Naturalna, okrągła konstrukcja sakralna na obszarze niewielkiej czeskiej wsi, inspirowana średniowiecznymi technikami budowlanymi, łączy tradycję z nowoczesnymi możliwościami technologicznymi. Struktura projektu pracowni RCNKSK opiera się na kamiennym cokole, a jej drewniana konstrukcja z ręcznie heblowanych belek symbolicznie wznosi się na malowniczym wzniesieniu.
Our Lady of Sorrows Chapel in Nesvačilka
Projekt: RCNKSK
Autor projektu: Jan Říčný
Współautor projektu: Michal Říčný
Lokalizacja: Nesvačilka, 664 54 Těšany, Czechy
Powierzchnia użytkowa: 147 m²
Inwestor: The Roman Catholic Parish of Moutnice
Strona projektu: www.kaplenesvacilka.cz
Zdjęcia: Ondřej Bouška
Kaplica Matki Bożej Bolesnej w Nesvačilce
Od ponad stu lat mieszkańcy Nesvačilki pragnęli kaplicy – miejsca duchowej refleksji, przestrzeni, w której mogliby gromadzić się jako wspólnota wiernych. Ksiądz René Strouhal, wspólnie z parafianami, podzielał nie tylko to pragnienie, ale także wizję stworzenia budynku, który nie tylko ukształtuje okoliczny krajobraz, ale również wpłynie na kulturę, społeczeństwo i dziedzictwo tego miejsca.
– Nie zdawałem sobie wtedy sprawy, że ta decyzja zapoczątkuje dwanaście lat pracy. Łagodnie falujący krajobraz południowych Moraw jest rozległy, z niezliczonymi polami rozciągającymi się aż po horyzont. Nesvačilka zmieniła się niewiele od czasów barokowych, a jej pierwotny układ zachował wzniesione miejsce ponad wsią. To miejsce wydawało się przeznaczone do realizacji barokowych idei kultywowania ziemi – gdzie nie widać lasów ani skał. Zastosowanie naturalnych materiałów, rzadkich w tym regionie, jak kamień i drewno, ma symboliczne znaczenie: wprowadzenie wiary w surowy krajobraz. Wybrałem koncepcję centralnej struktury, która miałaby stać na szczycie wzgórza jako punkt orientacyjny zarówno w przestrzeni, jak i duchu – mówi architekt Jan Říčný.
Autorzy projektu z biura RCNKSK
Miejscowi wybrali Matkę Bożą Bolesną na patronkę kaplicy. Jej historia i emocje są odzwierciedlone w przestrzeni. Dolna część, zbudowana z kamieni, reprezentuje nas – upartych, nieposłusznych i trudnych do uformowania. Z tych kamieni wznoszą się ku niebu struktury belkowe, symbolizujące Siedem Boleści Maryi, łączących nas z Bogiem. Z nieba opada welon opłakujących nas łez Maryi. Delikatna drewniana konstrukcja, przepleciona małymi oknami, pozwala światłu przenikać do serca kaplicy przez cały czas. Budowla otoczona jest pierścieniem Drogi Krzyżowej, a dookoła rosną jabłonie, które tworzą aleję prowadzącą do kaplicy. Za nią znajduje się sad łączący założenie z okolicznymi polami.
Struktura kaplicy łączy tradycję z nowoczesnością. Posadzka wykonana jest z ubitej ziemi, a ściany z kamienia wydobywanego w kamieniołomach. Nośna konstrukcja składająca się z tysiąca drewnianych elementów, tradycyjnie połączonych kołkami i klinami, została opracowana przy użyciu frezowania CNC. Piętnastometrowe belki były ręcznie rzeźbione. Wierzących witają drzwi o wysokości pięciu metrów, które otwierają pełną życia przestrzeń. Perspektywa belek i otaczającej konstrukcji kieruje wzrok ku górze.
– Kaplica przekracza granice czasu. Jej wyraz, gra światła, akustyka i zapach. Naturalne materiały, nasycone rzemiosłem, mają na celu wyniesienie poza codzienność. Kluczowym czynnikiem przy ich wyborze była zdolność do pięknego starzenia się, które z biegiem czasu miało podkreślać również ich jakość – kontynuuje projektant.
Cała budowa była finansowana z darowizn, co wydłużyło czas realizacji.
Niemniej jednak okres ten pozwolił mi krytycznie przeanalizować projekt oraz starannie rozważyć aspekty techniczne i symboliczne, zapewniając sprawną i precyzyjną realizację. Bliska współpraca z wykonawcami i dbałość o szczegóły doprowadziły mnie do stworzenia dokumentacji budowlanej i wykonawczej, dopracowując poszczególne etapy w zgodzie z ograniczeniami finansowymi i technicznymi – dodaje Jan Říčný.
