Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon to obiekt o funkcji edukacyjno-wystawienniczej, który propaguje naukę i edukację poprzez zabawę oraz nowe, eksperymentalne i autorskie formy ekspozycji. Niepowtarzalna, wyrazista forma budynku zaprojektowanego przez biuro heinlewischer stanowi symbol i element identyfikacji instytucji.
Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon w Krakowie
Pracownia: heinlewischer
Zespół: Anna Stryszewska-Słońska, Edzard Schultz, Małgorzata Biernacka, Wojciech Chołuj, Barbara Trojanowska, Małgorzata Oleśkowska, Łukasz Orłowski, Tomasz Padło, Joanna Pittner, Dominika Niewczas, Katarzyna Woszczyna
Zdjęcia: Piotr Krajewski
Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon
Architektura budynku czerpie z uwarunkowań kulturowych, lokalizacyjnych i krajobrazowych otaczającego terenu. Założenia dla kształtowania bryły budynku oraz układu funkcjonalno-użytkowego odnoszą się do niezwykle wyrazistego elementu otaczającej przestrzeni – istniejącego pasa startowego dawnego lotniska.
Dominujący parkowy charakter obszaru stał się impulsem do kształtowania zabudowy jako elementu silnie zintegrowanego z krajobrazem, zatracając granicę pomiędzy budynkiem i otoczeniem terenów muzealnych oraz parku kulturowego. Budynek na planie trójkąta wyrasta z przestrzeni pasa startowego. Charakteryzuje się zmiennością poziomów, zróżnicowaniem wysokości oraz wielkości poszczególnych przestrzeni.
Zielony dach ukształtowany w formie ogólnodostępnego ogrodu, stanowi jednocześnie taras widokowy i trybunę, z której użytkownicy Cogiteonu oraz mieszkańcy Krakowa, mogą obserwować pokazy lotnicze czy inne wydarzenia i eventy które będą odbywać się na terenie parku i centrum. Poszczególne elementy przestrzenne budynku odpowiadają strefowaniu pod względem funkcjonalnym, uwzględniając, wynikające z założeń powiązania wewnętrzne oraz organizację centrum, jednocześnie integrując wnętrze budynku z jego zewnętrzem. Wykorzystując naturalne ukształtowanie terenu, poziom wystawienniczy Cogiteonu został zagłębiony, co stanowi także ważny aspekt w założeniach koncepcji energetycznej.
Poszczególne bryły budynku ujęte zostały w jednolitą elewację w formie transparentnej powłoki, która nadaje założeniu innowacyjnego oraz technologicznego wyrazu, jak również trójwymiarowości i lekkości. Eksponowane na tle betonowanych płaszczyzn, migoczące w słońcu elementy z blachy cięto-ciągnionej tworzą bardzo ciekawe rysunki i zmienny światłocień, w zależności od pór dnia oraz warunków atmosferycznych. Elewacja wykorzystywana jest także jako płaszczyzna do prezentacji bieżących wydarzeń w formie mappingu oraz iluminacji obiektu.
Formę architektoniczną oparto na obrysie trójkąta z podziałem na główne przestrzenie funkcjonalne, tworząc cztery niezależne bryły o zmiennej wysokości, mieszczące odpowiednio strefę wejściową, konferencyjną, administracyjną, wystaw wraz ze strefą laboratoryjno-warsztatową oraz techniczno-magazynową. Budynek ma charakter przechodni. Trakty oddzielające poszczególne zespoły funkcjonalne pozwalają na swobodne przemieszczanie się we wszystkich kierunkach.
Szczególne ukształtowanie bryły, stanowi główny element koncepcji energetycznej budynku. Trójkątny obrys wyeliminował północną, natomiast pochyły, opadający zielony dach zastąpił południową fasadę. Stabilne temperaturowo elewacje, wschodnia i zachodnia, poza strefą wejścia ograniczone są pełnymi przegrodami. Podwójna żelbetowa przestrzeń mieszcząca wielopoziomowe klatki schodowe stanowi bufor pomiędzy wnętrzem, a zewnętrzem budynku. Temperatura w przestrzeni żelbetowych pustek jest pośrednia. Masywne, żelbetowe ściany stanowią akumulacyjną masę termiczną. Intensywny zielonych dach, poza aspektami rekreacyjnymi i wizualnymi stanowi istotny element koncepcji energetycznej budynku eliminując powstawanie efektu wysp ciepła.
Koncepcja kolorystyczno-materiałowa została ograniczona kolorystycznie i materiałowo, co pozwoliło na ukształtowanie przestrzeni spójnych z wyrazem zewnętrznym budynku. Monochromatyczne i surowe wnętrze stanowi tło dla aranżacji wystaw stałych, czasowych oraz ekspozycji instalacji artystycznych, jak i organizacji prezentacji, prelekcji i różnego typu eventów.
