„Adaptacja budynku dawnej kopalni węgla kamiennego Kleofas wraz z wyrobiskiem podziemnym przy ulicy Obroki w Katowicach na ośrodek sportowy z funkcją joggingu w warunkach hypoksji” to temat pracy dyplomowej Doroty Pilor wykonany pod kierunkiem Aleksandry Grzonki na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej.
Dyplom Magisterski
Autor: Dorota Pilor | 514 44 77 27 | e-mail: dorotapilor@gmail.com
Promotor: dr inż. Arch. Aleksandra Grzonka
Uczelnia: Politechnika Śląska w Gliwicach | Wydział Architektury | kierunek Architektura Wnętrz
Wybór tematu
Tematem pracy jest „Adaptacja budynku dawnej kopalni węgla kamiennego Kleofas wraz z wyrobiskiem podziemnym przy ulicy Obroki w Katowicach na ośrodek sportowy z funkcją joggingu w warunkach hypoksji „.
„Wybierając temat kierowałam się sentymentem. Pochodząc z rodziny z górniczymi tradycjami i widząc jak bardzo niszczeją budynki jednej z najstarszych kopalni na Śląsku, zdecydowałam się podjąć zaprojektowania w budynku starej transformatorni nowej formy życia.” – mówi Dorota Pilor, autorka pracy
Cel pracy
Celem pracy projektowej jest adaptacja budynku dawnej kopalni Kleofas oraz zagospodarowanie wyrobisk podziemnych. Budynek znajduje się w Katowicach przy ulicy Obroki. Projekt obiektu zakłada zmianę funkcji na usługową, stwarzając ośrodek sportu z zapleczem gastronomicznym. Głównym celem projektu jest stworzenie spójnej, funkcjonalnej przestrzeni wnętrz, która będzie w stanie zaspokoić potrzeby użytkowników. Koncepcja zakłada monolityczną nadbudowę, która powiększy powierzchnię użytkową budynku nie ingerując w historyczną formę obiektu, a także adaptację już istniejących przestrzeni. Całość pozwoli użytkownikom rozwijać swój potencjał fizyczny oraz zgłębiać wiedzę dotyczącą aktywności fizycznej. Dodatkowo zaadoptowano pokopalniane wyrobiska podziemne, w których stworzono trasy biegowe. Stworzono możliwość joggingu w warunkach opisywanej powyżej hipoksji.
Podstawowe informacje o obiekcie
Przedmiotem opracowania jest obiekt należący do kompleksu budynków pokopalnianych KWK Kleofas. Pierwsze wzmianki o kopalni Kleofas pochodzą już z 1792 roku. Swój główny kształt uzyskała w latach 20-40 XX. W 2004 roku kopalnia została zamknięta. Stary budynek, który kiedyś był transformatornią i rozdzielnią główną, podlega teraz pod spółkę restrukturyzacji oraz likwidacji kopalń.
Budynek powstał metodą murowaną w technologii tradycyjnej z licznymi zdobieniami elewacyjnymi. Obiekt jest dwukondygnacyjny z podpiwniczeniem całości budynku. Powierzchnia użytkowa budynku w stanie istniejącym to ok. 1272,62m2, powierzchnia podpiwniczenia to ok. 822m2. Ściana północno-zachodnia ma ok. 22m długości, z kolei równoległa do niej ściana zewnętrza ma 19m. Najdłuższa przegroda zewnętrzna oraz równoległa do niej mają ok. 48,65m. Wysokość obiektu bez nadbudowy to ok. 22,35m. Ściany konstrukcyjne zewnętrzne i wewnętrzne nośne są wykonane z cegły ceramicznej pełnej na zaprawie wapiennej. Ich grubość jest zróżnicowana, od 51 cm do 110 cm.
Stan techniczny budynku można ocenić jako bardzo zły, ponieważ od lat w obiekcie nie została przeprowadzona konserwacja.
Idea projektu
Główną ideą jest stworzenie miejsca multifunkcjonalnego w jednej bryle, wspierającego aspekty zdrowego trybu życia i aktywności fizycznej. W Polsce nadal jest niewiele kompleksów, które w jednym miejscu skupiają duże obiekty sportowe, jak pływalnie, hale oraz obiekty rekreacyjne i edukacyjne, jak restauracje, kluby malucha i sale konferencyjne.
Projekt jest uniwersalny pod względem adresata, przeznaczony dla ludzi w każdym przedziale wiekowym, a także dostosowany dla osób niepełnosprawnych. Ważną kwestią, zwłaszcza przy projektowaniu obiektów użyteczności publicznej, jest lokalizacja. Miała ona również duży wpływ na decyzję o wybraniu budynku kopalni Kleofas, która znajduje się w niedaleko centrum Katowic. Kolejnym plusem lokalizacji jest okolica, która sprzyja uprawianiu sportu z dala od zgiełku miasta.
W pierwotnej wersji funkcje obiektu miały skupiać się wyłącznie na aktywnościach fizycznych, jednak w trakcie tworzenia koncepcji powstał pomysł stworzenia punktu gastronomicznego. Również w tym przypadku został położony nacisk na politykę prozdrowotną, poprzez zdrową żywność, konsultacje z dietetykiem, dzięki czemu cały projekt jest spójny.
Obie strefy, sportowa i gastronomiczna, choć są połączone, działają niezależnie i pozwalają na korzystanie wyłącznie z jednej. Projekt zakłada równy dostęp do aktywności fizycznej, dlatego też wychodząc naprzeciw potrzebom rodziców, na terenie obiektu zlokalizowany został klub malucha, tym samym zapewniając rodzicom czas niezbędny do uprawiania sportu, natomiast dzieciom – zabawę.
Projekt to połączenie skrajności – starych, zabytkowych wnętrz z współczesnymi formami. Zaproponowana nadbudowa łączy nowoczesną geometryczną bryłę z przedwojenną, ceglaną architekturą. Jednocześnie nie będzie ona wpływać na zabytkową budowlę – są to dwie oddzielne bryły, z których górna w razie potrzeby można zostać usunięta bez naruszania części historycznych.
W obiekcie mieszczą się liczne sale fitness, siłownie, pomieszczenia do yogi, a także basen i strefa relaksu ze spa. Koncepcja zakłada także wykorzystanie jednego poziomu z wyrobisk kopalnianych. Na poziomie -128m znajdują się bieżnie przeznaczone do biegania. Dostać się do nich można korzystając z windy lub schodów, które znajdują się w szybie kopalnianym lub też przez piwnicę, dzięki tunelowi, który łączy budynek sportowy z wspomnianym szybem. Wykorzystanie naturalnych warunków wyrobiska, m.in. niskiej temperatury pozytywnie wypływa na trening kondycyjny. Dodatkowo możliwość stworzenia warunków hipoksji (niższej zawartości tlenu w powietrzu i zmianie ciśnienia), pomaga w zahartowaniu ciała i może być wartością dodaną dla użytkowników obiektu.
Jogging w wyrobiskach podziemnych
W projekcie zaproponowano koncepcję „sportu podziemnego” w formie biegania tradycyjnego oraz biegania w warunkach hipoksji. Najniższy poziom kopalni Kleofas to -128m, gdzie zlokalizowane zostały ścieżki dla biegaczy. Według zdobytych danych chodniki, które przecinają szyby Fortuna I oraz Fortuna II, są nieregularnie, zawijają się i prowadzą, aż do Centrum Handlowego Silesia City Center.
Do chodników, z wyższych pięter obiektu, dostać się można szybem z zewnątrz, w którym znajdują się schody i winda lub przez piwnicę tunelem łączącym budynek sportowy z szybem. Aby dostać się na poziom -128m wspomnianymi schodami należy pokonać, aż 51 biegów, każdy po 10 stopni. Niska temperatura w wyrobiskach pozytywnie wypływa na trening kondycyjny. Dodatkowo możliwość stworzenia warunków hipoksji przy niższej zawartości tlenu w powietrzu i zmianie ciśnienia, pomaga w zahartowaniu ciała.
