Konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej Budynku Centrum Dziedzictwa Historycznego Miasta Gdańska.
Wyróżnienie w konkursie
Projekt konkursowy: Konior Studio
Data: Grudzień 2012
Lokalizacja: Gdańsk
Inwestor: Forum Radunia Sp. z o.o., której udziałowcami są Multi Corporation B.V. oraz Gmina Miasta Gdańska
Zespół autorski: Tomasz Konior, Dominik Koroś, Michał Lipiec, Marcin Piotrowski, Rafał Stachowicz, Henryk Struski, Mariusz Wronowski
IDEA
Miejsce spotkań – tak najkrócej można opisać teren, jak również sam obiekt: Centrum Dziedzictwa Historycznego Miasta Gdańska.
spotkanie natury i kultury (Kanał Raduni – woda, zieleń i Droga Królewska)
spotkanie historii i nowoczesności (Główne Miasto i nowopowstające Forum Radunia)
spotkania ludzi (gdańszczan z turystami)
Bogactwo różnorodnych miejskich scenariuszy zainspirowało nas aby stworzyć architekturę spotkania, której synergia kontekstów: formy, funkcji i materiałów buduje miejsce pełne energii i piękna.
KONTEKST – historia, urbanistyka, architektura
Gdańsk jest jednym z najstarszych miast w Polsce. Historia jego nawarstwiania trwa ponad tysiąc lat. Był on miastem królewskim, hanzeatyckim, symbolem początku II wojny światowej, jak również upadku komunizmu w Europie środkowej. Jest ważnym ośrodkiem kulturalnym, naukowym i gospodarczym. Mnogość zabytków, instytucji kulturalnych i atrakcji turystycznych tworzy wyjątkowy, magnetyczny charakter tego miasta.
Teren wyznaczony w konkursie objęty jest ochrona dziedzictwa kulturowego. Wypełnia go różnorodna struktura urbanistyczna wynikająca z uwarunkowań historycznych. W założeniu Forum Radunia zabudowa rozdrobniona znajduje się w środkowej i wschodniej części a jednoznaczna, o większych kubaturach od strony południowej i zachodniej. Teren pod CDHMG graniczy od strony północno-wschodniej z parkiem (Skwer Harcerzy Polskich) od strony południowo-zachodniej z projektowanym kompleksem usługowo-mieszkalnym. W sąsiedztwie znajdują się ważne pod względem użytkowym jak i kulturowym budynki np.: Poczta Polska, Biblioteka Wojewódzka, Klasztor Elżbietanek, Nowy Ratusz, Urząd Miejski, Sądy, Dworzec Główny, Brama Wyżynna, Bazylika Mariacka. Jednakże najistotniejsze dla kształtowania zabudowy tej działki są Droga Królewska i Kanał Raduni.
Droga Królewska prowadzi od bramy wyżynnej przez ulicę Długą na Długi Targ. W nawiązaniu do tej historycznej osi projekt Forum Radunia wyznacza na niej ważne przestrzenie publiczne np. „Nowy Plac Targu Siennego”, lokalizuje trasy i punkty widokowe na Główne Miasto oraz podkreśla relację funkcjonalną Główne Miasto – Nowy Ratusz.
Kanał Raduni jest istotnym elementem w historii Gdańska, w przeszłości pełnił rolę źródła energii dziś stracił znaczenie gospodarcze i pozostaje cennym zabytkiem techniki. Koncepcja zabudowy Targu Siennego i Targu Rakowego ma za zadanie przywrócenie kanału Raduni w świadomości społeczności lokalnej oraz podniesienie jego rangi. Wyznacza on istotny kierunek prostopadły do Drogi Królewskiej: Węzeł Integracyjny – Główne Miasto – Nowy Ratusz – Dworzec Główny. Obudowany on zostanie ciekawymi funkcjami ( usługowo-mieszkalnymi, komunikacyjnymi), budynkiem CDHMG, Targiem Siennym i Targiem Rakowym oraz Skwerem Harcerzy Polskich.
Na skrzyżowaniu tych dwóch ważnych osi powstanie „Nowy Plac Targu Siennego” najatrakcyjniejsza przestrzeń publiczna „Forum Radunia”. Granice jej zostały wyznaczone przez nieprzekraczalne i obowiązkowe linie zabudowy z planu miejscowego. Od strony wschodniej ulica Wały Jagiellońskie a za nią pierzeja Głównego Miasta wraz z Bramą Wyżynną, od strony południowej powstanie obiekt wielofunkcyjny, od strony zachodniej istniejący Klasztor Elżbietanek a od północnej projektowany budynek CDHMG.
RELACJE – miasto, plac, woda, park
Wnioski po gruntownym przeanalizowaniu relacji przestrzennych i kontekstów:
– wzmacnianie potencjału placu i osi Drogi Królewskiej przez umieszczanie wejść do budynku i gromadzenie usług
– obudowanie kubaturą budynku CDHMG ulicy Targ Rakowy dla wykreowania pierzei i wyraźnego podziału na plac, ulicę i skwer oraz umieszczenie tam usług, które ją aktywizują
– podkreślenie Kanału Raduni poprzez „rozcięcie” budynku oraz połączenie jego dwóch części za pomocą kładek i mostków charakterystycznych dla kanału
– umieszczenie części technicznej, obsługującej budynek od strony skweru (łatwy dojazd dużych samochodów dostawczych i autokarów)
– w nawiązaniu do tradycji umieszczenie ważnej funkcji nad kanałem: dawniej Kunszt Wodny obecnie sala makiety, foyer sali koncertowo-teatralnej i sala wystawiennicza
– zaakcentowanie południowo-zachodniego narożnika budynku jako strefy wejścia widocznego z placu na poziomie -1 (oś Drogi Królewskiej)
– wykorzystanie placu miedzy kanałem Raduni a pustką nad placem na poziomie -1 na ogródek restauracji (południowa orientacja zapewniająca dobre nasłonecznienie)
– kadrowanie atrakcyjnych otwarć widokowych w kierunku ważnych osi (Kanał Raduni i Miasto) oraz obiektów (Nowy Ratusz, Dworzec, Klasztor, Brama Wyżynna itd.)
– wypiętrzenie budynku od strony zachodniej (relacja z wysokimi obiektami Poczty Polskiej i Biblioteki) a opadanie w stronę parku i Głównego Miasta ukazujące szeroką perspektywę patrzenia
– dach zaaranżowany jako ogród nad wodą i ważny punkt widokowy na Miasto Główne
STRUKTURA
Pomimo nieregularnego obrysu działki wynikającego z MPZP zaprojektowany budynek CDHMG jest zwarty i oszczędny w formie a zarazem akcentujący ważne miejsca: Kanał Raduni i wejście. Poprzez tektonikę bryły jest wyrazisty i identyfikowalny z miejscem. Kubatura wypełnia całą działkę. Jedynym wyjątkiem jest część południowa, która stanowi przedłużenie pierzei budynków istniejących (Biblioteki Wojewódzkiej). Jest to również część techniczna budynku z podjazdem potrzebnym do pełnej jego obsługi. Elewacja zachodnia jest pierzeją ulicy Targ Rakowy i dzięki usługom w parterze aktywizuje przestrzeń pomiędzy gmachem Poczty Polskiej a projektowanym budynkiem. Elewacja południowa od „Nowego Placu Targu Siennego” jest najbardziej reprezentacyjną. Zlokalizowano tam główne wejście do budynku i wejście do restauracji, która może w letnie dni rozlewać się aktywizując plac. Te dwie aktywności (wchodzenia do budynku i restauracji) umieszczone są po obu stronach Kanału Raduni, skupiając wokół niego ludzi.
Głównym użytkownikiem tego budynku będzie turysta. Dlatego jednym z najistotniejszych aspektów w projektowaniu tego obiektu była jego czytelna, intuicyjna struktura i układ funkcjonalny.
Kanał Raduni naturalnie dzieli działkę na dwie części, tym samym powstają dwie bryły z których jedna (zachodnia) stanowi strefę wejściową z recepcją, informacjami , komunikacją pionową, sklepem i biurami a druga (wschodnia) to sala koncertowo-teatralna, restauracja, zaplecza, magazyny, komunikacja pionowa i sale multimedialne. Pomiędzy dwoma bryłami rozpięte zostało pięć mostów każdy o ważnym przeznaczeniu.
Most wystaw, stąd rozciąga się widok na plac, znajduje się miedzy strefą wejścia głównego a restauracją co sprawia iż staje się przestrzenią multifunkcjonalną.
Most schodów który służy do komunikacji pionowej ze strefy wejściowej do sal multimedialnych.
Most foyer jest przedpolem sali koncertowo-teatralnej umożliwiającym komfortowe wejście i wyjście z sali z możliwością spojrzenia na wodę.
Most makiety jest jedną z najważniejszych przestrzeni w tym budynku. Zlokalizowany od strony zielonego skweru otwiera się na niego dając poczucie przenikania się wnętrza z zewnętrzem. Umieszczenie go na kanale ma również symboliczny wyraz. Kiedyś w tym miejscu stał Kunszt Wodny ważny dla rozwoju miasta i wygody mieszkańców obecnie w tym miejscu stanie makieta Gdańska istotna dla prezentacji i promocji.
Most ogrodów znajduje się na poziomie dachu. Wychodzimy na niego klatka schodową prowadzącą od sali makiety do tajemniczego ogrodu znajdującego się na dachu nad biurami. Prowadzi on nas nad kanałem do drugiego ogrody widokowego z amfiteatrem na dachu skierowanym w stronę Bazyliki Mariackiej górującej nad Głównym Miastem.
Przemyślana sekwencja przestrzeni pozwala wygodnie i różnorodnie korzystać z niej dużej ilości osób dodatkowo zapewniając niepowtarzalny klimat i charakter. Struktura tego budynku nasuwa skojarzenia z mostem. Mostem w znaczeniu dosłownym miedzy dwoma brzegami kanału, ale również mostem widokowym miedzy placem a skwerem, miedzy nowym Forum Radunia a Głównym Miastem. Można też doszukiwać się znaczenia mostu metaforycznego pomiędzy ludźmi mieszkającymi w Gdańsku i przyjezdnymi, mostu do wiedzy o historii i kulturze, mostu między tradycja a nowoczesnością. Jakby nie interpretować tego porównania najważniejsze jest to że most sprawia iż dwa brzegi wchodzą w przedziwną symbiozę ze sobą odkrywając nowe, drzemiące po obu stronach możliwości.
MATERIA
Powtarzając za Witruwiuszem architektura powinna być trwała, użyteczna i piękna. Dlatego poza walorami użytkowymi tego obiektu ważna jest materia z jakiej on jest zbudowany. Głównym budulcem jest cegła gotycka, która odnosi się do historii Gdańska jednakże wykorzystujemy też najnowsze technologie. Ambicją jest obiekt wyraźnie współczesny jednocześnie mocno osadzony w gdańskiej tradycji. Tożsamy i ponadczasowy.
