Konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej sali koncertowej dla Państwowej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia w Jastrzębiu
Projekt konkursowy
Zespół autorski:
toprojekt / fb / Marek Wawrzyniak, Karol Wawrzyniak, Karolina Groborz, Wanda Walasik
a-rp architekt Rafał Paszenda / Rafał Paszenda
Data: Kwiecień 2013
Idea
Wielkość i wzajemne przesunięcia czterech prostopadłościennych brył, z których uformowana jest Sala Koncertowa wynikają z potrzeb funkcjonalnych obiektu.
Budynek powstać ma na granicy pomiędzy strefą ochrony konserwatorskiej Zdroju i osiedlem z lat sześćdziesiątych ukształtowanym zgodnie z topografią terenu. Układ urbanistyczny tworzy z miejsca planowanej inwestycji punkt szczególny, swoisty zwornik pomiędzy starym – zdrojowym i nowym miastem. Oprócz zmodernizowanej w stylu postmodernistycznym Szkoły Muzycznej z lat sześćdziesiątych i willi Witczaka utrzymanej w duchu addytywnego modernizmu, znajdują się tu jeszcze wyraziście „zdrojowy” Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny dla Dzieci i silnie horyzontalna bryła szkoły podstawowej. Plac – postument, na którym stanąć ma budynek znajduje się w naturalnie eksponowanym, najwyższym punkcie ulicy Kościuszki, co jeszcze bardziej uwypukla dynamiczne nadwieszenia brył. Całość ma szansę stworzyć nie tylko element infrastruktury, ale ważną przestrzeń publiczną dla miasta, w którym takich miejsc nadal bardzo brakuje.
Scenariusz przestrzenny
Na ekspresyjną bryłę budynku wypchniętą z linii pierzei naprowadzają szerokie, podłużne, jasnoszare place usytuowane po zachodniej stronie ulicy Kościuszki. Zmiana nawierzchni na bazaltową kontrastującą z białą bryłą Sali sygnalizuje centralną część założenia. W obiekcie dominują linie horyzontalne i monochromatyczna kolorystyka. Pod silnym nadwieszeniem znajduje się wejście do budynku. Szkło schodzące do posadzki i użycie tych samych materiałów na zewnątrz i wewnątrz obiektu zatracają granicę pomiędzy wnętrzem i zewnętrzem. Hol i schody główne utrzymują kierunek ulicy Kościuszki. Podkreśla go również wynikająca z konstrukcji tektonika sufitu i długa wielofunkcyjna lada. Dopiero pod koniec wznoszenia się po schodach widz znajduje się w skrajnie różnej, prostopadłej do dotychczasowej, silnie wertykalnej szczelinie światła wyznaczającej strefę spektaklu. Otwarte są na nią: panoramiczna winda, przeszklenie klatki dla artystów oraz okna z foyer i garderób. Kontakt ze światem zewnętrznym zostaje zerwany. Widz przygotowuje się do spektaklu. We wnętrzu sali na zasadzie kontrastu dominuje ciepła kolorystyka naturalnego drewna nawiązująca do materii instrumentów muzycznych. Po zakończeniu koncertu słuchacze opuszczają salę wyjściem głównym lub pomocniczym i przechodzą punkty scenariusza w odwrotnej kolejności.
Architektura, konstrukcja, materiały
Architektura budynku choć ascetyczna jest bardzo ekspresyjna. Przeszklona część strefy wejścia to jedyny otwór w elewacjach. Naturalne światło wprowadzone zostało aż do parteru trzema szczelinami : w poziomie pierwszym od strony południowej, z poziomu drugiego w rejonie kawiarni i wyjścia pomocniczego z sali oraz z poziomu trzeciego w szczelinie głównej.
Układ konstrukcyjny wynika całkowicie z formy obiektu. Prostopadłościenne bryły to żelbetowe tarcze konstrukcyjne przenoszące obciążenia. Podniesiony sufit przestrzeni foyer ukształtowany został przez dwie tarcze konstrukcyjne widowni.
Materiały wykończeniowe nawiązują do żelbetowej konstrukcji. Warstwa termoizolacyjna ścian zewnętrznych przysłonięta została lekką okładziną z jasnych płyt włóknowo-cementowych. Powierzchnie poziome są ciemne. Bazaltowej powierzchni placu wejściowego odpowiadają ciemno-grafitowe, refleksyjne „podbrzusza” brył. Zwiększa to optycznie wysokość i czyni nadwieszenia lżejszymi.
Drewniane okładziny ścian wnętrza Sali Koncertowej podzielono na pasy, które nawiązują do tektoniki obiektu. Szczeliny na stykach poziomów podkreślono oświetleniem liniowym. W tyle sceny zaprojektowano nieregularną, rozpraszającą dźwięk okładzinę symbolizującą kurtynę estrady.
Zagospodarowanie
Jednolita powierzchnia placu głównego wznosząca się w kierunku zachodnim powiększa optycznie otoczenie wokół budynku. Od strony ulicy Kościuszki znajduje się główne wejście do obiektu, natomiast z drugiej strony, w miejscu istniejącego wjazdu na teren Szkoły Muzycznej odbywa się zaopatrzenie Sali. Poziom sceny daje możliwość wytworzenia rampy ułatwiającej rozładunek sprzętu z samochodów dostawczych. Południowa część placu może być wykorzystywana na potrzeby szkoły, do organizowania imprez, promowania spektakli, a przede wszystkim gromadzenia się ludzi. Schody pomiędzy tą częścią, a poziomem górnym placu ułatwią uczniom dojście do szkoły od strony Zdroju.
Aby zwiększyć przestrzeń , w której gromadzić się mogą ludzie plac rozszerzono na północ i południe, mimo że docelowo wychodzi to poza zakres opracowania. Założenie można zrealizować etapami – w pierwszej kolejności plac z obejściem wokół obiektu z dojściem z dolnego parkingu, a docelowo powiększając układ o część przed szkołą podstawową i szpitalem.
Relacje między budynkami
Zachowanie dużego dystansu pomiędzy Szkołą Muzyczną i Salą koncertową nie zaciemnia klas po stronie północnej i stwarza wiele możliwości połączeń między obiektami. Na rysunkach przedstawiono schematycznie trzy propozycje, pozostawiając decyzję o wyborze wariantu Użytkownikowi.
1.Łącznik między salami
to szklany most, który najkrótszą drogą łączy istniejącą aulę z projektowaną salą koncertową. Wariant ten pozwala na wzajemne uzupełnianie się funkcjonalne obiektów – przesłuchania mogą odbywać się na przemian w obu salach; mniejsza może być zapleczem bankietowym dla większej; słuchacze z mniejszej mogą korzystać z holu i kawiarni nowego obiektu.
2.Połączenie w poziomie piwnicy
pozwala na podkreślenie niezależności poszczególnych obiektów (ukryty łącznik). Daje ono również możliwość wytworzenia niezależnego wejścia dla artystów z poziomu projektowanego placu głównego przed obiektem i od strony szkoły bezpośrednio do klatki schodowej prowadzącej do garderób na trzeciej kondygnacji. Może to być pomocne w przypadku, gdy garderoby, których wielkość podana w warunkach konkursu, wydaje się nieco zbyt mała, nie będą mogły przyjąć dużej orkiestry.
3.Przedłużenie holu wejściowego istniejącego obiektu Szkoły Muzycznej
jest optymalne dla uczniów występujących na koncertach. Poprzez projektowany łącznik mamy możliwość wejścia na klatkę schodową w poziomie sceny lub, poszerzając łącznik, bezpośrednio za kulisy.
Wyposażenie oraz Akustyka
Projekt sali koncertowej został podporządkowany zagadnieniom akustycznym i technologicznym. Zastosowano technologię box in box polegającą na tym, że bryła sali stanowiąca pudło wewnętrzne jest otoczona pudłem zewnętrznym ukształtowanym w ramach bryły budynku. Przyjęto klasyczny model sali koncertowej zwany shoebox bazujący na prostopadłościennym kształcie. Ukształtowanie sufitu akustycznego zoptymalizowano z uwagi na równomierny poziom ciśnienia akustycznego na obszarze całej widowni. Wymiary i kształt sali zapewniają optymalne relacje czasu dotarcia do uszu słuchaczy fal akustycznych bezpośrednich z estrady oraz fal odbitych od ścian bocznych i sufitu. Adaptacja wnętrza zapewnia optymalne warunki dla koncertu z udziałem orkiestry filharmonicznej (czas pogłosu RT=1,9 s). Przy pomocy banerów akustycznych rozwijanych automatycznie wzdłuż ścian sali możliwe będzie przestrajanie akustyki sali na potrzeby innych form muzycznych takich jak: muzyka kameralna RT=1,6 s, opera RT=1,4 s, muzyka jazzowa RT=1,2 s.
Sala została zoptymalizowana dla głównej funkcji tj. koncertu muzyki klasycznej. Wyposażenie technologiczne daje jednak możliwość sprawnego przekształcenia estrady w scenę, aby umożliwić realizowanie szkolnych form teatralnych. Można to uzyskać przy pomocy demontowanej kurtyny oraz sztankietów dekoracyjnych. Nad estradą zaprojektowano sztankiety oświetleniowe umożliwiające odpowiednie oświetlenie orkiestry, ale także aktorów podczas spektaklu. Wszystkie sztankiety oraz mechanizm kurtynowy posiadają napędy elektryczne. W przestrzeni technicznej nad estradą zlokalizowano wyciąg techniczny na potrzeby serwisowania urządzeń technologicznych.
Nad widownią zlokalizowano dwie szczeliny techniczne zapewniające oświetlenie frontalne artystów z możliwością bezpośredniej obsługi opraw oświetleniowych przez operatorów. Sala jest wyposażona w system nagłaśniania, który można wykorzystywać na potrzeby spotkań szkolnych, konferencji, koncertów wymagających nagłośnienia np. jazzowych oraz zapowiedzi podczas koncertów muzyki klasycznej. Kabiny realizatorów oświetlenia i nagłośnienia posiadające bezpośredni wgląd na estradę znajdują się na tyle widowni. Obiekt zostanie wyposażony w system inspicjenta ułatwiający zarządzanie koncertami oraz komunikację pomiędzy obsługą techniczną.
Wszystkie rozwiązania techniczne (banery akustyczne, sztankiety oświetleniowe i dekoracyjne, mechanizm kurtynowy, oświetlenie, nagłośnienie, …) zostaną zautomatyzowane, aby obsługa sali nie wymagała angażowania bardzo licznego zespołu technicznego.
Przyjęte rozwiązania akustyczne i technologiczne dają Użytkownikowi możliwość realizowania różnorodnych zajęć dydaktycznych jak również organizowania dowolnych koncertów muzycznych.
Instalacje
W projekcie przewidziano wszystkie instalacje wymagane w warunkach konkursowych.
Instalacja elektryczna
Rozdzielnia główna zostanie zlokalizowana w pobliżu urządzeń energochłonnych – klimatyzacji oraz oświetlenia scenicznego (tyrystorowni) aby umożliwić optymalne rozmieszczenie linii WLZ do wszystkich części obiektu. Przewiduje się niezależny od szkoły układ pomiaru energii elektrycznej. Instalacja zasilania urządzeń nagłośnienia zostanie starannie odizolowana od pozostałych instalacji zasilających, włączając w to wykonanie odrębnego uziemienia. Instalacja zasilania urządzeń służących ochronie przeciwpożarowej i ewakuacji zostanie wykonana przewodami uniepalnionymi, zachowującymi funkcję w czasie pożaru i wyposażona w możliwość zasilenia z źródła awaryjnego. Ze względu na strukturę zużycia energii elektrycznej produkcja energii elektrycznej ze źródeł alternatywnych nie ma ekonomicznego uzasadnienia.
Oświetlenie ogólne
Oświetlenie ogólne budynku nie będzie intensywnie eksploatowane, w doborze oświetlenia główny nacisk położono więc nie na ekonomiczną eksploatację lecz cechy użytkowe – natężenie hałasu, barwa i sposób emisji światła. Źródła LED będą zastosowane jedynie w oprawach o najdłuższym czasie eksploatacji i ograniczonym wpływie na budowanie nastroju wnętrza.
Oświetlenie awaryjne
Zaprojektowano oświetlenie awaryjne dróg ewakuacyjnych i znaków ewakuacji (kierunkowe), jak również oświetlenie antypaniczne strefy otwartej, spełniające obowiązujące normy i przepisy.
System sygnalizacji ppoż (SAP) i dźwiękowy system ostrzegawczy (DSO)
System sygnalizacji i wykrywania pożaru ma na celu zapewnienie zwiększonego bezpieczeństwa zarówno osobom przebywającym na terenie obiektu, jak również bezpieczeństwo samej budowli. W skład systemu wchodzą nowoczesne i niezawodne mikroprocesorowe urządzenia wykrywające, sterujące i kontrolne. Wszystkie elementy instalacji powinny posiadać świadectwo dopuszczenia CNBOP. System SAP sterować będzie działaniem systemu oddymiania i przegród ppoż zgodnie ze scenariuszem pożarowym. Dźwiękowy System Ostrzegawczy rozgłaszania przewodowego wykorzystywany będzie w sytuacjach zagrożenia do szybkiego i uporządkowanego zmobilizowania osób znajdujących się na zagrożonych obszarach. Do celów zaalarmowania system używa sygnałów tonowych i komunikatów głosowych. W sytuacjach normalnej eksploatacji system będzie wykorzystywany do nadawania komunikatów porządkowych, emisji sygnału dzwonka teatralnego i nagłośnienia tła muzycznego. Ze względu na nadrzędną funkcję bezpieczeństwa, emisja komunikatów alarmowych przerywa inne emisje, jak również wycisza nagłośnienie sali koncertowej i informuje dyrygenta o konieczności przerwania koncertu.
Instalacja komputerowa
Instalacja komputerowa stanowi obecnie medium transmisyjne zarówno sieci komputerowej na potrzeby administracji biurowej, telefonii IP, monitoringu IP, systemu zarządzania budynkiem BMS jak i nagłośnienia. Dla zapewnienia niezakłóconej pracy poszczególnych sieci i ich możliwie największej niezawodności i przepustowości zaprojektowano okablowanie strukturalne o konfiguracji gwiazdy 2. poziomowej, z węzłami sieci w szafkach uniemożliwiających dostęp osób postronnych, ze szkieletem światłowodowym sieci w architekturze nieblokującej i redundantnej.
Wentylacja i klimatyzacja
pozwoli na zapewnienie w obiekcie odpowiednich warunków temperaturowych i wilgotnościowych w okresie całego roku. Źródłem chłodu będą agregaty wody lodowej, a ciepła technologicznego wymiennikownia zasilana z sieci cieplnej wysokoparametrowej. Za utrzymanie odpowiednich warunków wilgotnościowych w okresie zimowym odpowiadać będą nawilżacze parowe. Dla układów w których będzie to całkowicie niezbędne przewiduje się osuszanie powietrza w okresie letnim. Przygotowanie cwu realizowane będzie w zasobnikach cwu zasilanych z wymiennikowi. W pomieszczeniach niewymagających utrzymania stałych parametrów temperaturowo wilgotnościowych zainstalowane może być ogrzewanie grzejnikowe, dla którego źródłem ciepła będzie wymiennikownia.
Wszystkie instalacje muszą odpowiadać wymaganiom dla tego typu obiektów.
Zobacz: Ośrodek Sportowy Stodoły w Rybniku autorstwa pracowni toprojekt
