Konkurs ideowy na opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej zagospodarowania terenów w rejonie ulic: Towarowej i Dworcowej w Stargardzie Szczecińskim.
Projekt konkursowy
Autorzy:
Klimczak Artur KA+1
Kuchnowska Martyna
Data: Styczeń 2014
Lokalizacja: Stargard Szczeciński, województwo zachodniopomorskie
Idea
Główną ideą projektu było stworzenie nie tylko nowego centrum przesiadkowego Stargardu, ale przede wszystkim wielofunkcyjnego kompleksu utożsamiającego niezagospodarowaną i zdegradowaną przestrzeń w pobliżu dworca PKP z pozostałą częścią miasta. Oprócz wygenerowania spójnego układu komunikacyjnego istotne jest bowiem zintegrowanie go z funkcjonującym już miejskim organizmem w taki sposób, aby umożliwiał on jego dalszy, zrównoważony rozwój. Dlatego koncepcja „Drugiej Strony Stargardu” zakłada przeniesienie chociaż fragmentu centrum Stargardu na drugą stronę nasypu kolejowego wykorzystując dworzec jako ‘spinacz’ tych dwóch przestrzeni. Całość założenia uzupełnia się zarówno pod względem urbanistycznym jak i funkcjonalnym. Dzięki projektowanym, aczkolwiek nawiązującym do już istniejących, ciągom zabudowy, osiom widokowym oraz wielu innym przesłankom kompozycyjnym proponowany układ ma za zadanie stać się impulsem do dalszej rewitalizacji tego obszaru. Przeniesienie oraz powielenie głównych funkcji ze wschodniej na zachodnią stronę nasypu kolejowego niweluje bowiem fizyczną barierę dzielącą Stargard, którą stała się zaniedbana okolica torowiska.
Koncepcja
1. Zaprojektowanie skondensowanego węzła przesiadkowego wpisującego się w przestrzeń miasta oraz generującego ruch pieszy po obu stronach linii kolejowej.
2. Stworzenie podziemnego przejścia wyłącznie dla pieszych, pozwalającego swobodnie przemieszczać się użytkownikom dworca.
3. Kontynuacja układu przestrzennego miasta oraz wprowadzanie wnętrz urbanistycznych, które mają być impulsem do dalszych działań porządkujących okolicę.
4. Wprowadzenie aktywatorów w postacie funkcji publicznej i budynków handlowych lub biurowych.
5. Łagodne przejście koncepcji w część zdominowaną przez zabudowę jedno- lub wielorodzinną.
6. Wzbogacenie układu oraz całej infrastruktury (komunikacja kołowa, ścieżki rowerowe) o zieleń wysoką oraz niską.
Węzeł komunikacyjny
Centrum przesiadkowe to kompleks składający się z rozbudowy istniejącego dworca PKP, peronów z wiatami, podziemnego przejścia, dworca PKS, a także dworca dla minibusów. Rozbudowa dworca PKP po wschodniej stronie nasypu kolejowego, wyposażona w kasy biletowe oraz kawiarnię z poczekalnią na pierwszym piętrze, łączy się bezpośrednio z dworcem PKS po jego zachodniej stronie. Jest to możliwe dzięki zaprojektowaniu podziemnego przejścia stanowiącego pasaż handlowy i będącego jednocześnie główną pieszą arterią komunikacyjną tego układu. Wyeliminowanie z jej obrębu ruchu kołowego pozwoliło na uzyskanie komfortowego, szerokiego deptaku zapewniającego licznych odbiorców dla funkcji znajdujących się pod torowiskiem. Połączenie tych funkcji w wielopoziomowym układzie zapewnia wygodę podróżującym, a jednocześnie pozwala na zaoszczędzenie cennego miejsca. Zachodnia strona nasypu kolejowego obejmuje pawilony o niedużej kubaturze, stanowiące zaplecze logistyczne dla firm wynajmujących minibusy lub korporacji taksówkarskich.
Całość kompleksu została wyposażona w rozwinięty układ ścieżek oraz parkingów rowerowych, które w bezpieczny i komfortowy sposób ułatwiają przemieszczanie się cyklistom.
Nieodłącznym elementem całego centrum przesiadkowego jest także ulica Towarowa, której przebieg oraz parametry zostały zmodyfikowane tak, aby usprawnić komunikację w jej obrębie.
Przestrzeń publiczna
Oprócz węzła komunikacyjnego koncepcja zakłada stworzenie przestrzeni publicznej będącej nie tyle ‘poczekalnią na otwartym powietrzu’ dla będących w podróży, ale również żywą przestrzenią generującą aktywność mieszkańców Stargardu. Główny plac wyposażony w zieleń oraz małą architekturę podkreślony został wielofunkcyjnym budynkiem z funkcją gastronomiczną oraz handlowo- usługową w parterze. Charakterystycznym elementem obiektu jest rusztowanie wyróżniające jego elewację i umożliwiające stworzenie sceny w zależności od potrzeby.
Plac miejski łączy się bezpośrednio z podłużnym skwerem zaprojektowanym wzdłuż traktu handlowo- usługowego ulicy Towarowej, która w proponowanej koncepcji staje się jedną z ważniejszych arterii tego obszaru. Otoczona ciągiem budynków o funkcji mieszanej ulica ma za zadanie stać się aktywatorem dla rozwoju tego obszaru.
W sąsiedztwie zejścia do przejścia podziemnego po zachodniej stronie nasypu kolejowego zaprojektowana została Galeria Dworcowa, która staje się jednym z najważniejszych obiektów tej koncepcji. Jej kubatura doskonale uzupełnia pierzeję ulicy Towarowej, a co więcej pozwala na zupełne odgraniczenie rekreacyjnej funkcji głównego placu od generującego hałas torowiska kolejowego. Przed budynkiem galerii umiejscowiony został mniejszy skwer kierujący podróżnych w głąb projektowanej, wielofunkcyjnej przestrzeni publicznej.
Równie istotną przestrzenią przewidzianą w projekcie jest zaproponowany niewielki plac przed wejściem do budynku dworca. Otoczony zielenią oraz wyposażony w oryginalną małą architekturę skwer ma za zadanie witać przyjezdnych kierujących się z dworca w stronę wschodniej części centrum Stargardu. W obrębie placu zaprojektowany został także parking rowerowy.
Na północ od budynku PKP, wzdłuż torowiska umiejscowiony został wąski, podłużny skwer, którego zachodnia pierzeja wyznaczona została przez ciąg wielofunkcyjnych budynków. Zabudowany nasyp odgrodzony został od torowiska parkingiem wyposażonym bogato w ciągi zieleni.
Główną przesłanką dla tworzenia jakichkolwiek przestrzeni publicznych było stworzenie przede wszystkim wielofunkcyjnych obszarów, które w godzinach wieczornych oraz nocnych nie będą stanowiły obumarłej i opustoszałej strefy. Proponowane przestrzenie stanowią więc nieodłączny element zabudowy znajdującej się w ich sąsiedztwie, z którą funkcjonalnie oraz przestrzennie się uzupełniają. Co więcej kreowane przestrzenie publiczne mają być także punktem docelowym dla samych mieszkańców Stargardu, stając się dla nich zupełnie nowymi oraz atrakcyjnymi terenami rekreacyjnymi.
Rozprzestrzenianie się centrum
Ważnym elementem rozwoju idei była forma urbanistyczna założenia, która miała utożsamiać ją z istniejącą częścią centrum Stargardu. Dlatego też północno- zachodnia część koncepcji obejmuje dwa kwartały stanowiące przedłużenie pierzei ulic Marii Konopnickiej oraz Mikołaja Reja. Ważną cechą jakiegokolwiek centrum miasta jest przemieszanie funkcji, dlatego też zabudowa mieszkaniowa uzupełniona została w funkcje handlowo- usługowe oraz biurowe zarówno w zabudowie po zachodniej jak i wschodniej stronie ulicy Towarowej. Dopełnieniem tej uniwersalnej przestrzeni jest wcześniej już wspomniany wielofunkcyjny budynek na placu głównym oraz Galeria Dworcowa.
Aby projektowana koncepcja stanowiła integralną część okolicy, w zachodnim fragmencie obszaru opracowania zaproponowana została niska zabudowa jedno- lub wielorodzinna. Dzięki temu jesteśmy w stanie uzyskać łagodne przejście z projektowanej zabudowy kwartałowej do istniejącej zabudowy jednorodzinnej.
Analizując formę urbanistyczną koncepcji dostrzec można, iż proponowany kompleks stanowi kontynuację kompozycji istniejącego centrum Stargardu. Zarówno kierunki jak i charakter głównych arterii komunikacyjnych został zachowany po to, aby projekt w jak największym stopniu wpisywał się w wyraz zastanego założenia urbanistycznego. Zachowanie, a nawet podkreślenie pierwotnej formy pozwoliło na uzyskanie czytelnej oraz spójnej formy koncepcji.
