Miejska Biblioteka Publiczna w Oświęcimiu
Pracownia projektowa: S2 Susuł & Strama Architekci s.c.
Projekt: 2007
Realizacja: 2009-2011
Idea
Budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej powstał w oparciu o zwycięską pracę jaką przygotowaliśmy na ogólnopolski konkurs ogłoszony przez Miasto Oświęcim wraz z krakowskim SARP-em. Podstawowym zagadnieniem projektowym było jak „dotrzed z książką” do przeciętnego obywatela. Uznaliśmy, że skoro tak bardzo lubimy spędzad nasz wolny czas w galeriach handlowych, to dlaczego nie spróbowad zaprojektowad bibliotekę jak galerię i nazwad sprawę po imieniu – Galeria Książki. W naszej Bibliotece – Galerii zamiast kupowad towary, możemy sami wybrad i wypożyczyd książkę, a przy okazji spędzid miło czas ze znajomymi wykorzystując zaproponowaną funkcję pomocniczą i rekreacyjną. Można tu znaleźd kawiarnię, salę konferencyjną na 150 osób z możliwością podziału na dwie mniejsze sale, czytelnie prasy, czytelnie dla dorosłych i dzieci, jak również czytelnie internetowe oraz stanowiska komputerowe. Wyżej wspomniana funkcja rekreacyjna została wzbogacona poprzez dodatkowe przestrzenie, takie jak sale kinowe (12 i 18 osobowe) służące nie tylko do oglądania filmów, ale również umożliwiające wspólne oglądanie wydarzeo sportowych. Ponadto w Bibliotece – Galerii znajdują się: punkt zabaw dla dzieci, gdzie rodzice mogą pozostawid swoje pociechy pod opieką wykwalifikowanego pracownika, miejsca przeznaczone do zabaw wspólnych takich jak X-box, Play Station, Cymbergaj czy inne gry grupowe. Ideę tę, chod z początku kontrowersyjną, szybko przyswoił przyszły użytkownik. To właśnie ten użytkownik oraz inwestor obdarzyli nas zaufaniem, dzięki któremu mogliśmy bez większych przeszkód, a co najważniejsze, z pełną konsekwencją zrealizowad pierwszą (jak nam się wydaje) w Polsce bibliotekę – Galerię Książki.
Lokalizacja inwestycji/sąsiedztwo
Budynek zlokalizowany został w lekkim oddaleniu od zbiegu ulic Nojego i Dąbrowskiego, w dośd nieciekawym otoczeniu obiektów handlowych Lidl i Savia, stacji paliw, oraz jedenastokondygnacyjnych bloków mieszkalnych. Taka lokalizacja nastręczała uczestnikom konkursu wiele problemów i wymagała podjęcia decyzji o konieczności zaaranżowania zadanego terenu w sposób określający nową jakośd, nowy początek dla rozwoju ośrodka centrotwórczego tej części miasta Oświęcimia. Dlatego też, narzucony w warunkach konkursowych budżet musiał uwzględniad nie tylko zaprojektowanie budynku biblioteki, ale również zorganizowanie sporej przestrzeni miejskiej w formie dróg dojazdowych, placów, ciągów pieszych, infrastruktury itp. Obowiązujący Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dopuszczał lokalizację planowanej funkcji. W naszym przypadku mogliśmy obiekt usytuowad w taki sposób, że stał się on elementem „przechodnim” w przestrzeni miejskiej. Mieszkaocy dużej dzielnicy miasta będą niejednokrotnie skracad sobie drogę przechodząc z bloku, np. na plac targowy czy przystanek autobusowy. Dzięki czemu będą mogli „rzucid okiem” na wystawy organizowane w galeriach biblioteki i byd może coś ich zainteresuje i zmusi do zwolnienia. A to, biorąc pod uwagę naszą ideę, było nam jak najbardziej na rękę.
Projekt zagospodarowania terenu, budynek
W tym przypadku urbanistyka była jednym z głównych elementów jaki wpływał na formę oraz funkcję obiektu.
Forma obiektu to w pewnym sensie również wynik Idei. Miała byd Galeria Książki, i jest. Obiekt w kontekście lokalizacji posiada dwie eksponowane elewacje: główną (południową) zapraszającą do wnętrza poprzez swoje otwarcie od strony podjazdu nawiązujące do stojącej na półce, delikatnie otwartej książki, oraz północną eksponowaną od strony głównej ulicy miejskiej jednak w dośd dużym od niej oddaleniu. Na elewacjach tych zastosowano materiały o podwyższonej trwałości, czyli ceramikę naturalną wypalaną ze specjalnej mieszanki gliny produkowaną przez włoską firmę Sannini. Na uwagę zasługuje poziomy układ ceramiki nadający jej charakter żaluzji. Obiekt przykryto dachem płaskim o układzie stropodachu odwróconego. Taka forma obiektu w kontekście jego lokalizacji pomiędzy jedenastokondygnacyjnymi budynkami mieszkalnymi, a niską zabudową handlową stanowi element przejściowy i dobrze harmonizuje z otoczeniem.
Obiekt pod względem funkcjonalnym również w dużym stopniu nawiązuje do tradycyjnych układów galeriowych. Na kondygnacji -1 (piwnica) znajduje się garaż dla pracowników, oraz pomieszczenia techniczno – magazynowe. Na parterze, wejścia od strony południowej (elewacja główna) i północnej prowadzą nas do holu głównego połączonego z holem komunikacyjno-wystawowym ulokowanym na osi obiektu (północ-południe). Podstawową funkcją dla tej przestrzeni jest funkcja wystawowa, oraz komunikacja pozioma. Do przestrzeni tych przylegają sala konferencyjna, kawiarnia z czytelnią prasy codziennej, bawialnia dla dzieci, zbiory multimedialne z salkami kinowymi, sale wykładowe, oraz szatnie i toalety ogólnodostępne. W parterze jak i na pozostałych kondygnacjach w specjalnie oddzielonej strefie mieszczą się pomieszczenia dodatkowe obsługi biblioteki. Na kondygnacjach +1, oraz +2 z parteru odbieranych jak antresole widoczne z holi, znajdują się otwarte sale księgozbiorów i czytelnie dla dorosłych i dzieci, sale do zajęd grupowych, czytelnie internetowe, miejsca do pracy indywidualnej i grupowej, miejsce gier i rozrywki, oraz przestrzenie wystawowe i relaksu. Przestrzenie te są ze sobą powiązane i skomunikowane dwiema klatkami schodowymi z windami przystosowanymi do obsługi osób niepełnosprawnych. Co więcej, biblioteka przystosowana jest dla osób niepełnosprawnych również pod względem księgozbiorów, zbiorów multimedialnych oraz posiadanego sprzętu. Obiekt posiada także możliwośd zamontowania systemów elektronicznych pozwalających na zwrot książek za pomocą specjalnej wrzutni w czasie kiedy obiekt jest zamknięty.
Holl główny wraz z holem komunikacyjnym doświetlone są światłem naturalnym poprzez otwarcia elewacji oraz świetlik dachowy. Budynek jest zatem bardzo oświetlony, dzięki czemu stwarza wrażenie widnego, wypełnionego słoocem i otwartego na czytelnika. Mamy nadzieję, że mieszkaocy docenią jego prostotę i funkcjonalnośd, a przede wszystkim, że zaproponowana przez nas i zarządcę obiektu idea galerii i otwartości sprawdzi się w praktyce, a mieszkaocy bez zbędnych tłumaczeo zrozumieją i skorzystają z zalet tego pomysłu.
S2 Susuł & Strama Architekci
www.s2architekci.pl