Konkurs na opracowanie koncepcji Zagospodarowania Rynku w Nysie wraz z terenami przyległymi
I Wyróżnienie
Projekt konkursowy: Jagiełło Krysiak Architekci – Marcin Jagiełło, Jarosław Krysiak
Data: Maj 2012
Lokalizacja: Nysa
Zespół autorski:
architekt Marcin Jagiełło, architekt Jarosław Krysiak, architekt Grzegorz Layer, stud. Monika Muszyńska, stud. Marta Liszek.
IDEA
Opracowanie konkursowe obejmuje swym zakresem dużą część centrum Nysy. W kontekście projektowania przestrzeni publicznych można to określić skalą makro. W tym przypadku rozwiązywanie problemów związanych z zagospodarowaniem ulic, placów, rynku wymaga myślenia perspektywicznego, rozłożonego w czasie. Stawia pytania, na które odpowiedzi poznamy dopiero w przyszłości, lub nie poznamy ich wcale a pojawią się nowe nieokreślone dzisiaj wyzwania. Jednocześnie obecne zróżnicowanie i chaos przestrzenny centrum zmuszają do podjęcia radykalnych kroków projektowych przy jednoczesnym pozostawieniu swobody na działania społeczne i kulturalne. Do podniesienia rangi miejsca i ułatwienia przestrzennej identyfikacji konieczne jest jego ujednolicenie.
Chcemy tego dokonać przez nałożenie na teren opracowania siatki 'południków i równoleżników’, które opisują rzeczywistą przestrzeń bez fizycznej w nią ingerencji. W naszym przypadku są to wyłącznie technologiczne podziały betonowej posadzki, ledwo zauważalne dylatacje oparte na siatce 2,2m x 2,2 m. Reszta wydarzy się już poza architekturą. Przyczynią się do tego ludzie, ich wybory i czas. W ten sposób chcemy nawiązać do demokratycznego modelu współczesnego społeczeństwa obywatelskiego.
U podstaw tej idei leży dialektyczne przeciwstawienie się układom 'zamkniętym’ i do końca zdefiniowanym, które próbują arbitralnie narzucić subiektywny sposób wykorzystania przestrzeni publicznej, który już w momencie powstawania będzie anachroniczny, nie przystający do rodzących się wciąż na nowo potrzeb. Np: ukształtowanie przestrzeni już dzisiaj zgodnie z indywidualną, artystyczną wizją twórcy może spowodować brak możliwości jej dobrego wykorzystania w przyszłości. W najlepszym przypadku po prostu szybko wyjdzie z mody, stanie się pokracznym pomnikiem nie odpowiadającym na realne potrzeby.
Dlatego właśnie układom 'zamkniętym’ przeciwstawiamy 'otwarte’. 'Otwarte’ znaczy: wolne od subiektywnie narzuconych powiązań, dające się modyfikować w czasie, będące tłem wydarzeń umożliwiającym zagospodarowanie przestrzeni na własny, adekwatny do potrzeb sposób. Jako usługodawcy, a nie wszechwiedzący architekci możliwości zmian i kształtowania otoczenia pozostawiamy lokalnej społeczności. W naszym projekcie przedstawiamy jedynie spektrum tak zwanych 'modułów funkcjonalnych’, które mogą być wpisywane w zaproponowaną siatkę. Ich wyboru oraz miejsca w przestrzeni będą dokonywać mieszkańcy, użytkownicy, których reprezentantami jest rada miasta, lokalne organizacje i stowarzyszenia. Możliwe jest również nie wykorzystanie 'modułów funkcjonalnych’ – pozostawienie 'gołej’ siatki. Wtedy otrzymujemy przestrzeń gotową przyjąć wszelkie wykreowane przez społeczeństwo i kulturę aktywności: koncerty, festiwale, zebrania, targi, sport itp.
Wierzymy, że to samodecydowanie o przestrzeni publicznej przyczyni się z czasem do racjonalnego jej zagospodarowania a zaproponowana przez nas siatka będzie tylko porządkującym tłem wydarzeń. Mamy nadzieję również, że ten sposób działania przyczyni się do zacieśnienia więzi społecznych, pozwoli ludziom na lepsze związanie się z miejscem oraz stanie się ich naturalną przestrzenią aktywności.
FORMA, FUNKCJA, DYSPOZYCJE MATERIAŁOWE na przykładzie ulicy Celnej.
Ukształtowanie placów, ulic i chodników w obrębie starego miasta będzie jednolite, spójne i charakterystyczne dla tej części miasta. Będzie ono wyróżniać śródmiejskie przestrzenie publiczne na tle innych części Nysy. Siatka równoleżników i południków wycięta w betonowej posadzce stworzy podstawę do późniejszego zagospodarowania tych przestrzeni.
Przykładem prezentującym mnogość i różnorodność rozwiązań opartych na modularnej siatce jest projekt ulicy Celnej.
Ortogonalna siatka ułożona zgodnie z kierunkami świata o wymiarze 2,2m została nałożona na ulicę Celną i stała się podstawą do zaprojektowania przestrzeni publicznych. Na siatce, w każdym, co piątym module, umieszczone zostały „krzyże” które oprócz funkcji technicznej, odwodnienia punktowego, pełnić będą rolę informacyjną, opisane będą współrzędnymi geograficznymi, z dokładnością do dziesiątej części sekundy.
Nowa posadzka została podniesiona w stosunku do istniejącej nawierzchni o 20cm – 80cm, tak aby poprzez odpowiednią niwelację terenu zlikwidować różnice poziomów pomiędzy lokalami usługowymi zlokalizowanymi na parterach budynków a posadzką.
Układ siatki nie determinuje ruchu kołowego, przebieg ulic zaprojektowany został w sposób racjonalny, najbardziej optymalny dla danej lokalizacji. Jednokierunkowa ulica wraz z równoległymi miejscami parkingowymi, została zlokalizowana możliwie najbliżej pierzei południowej, tak aby wygospodarować szeroki pasaż pieszy (14-16m) po stronie północnej ulicy, najlepiej doświetlonej światłem słonecznym. Po stronie południowej ciąg pieszy jest węższy, na tyle jednak szeroki (4-5m) aby umożliwić swobodny przepływ ludzi i korzystanie z lokali usługowych w parterach budynków.
Droga została zaprojektowana w technologii betonowej, nawierzchnia jest dylatowana poprzez nacięcia kontynuujące wzór siatki. Przestrzenie dla pieszych wykonane z prefabrykowanych płyt betonowych, układanych na odpowiednio przygotowanym, zagęszczonym podłożu.
Na kwadratowych modułach o wymiarze 2,2m zostały zaprojektowane elementy małej architektury, które połączone ze sobą i odpowiednio umieszczone w siatce stworzą publiczną przestrzeń o różnym charakterze: rekreacyjną, sportową, kulturalną, wypoczynkową, parkową etc. Każdy z elementów indywidualnie zaprojektowany i wykonany z materiałów takich jak beton, drewno, stal. Wszystkie elementy będą prefabrykowane i jest możliwość w każdym momencie, zastąpienia płyty chodnikowej jednym z tych elementów i na tej właśnie zasadzie planujemy kształtować pozostałe przestrzenie publiczne w śródmieściu Nysy w przyszłości.
Zieleń również będzie kształtowana w oparciu o modularny układ siatki. Zastąpienie betonowych modułów zielenią niską i wysoką stworzy zielony, rekreacyjny charakter wybranych miejsc.
W celu odseparowania pasażu pieszego od ruchu kołowego na ulicy celnej, przewiduje się intensyfikacje modułów tworzących część parkową i lokalizację ich tuż przy miejscach parkingowych. W sąsiedztwie zielonej części projektowane są różnego rodzaju modułu rekreacyjne, wypoczynkowe, tak aby przy kamienicach pozostała swobodna przestrzeń przeznaczona dla ruchu pieszego.
Po stronie południowej liczba użytych modułów została zminimalizowana, ze względu na niewielką szerokość traktu pieszego, za wyjątkiem dwóch małych placów, które zostały utworzone w miejscu wycofania dwóch kamienic.
Ulica Celna będzie wyposaŜona we wszystkie wymagane instalację: oświetleniową, kanalizację deszczową, p.poż. Oświetlenie placów przewiduję się poprzez zawieszenie opraw oświetleniowych pomiędzy budynkami + dodatkowe oświetlenie w posadzce przy elementach małej architektury.
