. Należało przyjrzeć się temu, co istnieje, odkryć, dlaczego jest wyjątkowe, a potem nadać mu szczególną atmosferę i osobowość. Nowa architektura miała tu odegrać rolę tła wypełniając zastaną miejską przestrzeń w sposób naturalny.
Budynek uzupełnia kwartał i pierzeję katowickiej ulicy Św. Pawła, dostosowując się do gabarytów istniejących wokół kamienic. Jego wykończenie i kolor zaczerpnięto z ocalałego na działce niepozornego śląskiego familoka, który w warunkach konkursu architektonicznego proponowano wyburzyć. Zachowanie tego obiektu i zintegrowanie go z nowoprojektowanym gmachem WRiTV stanowiło podstawową decyzję projektową. Nową elewację delikatnie wkomponowano w pierzeję ulicy powtarzając kształt sąsiedniej mansardy i zaprojektowano z podobnej ceramiki, którą użyto w starym budynku, zachowując związek ze starą materią budowlaną.
Elewacje wykonane z setek ażurowych kształtek ceramicznych stanowią kwintesencje idei projektu polegającej na współczesnej europejskiej interpretacji charakteru tradycyjnej śląskiej zabudowy. Zewnętrzny ażur pełni rolę „firanki” – przesłony nałożonej na budynek. Jest pochodną iberyjskiego myślenia o elewacji, przede wszystkim jako o żaluzji chroniącej budynki przed słońcem. Tę ideę przełożono w projekcie na poetykę lokalnego budownictwa i tutejsze realia klimatyczne i z tego powodu detal elewacji ewoluował przez cały okres projektowania. Na konkursowych wizualizacjach widać układaną naprzemiennie cegłę z prześwitami. W trakcie projektowania zdecydowano się na użycie kształtek – pustaków ceramicznych przepuszczających większą ilość słońca.
Ceramika konsekwentnie pojawiająca się w niemal wszystkich elementach budynku, nie tylko na elewacjach ale przede wszystkim w jego wnętrzu, stanowi podstawowe spoiwo stylistyczne. Cegły wypalane były w różnym czasie, w jednym z ostatnich pieców węglowych w Europie, naznaczone ciemnymi spiekami i lekko zróżnicowane kolorystycznie. Ceramiczna faktura wchodzi w przestrzeń wewnętrzną szkoły, tworząc tam wyjątkowy nastrój i światło. Ażurowa ściana z cegły kreuje abstrakcyjną i szczególną przestrzeń. Światło grające na wszystkich perforacjach budynku, sączy się przez ceramiczne „telewizorki” w odmienny sposób o każdej porze dnia, drukując swoje kwadratowe refleksy na sąsiednich budynkach. Kreuje jasność na dziedzińcu i prawie kontemplacyjny spokój w pomieszczeniach od strony ulicy. Filmowiec czy fotograf powinien doznać tu silnej wibracji świetlnych emocji, które podprogowo edukować będą studentów, inspirując i rozwijając ich wrażliwość.
Czytelne połączenie przestrzeni wejścia do budynku i wewnętrznego patio sprawia, że ulica przenika do budynku, a uczelnia wychodzi na ulicę. Wejście główne jest również miejscem komunikacji wokół atrium oraz między piętrami. Wewnętrzne patio sąsiaduje z podwórkami i oficynami starych kamienic, pozwala nadać tym przestrzeniom charakter publiczny i dostępny. Widoczny z przestrzeni patio linearny ciąg schodów przebiega z kolei przez całą wysokość budynku, kreując miejsca, gdzie studenci mogą się spotykać po zajęciach. Dzięki jego przejrzystości z patio można obserwować ruch, jak w filmowych scenach z udziałem statystów.
Największym wyzwaniem projektantów było dostrzeżenie piękna starej, zniszczonej tkanki, która w niemy sposób opowiada swoją historię, zaproszenie jej do współtworzenia nowej przestrzeni, czy to przez inkorporację do nowego budynku, czy przez otwarcie widoków i przeszkleń na wewnętrzne podwórza i oficyny otaczających budynków.
Autorzy projektu konkursowego:
BAAS, architekci Jordi Badia (główny projektant), Jordi Framis (architekt prowadzący), Alba Azuara (architekt prowadzący);
Grupa 5 Architekci, architekci Mikołaj Kadłubowski (główny projektant), Rafał Zelent, Krzysztof Mycielski, Roman Dziedziejko, Michał Leszczyński, Rafał Grzelewski
Autorzy koncepcji pokonkursowej, projektu budowlanego i wykonawczego:
BAAS: Jordi Badia (główny projektant), Jordi Framis (architekt prowadzący),
Grupa 5 Architekci: Mikołaj Kadłubowski, Rafał Zelent (główny projektant), Krzysztof Mycielski,
MAŁECCY biuro projektowe: architekci Wojciech Małecki (główny projektant), Joanna Małecka, Anna Siwińska (architekt prowadząca)
Współpraca:
BAAS: architekci Mireia Monràs, Daniel Guerra, Raül Avilla, Joan Ramon Pastor, Cristina Luis, Mariona Guàrdia, Rafael Berengena, Xavier Gracia, Enric Navarro, Gonzalo Heredia, Carla Llaudó, Eva Olavarria;
Grupa 5 Architekci: architekt Kacper Gronkiewicz;
MAŁECCY biuro projektowe: architekci Adam Skrzypczyk, Mariusz Okrajek, Tomasz Bąbski, Adrianna Frelich-Mszyca, Adam Malczyk, Anna Muras
Architektura wnętrz:
BAAS, Grupa 5 Architekci, MAŁECCY biuro projektowe
Konstrukcja: Pracownia Inżynierska Czesław Hodurek (konstrukcja budynku) – Czesław Hodurek, Kamil Jędrzejek, Andrzej Soboń, Janusz Kaletka; Nova Sp. z o.o. (konstrukcja elewacji)– Paweł Theiss.
Generalny wykonawca: MOSTOSTAL Zabrze, Gliwickie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego
Inwestor: Uniwersytet Śląski
Powierzchnia terenu: 2258 m2
Powierzchnia zabudowy: 1924 m2
Powierzchnia użytkowa: 4806 m2
Powierzchnia całkowita: 7035 m2
Kubatura: 26 668 m3
Projekt konkursowy: 2011 / Projekt: 2011 – 2014 / Realizacja: 2014 – 2017
Koszt inwestycji: ok. 38 500 000 PLN
Zdjęcia: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz
Zdjęcie: Jakub Certowicz