Konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej Terminala pasażerskiego regionalnego portu lotniczego planowanego do realizacji w ramach projektu pn.: Regionalny Port Lotniczy Olsztyn – Mazury.
II Miejsce w konkursie
Projekt konkursowy: MSAA Group
Data: Kwiecień 2013
Lokalizacja: Szymany, woj. warmińsko-mazurskie
Zespół autorski: Sandra Dachs, Patricia de Muga, Laura Hintze, Adolf Martinez, Alicja Scigaczewska, Josep Lluis Sisternas
Terminal Portu Lotniczego w Szymanach
Większość lotnisk, które odwiedzamy często znajdują się na obrzeżach miast, pomiędzy obszarami przemysłowymi, węzłami drogowymi, dzielnicami o rozproszonej zabudowie. W tych kontekstach, wielkogabarytowe budynki terminalu lotniska muszą się starać odejść od banalności i degradacji środowiska naturalnego, i własnej dysproporcji, pamiętając o skomplikowanej technologii, zaawansowanej sygnalizacji i niepowtarzalności strukturalnej, co często kończy się różnymi rezultatami.
Nasza sytuacja jest zupełnie inna. Port Lotniczy OLSZTYN – MAZURY, musi wpisywać się w sposób bardzo czysty, cichy i przyjazny w naturalny krajobraz, który go otacza, i jego forma musi być przybliżona do typu lotniska neutralnego, odchodząc od nowoczesnych form wpływających negatywnie na otoczenie. To miejsce wymaga, aby do formy budynku terminalu podejść rozsądnie, z poszanowaniem miejsca, z naciskiem na integrację z naturą, omijając siłę technologii.
Zwracając uwagę na miejsce i zrozumienie budynku, niezależnie od jego mechaniki, daje gwarancje na uzyskanie optymalnej architektury terminala lotniska, tak jak jest to przedstawiane w założeniach konkursu.
Założenia projektowe
Chcemy, aby budynek umożliwiał podróżnemu zrobienie użytku z przestrzeń, materiałów i światła. Budynek zaprasza do doświadczenia i docenienia wnętrza, w którym znajduje się podróżny, sprawia, że choć przez chwilę czuje się jego właścicielem.
Uzyskiwanie budynku pokazującego i podkreślającego naturalny charakter miejsca, który go otacza, naciskając na odtworzenie i transmitowanie spokojnego otoczenia, odcinając się od zgiełku formalności odpraw i przylotów, jest zadaniem, które sobie stawiamy.
Budynek, który proponujemy jest odpowiedzią objętościową i formalną do miejsca, które go otacza, czerpiąc inspiracje z jego logiki funkcjonowania. Proponujemy budynek na wzór rozwiniętej taśmy, która rozciągnięta naturalnie na płaszczyźnie podłoża, składa się wzdłuż pętli ruchu pasażerów. Jego forma umożliwia przechwycenie naturalnego światła i daje możliwość patrzeć bezpośrednio na niebo w centrum budynku. Kształt i forma obiektu pozwala zdefiniować w naturalny sposób przestrzeń dostępu, odpraw, odlotów i przylotów.
Uporządkowanie założenia
Działka jest ograniczona na horyzoncie pasmem lasu z jednej strony i tkanką osadniczą Szymany z drugiej. Zaproponowany układ przestrzenny dla podróżujących rozwiązano na jednym poziomie, jest zorganizowany w dwóch równoległych pasmach. Pierwsze pasmo składa się z obszernego, wysokiego hallu głównego, gdzie podróż zaczyna się i kończy. Drugie pasmo, z bezpośrednim wglądem na pas startowy, zajmuje strefę odlotów i przylotów. Pomiędzy tymi dwoma przestrzeniami otwartymi, umieszczona jest zwarta strefa centralna, w skład której wchodzą pomieszczenia dla obsługi podróżnych, służbowe oraz na urządzenia sterujące.
Kontynuujące zadaszenie, zapewnia ciągłość pomiędzy dwoma pasmami, ukrytymi pod rozwiniętą taśmą, która wyłaniając się z płaszczyzny podłoża wspina się i załamuje tworząc naturalne schronienie dla pasażerów.
Wysokość i forma zaproponowana, umożliwia ulokowanie pierwszego piętra, na jednym końcu, w który mieści się strefa administracyjna lotniska, ułatwiająca kontrolowanie lotów.
Struktura Przestrzenna Kompleksu
Przed zewnętrzną fasadą hallu głównego znajduje się lekkie zadaszenie, o zgranej geometrii z formą architektoniczną terminala, która nie tylko służy pasażerom wchodzących i wychodzących z terminala, lecz rozciąga się w kierunku stacji kolejowej, sygnalizując, chroniąc i integrując owy przystanek kolejowa z bryłą terminala.
Zewnętrzne krawędzi hallu doprowadzają oświetlenie do wnętrza po obu stronach, co pozwala zdefiniować przestrzeń przy pomocy światła naturalnego. Hall tworzą takie elementy jak: otwarta przestrzeń, wysoka ściana tylna z materiału twardego i błyszczącego, podwieszony sufit z listew drewnianych, które układają się śledząc kształt dachu.
Owy podwieszony sufit, który proponujemy, jest zintegrowany z systemem oświetlenia sztucznego, poza tym pełni bardzo ważną funkcję akustyczną. Tak więc prawdopodobnie najbardziej niematerialną i cenną cechą tego miejsca jest cisza, nawet gdy na zewnątrz samoloty będą starały się ją przerwać. Zagwarantowanie otoczenie wyciszonego, czyli wprowadzenie akustyki czystej, jasnej i o niskiej intensywności, wydaje się wręcz oczywiste. Podwieszony sufit, jego geometria, pozycja i kąt nachylenia listew, odgrywa kluczową rolę w projekcie.
Część dla podróżnych przybywających, odprawa i opuszczających, mieści się bezpośrednio w hallu głównym, bez zbędnych komplikacji komunikacyjnych. Cały cykl odprawy, kontroli bagażowej, odlotu, przylotu i odbioru bagażu, aż do wyjścia z terminala, odbywa się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, otaczając i przechodząc przez zwartą strefę centralną z pomieszczeniami użytkowo-organizacyjnymi, które obsługują część z hallem głównym i część w strefie bezcłowej.
Chcemy zwrócić szczególną uwagę na pomieszczenie kaplicy ekumenicznej. Jest to jedyny fragment założenia, który nie jest zlokalizowany w zwartej strefie „ściany” centralnej. Proponujemy umieścić go na końcu hallu, trochę odciętego od całości, z dostępem do światła naturalnego, o dużej wysokości, nadając mu wyjątkowy charakter.
Forma budynku, czyli falista, zaginająca się taśma, kończy swój bieg jako zadaszenie nad parkingiem dla pojazdów obsługi lotniska.
Przestrzeń na pomieszczenia techniczne i magazynowe jest ukryta na poziomie poniżej parteru, tuż pod wspomnianym parkingiem, licząc się z ruchem konwekcyjnym, przewidujemy ujście ciepła na tą otwartą przestrzeń, ograniczona jedynie ścianą boczną.
