W centrum Zabrza powstaje awangardowa w skali kraju inwestycja mieszkaniowa — realizowana w nowoczesnej technologii drewna klejonego krzyżowo CLT, zaprojektowana przez architektów Marcina Harnasza i Mateusza Dawida Białka współwłaścicieli pracowni BaH Studio ze wsparciem wykonawczo-wdrożeniowym firmy OMFO. Dizajnerski budynek, mimo swojego nowoczesnego wyrazu, harmonijnie współgra z historycznym charakterem miejsca, stając się naturalnym i estetycznym elementem przestrzeni miejskiej. Oddanie do użytkowania ekologicznych apartamentów w Habitat 19 planowane jest już w II połowie 2025 r.
Apartamenty Habitat 19 w Zabrzu
Projekt: BaH Studio | Marcin Harnasz, Mateusz Dawid Białek
Współpraca / wykonawstwo: OMFO
Apartamenty Habitat 19 w Zabrzu
Habitat 19 to manifest projektowy mający na celu wykreowanie środowiska mieszkaniowego, umożliwiającego symbiotyczne współżycie mieszkańców oraz fauny i flory niczym w precyzyjnie wyważonym ekosystemie. Na żelbetowej podstawie ułożono 10 dwukondygnacyjnych bloków mieszkalnych wykonanych z CLT (kondygnacje mieszkalne) zwieńczonych zielonymi dachami. Poprzez rozsunięcie brył mieszkalnych powstały loggie, natomiast ich przecięcie dało możliwość na zrealizowanie zielonych patiów (studni świetlnych) rozpoczynających się na różnych kondygnacjach, które nie tylko stają się inkubatorem bioróżnorodności, ale również zachęcają do socjalizacji mieszkańców. Dodatkowo elewacja nawiązująca do ceglanych kamienic została wzbogacona o 28 grup roślin. Habitat 19 to odpowiedź na pytanie czym może być budynek mieszkalny w XXI wieku przy pełnym zaangażowaniu zespołu projektowego wspólnie ze świadomym inwestorem. To zaproszenie do dialogu na temat przyszłości…
Habitat 19 pierwszy taki eko budynek w Polsce
Habitat 19 to miejsce, gdzie nowoczesna architektura współgra z naturą, tworząc idealne warunki do życia dla osób ceniących innowacyjne i zrównoważone rozwiązania w miejskim otoczeniu. Bliskość natury, zielone przestrzenie sprzyjające relaksowi i integracji mieszkańców, a także wysokiej jakości design i doskonała lokalizacja sprawiają, że inwestycja spełnia oczekiwania najbardziej wymagających odbiorców. Budynek zaprojektowano z uwzględnieniem zasad projektowania uniwersalnego, eliminując bariery architektoniczne i zapewniając wygodę dzięki windom oraz miejscom parkingowym dostosowanym do potrzeb osób z ograniczoną mobilnością.
Lokalizacja
Projekt Habitat 19 zlokalizowany jest w ścisłym centrum Zabrza, jest uzupełnieniem istniejącej zabudowy rejonu ulicy Staromiejskiej, wpisującym się w zróżnicowaną tkankę urbanistyczną tej części miasta. W pobliżu budynku przebiega aleja Wojciecha Korfantego – jedna z ważniejszych arterii komunikacyjnych miasta w kierunku północ-południe. Budynek zlokalizowany jest w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Miejskiego. W odległości niecałego kilometra znajduje się Centrum Przesiadkowe oraz Dworzec kolejowy, a od Domu Muzyki i Tańca inwestycję dzieli niecałe pięćset metrów.
Wielkość lokali
Lokale mieszkalne zaprojektowane w ramach Habitat 19 mierzą od 62,5 m2 do 140 m2. Jedno z mieszkań zaplanowane zostało jako dwupoziomowe o powierzchni łącznej 122,5 m2. Do każdego z mieszkań przynależą balkony oraz loggie, których łączne powierzchnie dla każdego z mieszkań wahają się od 12 do 30 m2. Wysokość pomieszczeń mieszkalnych zaprojektowano na poziomie 275 cm.
Idea projektu
Podstawowym założeniem inwestora było stworzenie wysokiej jakości mieszkań, łączących komfort zamieszkiwania domu jednorodzinnego z zaletami lokalizacji w centrum miasta. Dom jednorodzinny posiada dwie kluczowe przewagi nad mieszkaniem w budynku wielorodzinnym: możliwość kontaktu z naturą poprzez bezpośrednio przylegający ogród oraz wysoką izolacyjność akustyczną.
Pierwszym krokiem projektowym było zorganizowanie przestrzeni mieszkalnej w dziesięciu autonomicznych, dwukondygnacyjnych kostkach mieszkalnych wykonanych w technologii CLT i osadzonych na żelbetowym podium mieszczącym strefę techniczną. Kostki zostały rozsunięte względem siebie, dzięki czemu każde mieszkanie posiada własne ściany zewnętrzne, co zapewnia doskonałą izolację akustyczną. W każdej kostce znajdują się dwa mieszkania zlokalizowane jedno nad drugim. Rozsunięcie kostek pozwoliło także na stworzenie loggii – wewnętrznych uliczek, które pełnią funkcję dodatkowej przestrzeni zewnętrznej.
W trosce o zapewnienie mieszkańcom namiastki ogrodu w miejskiej przestrzeni, architekci zdecydowali się na wyposażenie mieszkań w liczne balkony z nasadzeniami roślin o soliterowej formie. Zieleń nie tylko korzystnie wpływa na komfort psychiczny mieszkańców, ale również sprawia, że fasada budynku zmienia się wraz z porami roku, ukazując się w różnych odsłonach. Dodatkowo, nasadzenia wyższej zieleni chronią przed nadmiernym nasłonecznieniem latem, regulują wilgotność, stanowią barierę dla pyłu i kurzu miejskiego oraz tworzą naturalną przegrodę akustyczną.
Istotnym wyzwaniem projektowym były warunki oświetleniowe wynikające z gęstej, śródmiejskiej zabudowy. Dobre doświetlenie wnętrz jest kluczowym elementem wpływającym na jakość życia mieszkańców. Architekci zaproponowali rozwiązanie polegające na „wykrojeniu” wewnętrznych patio, które pełnią funkcję studni świetlnych. Obustronna ekspozycja mieszkań oraz doświetlenie przez okna w loggiach między kostkami gwarantują całoroczne, wielowymiarowe i naturalne oświetlenie wnętrz.
Zastosowanie zieleni na balkonach, dachach oraz patiach sprawia, że budynek staje się naturalną kontynuacją sąsiadującego od zachodu skweru. Tworzy zielony bufor pomiędzy parkiem a gęstą tkanką miejską centrum. Przestrzenie zielone są także doskonałym miejscem do integracji mieszkańców oraz budowania sąsiedzkich relacji. Patia umożliwiają organizację wydarzeń lokalnych, takich jak wspólne oglądanie filmów pod chmurką czy spotkania towarzyskie na świeżym powietrzu. Z kolei bardziej prywatne przestrzenie loggii i balkonów zapewniają miejsce do wypoczynku oraz umożliwiają interakcję z otoczeniem.
Habitat 19 to nowoczesna przestrzeń mieszkalna, łącząca zaawansowane rozwiązania architektoniczne i technologiczne z szacunkiem dla lokalnego kontekstu miejsca. Projekt harmonijnie wpisuje się w krajobraz Zabrza, nawiązując do jego bogatej tożsamości kulturowej i historycznej. Szczególnie uwidocznione zostało to poprzez formę i ukształtowanie dachu, który stanowi współczesną interpretację linii tradycyjnych połaci dachowych okolicznej zabudowy. Elewacja wykończona podłużną płytką klinkierową stanowi nawiązanie do lokalnych tradycji budowlanych, zarówno pod względem kolorystyki, jak i materiału, podkreślając industrialne dziedzictwo regionu. Budynek, mimo swojego nowoczesnego wyrazu, harmonijnie współgra z historycznym charakterem miejsca, stając się naturalnym i estetycznym elementem przestrzeni miejskiej.
Rozwiązania proekologiczne
W projekcie zastosowano technologię CLT (cross-laminated timber). Listwy układane są jedna na drugiej prostopadle do siebie, łączone za pomocą klejów i prasowane. W ten sposób powstają wielkoformatowe elementy budowlane, które następnie są instalowane na budowie, skracając znacząco czas realizacji. Materiał ten posiada doskonałe właściwości termoizolacyjne i akustyczne, cechuje go także duża odporność pożarowa oraz nośność. Przede wszystkim jednak jest to materiał odnawialny, biodegradowalny i zrównoważony.
Założenia zielone
Zastosowanie technologii zielonych dachów korzystnie oddziałuje na bilans energetyczny budynku, zmniejszając zapotrzebowanie na energię niezbędną do ogrzewania i chłodzenia budynku. Warstwa wegetacyjna podłoża zapewnia dodatkową izolację termiczną, stanowi zabezpieczenie warstwy hydroizolacyjnej dachu i ogranicza powstawianie tzw. miejskiej wyspy ciepła.
Dobór gatunków roślin wykorzystanych w nasadzeniach na terenie inwestycji został opracowany w taki sposób, by nie wywierać niekorzystnego wpływu na naturalną bioróżnorodność występującą w najbliższym otoczeniu inwestycji. Zastosowano w głównej mierze gatunki rodzime drzew, krzewów i roślin zielnych oraz ich odmiany. Zaprojektowano rośliny, które stają się pożytkiem dla owadów i ptaków przez dużą część okresu wegetacyjnego dzięki obfitemu kwitnieniu i owocowaniu.
Roślinność w donicach i na dachach zielonych stanie się wartościowym siedliskiem dla owadów oraz ptaków, które znajdują w takich przestrzeniach dogodne warunki schronienia i rozrodu.
Założenia zielone na dachach budynku, balkonach i w patiach stanowią swoiste przedłużenie biotopu skweru graniczącego z działką. W ten sposób przedłużona została trasa migracji wielu gatunków fauny i flory. Wprowadzanie nawet niewielkich zielonych oaz, wpływa pozytywnie na bioróżnorodność i jest niezwykle istotną strategią zachowania bioróżnorodności w silnie sfragmentaryzowanym i przekształconym środowisku miejskim.
Założenia zielone na terenie obiektu (dachy, drzewa na balkonach) to rozwiązania nie tylko estetyczne – przede wszystkim pełnią one ważne funkcje ekologiczne. Oprócz właściwości retencjonowania wody regulują one temperaturę poprzez procesy transpiracji roślin oraz wilgotność, co przyczynia się do tworzenia przyjaznych warunków mikroklimatycznych. Dzięki temu różne gatunki mogą prosperować, co wpływa korzystnie na bioróżnorodność. Są one niezbędne dla zachowania równowagi ekosystemu miejskiego.
Rozwiązania redukujące zużycie zasobów
Wszystkie tereny zieleni w budynku nawadniane są z wykorzystaniem wody deszczowej gromadzonej w podziemnych zbiornikach i oczyszczonej w centrali deszczowej. Pojemność zbiorników została zaprojektowana w taki sposób, by możliwe było gromadzenie i wykorzystanie wody pochodzącej z opadów pojawiających się przez cały rok. Zdolność retencyjna zbiorników pozwala na zatrzymanie całości opadu także w okresie spoczynku roślin i wykorzystanie jej w trakcie bezdeszczowych okresów sezonu wegetacyjnego.
Komfort mieszkańców
Kontakt z zielenią poprawia kondycję psychiczną mieszkańców oraz wpływa pozytywnie na funkcje zdrowotne. Wprowadzenie zieleni na dachach budynku, wokół niego oraz w przestrzeni balkonów i patiów pozwala na naturalne oczyszczanie powietrza poprzez związywanie drobnych zanieczyszczeń. Ponadto zjawisko ewapotranspiracji pozwala na schłodzenie powietrza w bezpośrednim sąsiedztwie budynku poprawiając komfort jego użytkowania i zapobiegając przegrzaniu organizmów mieszkańców w okresie letnim.
Płyty CLT wykonane są z litego drewna, które w naturalny sposób reguluje klimat wewnątrz pomieszczenia, zwłaszcza wilgotność, która utrzymuje się na stałym poziomie przez cały rok. Budynki z sekcji CLT tworzą zatem bardziej przyjazne dla ludzi środowisko, co korzystnie wpływa na nasze zdrowie i zmniejsza ryzyko chorób cywilizacyjnych. Dzięki wykorzystaniu naturalnego surowca, ma ono również mniejsze skłonności do wywoływania reakcji alergicznych.
— Drewno CLT daje praktycznie możliwości nieograniczonego projektowania i pomaga w optymalizacji kosztów. W każdym przypadku można nim zastąpić tradycyjną technologię budowlaną, a czasami jest jedynym możliwym rozwiązaniem konstrukcyjnym — np. przez lekką wagę w nadbudowach. CLT daje także dużo niższe koszty eksploatacji budynku. Stąd w Europie Zachodniej, USA czy Australii ta ekologiczna technologia jest stosowana powszechnie w budownictwie od co najmniej dekady. Również w Polsce ostatnich latach obserwujemy rosnące zainteresowanie, a obecnie przekłada się to na konkretne realizacje różnorakich obiektów dla inwestorów i deweloperów na terenie całego kraju. Nasza firma zajmuje się całym procesem, wykonawczo-wdrożeniowym, co powoduje, że klient może spać spokojnie stosując CLT — od momentu projektowania, kwestii konstrukcyjnych po wszelkie wymogi prawno-administracyjne, aż po instalacje i naprawy eksploatacyjne — dodaje Wojciech Bieniek z firmy OMFO.
CLT to skrót oznaczający drewno klejone warstwowo i krzyżowo (ang. Cross Laminated Timber). Są to listwy świerkowe układane jedna na drugiej prostopadle do siebie i łączone za pomocą klejów przy udziale dużej siły nacisku (6 kg/cm²). W ten sposób powstają wielkoformatowe elementy budowlane, które są obrabiane za pomocą wysokoprecyzyjnych urządzeń CNC. Drewniane elementy CLT wykazują się dużą odpornością na statyczne obciążenia, dlatego mogą być śmiało stosowane jako wytrzymałe elementy budowlane – ścienne, sufitowe, czy dachowe. Dzięki krzyżowej strukturze klejonych listew uzyskuje się materiał niezwykle odporny na rozszerzanie i kurczenie się. W ten sposób konstrukcje CLT posiadają wysoką nośność konstrukcyjną i stabilność wymiarową elementów. CLT składa się w 99% z drewna, a klejenie lameli następuje przy użyciu bezpiecznego, nisko-emisyjnego kleju PUR pozbawionego formaldehydu (zgodnie z DIN 1052 i EN 15425).
