Na potrzeby wystawy Time Space Existence w Wenecji, MVRDV we współpracy z Metadecor, Airshade, Alumet i innymi stworzyło pawilon SOMBRA. Obiekt, inspirowany kształtem heliodonów i stanowiący „hołd dla słońca”, przez najbliższe sześć miesięcy zapewni dynamiczną strukturę zacieniania w ogrodach Giardini Marinaressa Europejskiego Centrum Kultury. Nazwa pawilonu SOMBRA – będąca zbitką łacińskich słów oznaczających słońce (sol) i cień (umbra) – odzwierciedla jego funkcję – demonstrację innowacyjnej technologii kinetycznych elementów działających wyłącznie w oparciu o pasywne zasady fizyczne, bez użycia elektroniki czy silników.
Pawilon SOMBRA
Lokalizacja: Wenecja, Włochy
Powierzchnia: 30m2
Architektura: MVRDV | Winy Maas, Jacob van Rijs, Nathalie de Vries
Zdjęcia: © Federico Vespignani, © Jaap Heemskerk
Oda do słońca: Kinetyczny system zacieniania pawilonu SOMBRA w Wenecji
Sześć metalowych żeber pawilonu jest skierowanych w stronę słońca, a górne i dolne łuki odpowiadają kątowi padania promieni słonecznych podczas letniego i zimowego przesilenia. Łuki, wykonane z belek pochodzących z recyklingu wcześniejszego projektu, podtrzymują trójkątne panele, które dzięki perforowanym ekranom MD Formatura firmy Metadecor zapewniają rozproszony cień. Panele są zamocowane na zawiasach i otwierają się lub zamykają w odpowiedzi na działanie słońca. W stanie spoczynku panele pozostają otwarte, maksymalizując widoczność przez ekran zacieniający. Jednak w obecności intensywnego, bezpośredniego światła słonecznego poszczególne panele zamykają się, zapewniając maksymalny cień. Efekt przypomina żywy organizm, który zmienia swoją postawę w miarę ruchu słońca po niebie i „oddycha z ulgą” w pochmurne dni.
Wszystko to osiągnięto wyłącznie dzięki naturalnym zasadom fizycznym, za sprawą technologii Airshade. W łukowatych żebrach konstrukcji ukryto szereg małych pojemników z powietrzem. Gdy część struktury nagrzewa się pod wpływem słońca, ciśnienie w pojemniku rośnie, a powietrze jest wtłaczane do małej poduszki powietrznej łączącej konstrukcję z panelem. Mechanizm inspirowany zasadami robotyki sprawia, że poduszka, wypełniając się, kurczy się niczym mięsień, przeciwdziałając sprężynie w zawiasie i zamykając panel. Pawilon stanowi zatem architektoniczny eksperyment w zakresie dynamicznej kontroli światła, ciepła i wentylacji, który nie generuje emisji dwutlenku węgla podczas eksploatacji.
– W obliczu przyspieszającego kryzysu klimatycznego jasne jest, że potrzebujemy nowej architektury, bardziej zharmonizowanej z środowiskiem – mówi Bertrand Schippan, partner w biurze MVRDV. – SOMBRA to demonstracja jednego z wielu podejść do tej filozofii: architektury, która wyczuwa swoje otoczenie i reaguje na nie w sposób podobny do roślin.
Idea projektu i temat słońca są widoczne w licznych szczegółach. Okrągła płyta podłogowa pawilonu jest wygrawerowana i zawiera polarną mapą ścieżki słońca, na której oparto geometrię pawilonu. Spody łuków zdobią słowa „słońce i cień” zapisane w ponad 200 językach – nie tylko jako odniesienie do nazwy pawilonu, ale także przypomnienie, że nasza relacja ze słońcem jest uniwersalnym ludzkim doświadczeniem.
Pawilon SOMBRA powstał dzięki współpracy między Metadecor, Airshade Technologies, MVRDV, Alumet, Van Rossum Raadgevend Ingenieurs, Arup, Kersten Europe wraz z Instytutem AMOLF. Będzie wystawiany na Time Space Existence od 10 maja do późnej jesieni, z planami przeniesienia go w przyszłości do innych lokalizacji. Kalendarz wydarzeń związanych z pawilonem i wystawą Time Space Existence jest dostępny na stronie wystawy: timespaceexistence.com/events.
Założyciel i główny architekt: Jacob van Rijs P
Partner: Bertrand Schippan
Zespół projektowy: Yayun Liu, Alberto Carro Novo
Współpraca:
Pomysł, koordynacja, współprojektowanie, produkcja, montaż, testowanie, instalacja: Metadecor
Pomysł, właściciel patentu na technologię Airshade, badania, współtworzenie: Airshade Technologies
Badania i uruchomienie produkcji: AMOLF Institute
Pomysł, anodowanie: Alumet
Inżynieria mechaniczna, analizy barwy i światła słonecznego: Arup
Krzywizny: Kersten Europe
Konstrukcja: Van Rossum Raadgevend Ingenieurs
