Konkurs na opracowanie koncepcji Zagospodarowania Rynku w Nysie wraz z terenami przyległymi
II Wyróżnienie
Projekt konkursowy: Pionka Pracownia Architektoniczna – Bartosz Pionka
Data: Maj 2012
Lokalizacja: Nysa
Zespół autorski:
arch. Bartosz Pionka
ZAŁOŻENIA IDEOWE:
1) Poprawa warunków funkcjonowania ulicy Celnej w jej obecnym, handlowym charakterze oraz wprowadzenie nowych funkcji.
2) Poprawa jakości przestrzeni miejskiej poprzez podkreślanie i eksponowanie wartościowych elementów (działanie kompozycją posadzki wokół zabytków, oświetleniem, małą architekturą, informacją wizualną) oraz zasłanianie , wymianę lub odwrócenie uwagi od elementów szpecących, zdewastowanych (wykorzystanie zieleni, elementów budynku typu podcienia, markizy)
3) Stworzenie podłoża dla różnorodnych funkcji przestrzeni miejskiej: społecznych, kulturalnych, edukacyjnych, handlowych, rekreacyjnych zarówno dla mieszkańców jak i dla przyjezdnych;
4) Wprowadzenie zieleni do przestrzeni Starego Miasta;
5) Ograniczenie ruchu samochodowego (wprowadzenie ruchu jednokierunkowego, nawierzchnia brukowa ulic) i ilości miejsc parkingowych w obrębie Rynku;
ROZWIĄZANIA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNE ZAGOSPODAROWANIA TERENU:
TEREN OBJĘTY PROJEKTEM STUDIALNYM:
W koncepcji zaproponowano otoczenie Starego Miasta terenem zielonym o zróżnicowanej formie i intensywności, oddzielonym od ruchu samochodowego. Miałyby w ten sposób powstać Nyskie Planty przeznaczone do użytkowania przede wszystkim przez pieszych z dopuszczeniem ruchu rowerowego. Z plant, zieleń ujęta w trawniki i formy małej architektury miałaby „wchodzić” ulicami w kierunku Rynku.
Ruch samochodowy miałby się odbywać głównie po zewnętrznej stronie plant, tam też powinny być zlokalizowane w głównej mierze miejsca postojowe, tak aby wjazd samochodem ulicami w kierunku rynku i parkowanie w samym sercu miasta stało się mniej popularne. W razie zapotrzebowania na większą ilość miejsc parkingowych proponuje się stworzenie parkingów podziemnych na obrzeżach Starego Miasta.
Ponadto w zamierzeniu koncepcji było stworzenie przestrzeni miejskiej wokół Rynku zachęcającej do różnorodnej aktywności, zarówno mieszkańców jak i przyjezdnych, osoby w różnym wieku, również o ograniczonej sprawności. Ulice i place miałyby się stać miejscem nawiązywania relacji społecznych, miejscem rekreacji i odpoczynku jak również edukacji i obcowania z kulturą.
A. Teren pomiędzy ulicami Bielawską i Gierczak:
Założono likwidację istniejącej funkcji targowiska w dotychczasowej lokalizacji (proponuje się zorganizowanie targowiska warzywno-owocowego w innym miejscu, jako miejsca istotnego w życiu miasta i umieszczenie go w obiekcie kubaturowym wybudowanym specjalne w tym celu, np. pasażem ze stoiskami po drugiej stronie ul. Bielawskiej). W jego miejscu zaproponowano teren zielony, należący do projektowanych plant, z naturalną roślinnością typową dla cieków wodnych okolic Nysy (narecznica samcza – Dryopteris filix-mas, kaczeniec – Caltha Palustris, wierzba iwa (Salix caprea), rekreacyjny, wyposażony w miejsca do siedzenia.
B. Ulice Szopena i Piastowska na odcinku od ul. Skłodowskiej do ul. Fortecznej
Przeniesienie komunikacji samochodowej na zachodnią stronę terenu. Na odcinku od ul. Fortecznej do ul. Krzywoustego ulica jednojezdniowa, natomiast na odcinku od ul. Krzywoustego do ul. Skłodowskiej – Curie dwujezdniowa, rozdzielona pasem zieleni. W całym przebiegu ulic parkowanie równoległe wzdłuż prawej krawędzi jezdni.
Główny ciąg pieszy i rowerowy wzdłuż wschodniej pierzei. Ruch samochodowy w tej części ograniczony do odcinka wzdłuż kamieniczek , do istniejącego wjazdu w głąb kwartału zabudowy (ulica jednokierunkowa, parkowanie równoległe wzdłuż prawej krawędzi jezdni).
Na przecięciu ciągu pieszo-rowerowego z ul Krzywoustego znajduje się wieża Ziębicka –jako ważny element historyczny i krajobrazowy została podkreślona placem. Po jednej stronie wieży zaproponowano stworzenie niewielkiej sceny plenerowej z drewnianymi schodami /podestami do siedzenia. Na ścianie wieży można byłoby tutaj urządzać projekcje. Po drugiej stronie wieży proponujemy wykonanie fontanny widocznej jako zamknięcie ul. Krzywoustego.
Teren pomiędzy ulicą a budynkami zagospodarowany jako zielony. Wzdłuż ul. Piastowskiej, ze względu na niewielką szerokość zorganizowany jako ciąg trawników z zielenią średniowysoką, przy ul. Szopena, w miejscu dawnych obwarowań otaczających średniowieczne miasto zaproponowano urządzenie ogrodu/ parku. Na pofalowanym terenie miałaby być wprowadzona flora charakterystyczna dla okolic Nysy.
Przez park prowadziłyby alejki przeznaczone dla pieszych, jak również ścieżka rowerowa. Proponujemy zróżnicowanie nawierzchni przeznaczonych dla pieszych i wykorzystanie materiałów takich jak beton, kamień, drewno. Ponadto miałaby się tutaj znajdować woda w formie sadzawki lub fontanny przelewowej, a także plac zabaw dla dzieci.
WARIANTOWO: dla zapewnienia większej ilości miejsc parkingowych, pod terenem zielonym proponuje się zorganizowanie parkingu podziemnego w miejscu przeznaczonych do likwidacji obiektów podziemnych.
C. Teren na Rynku
W północnej części rynku, przed Bazyliką św. Jakuba i Agnieszki, zaproponowano zlokalizowanie nowej zabudowy odtwarzającej przebieg historycznej, północnej pierzei Rynku. Szerokość traktu tej zabudowy ma być mniejsza niż określona w MPZP, pozwoli to na stworzenie większego plac o funkcji rekreacyjnej przed bazyliką. Zmniejszenie zakresu zabudowy pozwala również na utworzenie nowego wnętrza przed dzwonnicą od strony ulicy Wrocławskiej. Zabiegi te pozwalają na lepsze wyeksponowanie obiektów dzwonnicy, bazyliki i studni.
Do rynku wprowadzono zieleń średnią i niską oraz małą architekturę. Zaproponowano posadzkę kamienną granitową o zadanym kierunku układania. Ze względu na nieregularny kształt rynku proponuje się kierunek równoległy do pierzei wschodniej i zachodniej i równocześnie prostopadły do ulicy Krzywoustego. Ponadto założono zastosowanie na ulicach bazaltowej kostki brukowej.
Z opracowania konkursowego wyłączono teren działek 14, 15, 16, przeznaczonych do zbycia. Przy założeniu, że zostaną one zabudowane zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania, rynek zostanie podzielony na dwie części. W części północnej projekt zakłada, że na pewny m odcinku, poziom ulicy zrównuje się z poziomem placu, co ma służyć uspokojeniu ruchu samochodowego i pozwolić na użytkowanie całej powierzchni placu przez pieszych.
Zreorganizowano ruch samochodowy. Proponuje się wprowadzenie ruchu jednokierunkowego – wzdłuż pierzei zachodniej, na odcinku od ulicy Siemiradzkiego do ulicy Brackiej, natomiast wzdłuż pierzei wschodniej, od ulicy Brackiej do placu Kościelnego. Proponuje się zlikwidowanie placów postojowych na Rynku i wprowadzenie jedynie parkowania równoległego wzdłuż ulic.
W części południowej rynku proponuje się, w miejscu parkingu, pomiędzy budynkiem Wagi i zabytkowymi kamienicami, stworzenie wnętrza o funkcji rekreacyjnej z centralnie zlokalizowaną fontanną.
D. Ulica Bracka:
Wprowadzenie ruchu jednokierunkowego w kierunku Rynku, parkowanie jednostronne, równoległe. Podkreślenie istniejącej fontanny kompozycją brukowej posadzki, która miałaby również na celu spowolnienie ruchu samochodowego.
E. Ulica Św. Piotra:
Wprowadzenie ruchu jednokierunkowego na odcinku od narożnika z pierzeją wschodnią ul. Szopena w kierunku Rynku, parkowanie jednostronne. Proponuje się uzupełnienie zabudową narożnika ulic Szopena i Św. Piotra, przy kamieniczkach
F. Ulica Wrocławska:
Obecnie ulica pozbawiona jest zieleni. Proponuje się wprowadzenie średnich i niskich drzew oraz trawników. Pomiędzy nimi, równolegle do jezdni miałyby być zlokalizowane miejsca parkingowe.
Dla wszystkich ulic w obrębie starego miasta proponuje się wprowadzenie zieleni w formie drzew, trawników i małej architektury: ławek, koszy, oświetlenia o spójnej stylistyce, wykonanych z podobnych materiałów.
WYTYCZNE DLA ORGANIZACJI RUCHU:
1) ruch samochodowy miałby się odbywać głównie po zewnętrznej stronie plant, tam też powinny być zlokalizowane w głównej mierze miejsca postojowe, tak aby wjazd samochodem ulicami w kierunku rynku i parkowanie w samym sercu miasta stało się mniej popularne. W razie zapotrzebowania na większą ilość miejsc parkingowych proponuje się stworzenie parkingów podziemnych na obrzeżach Starego Miasta.
2) ograniczenie i spowolnienie ruchu samochodowego (wprowadzenie ruchu jednokierunkowego, nawierzchnia brukowa ulic) i ilości miejsc parkingowych w obrębie ulic starego miasta i Rynku;
TEREN OBJĘTY PROJEKTEM REALIZACYJNYM:
Ulica Celna:
Historycznie ulica Celna była ulicą handlową. Pomimo zniszczeń wojennych i późniejszej odbudowy, która zakładała tutaj jedynie funkcję mieszkalną, ulica powróciła do swojego dawnego charakteru. Jednak niekontrolowana adaptacja zlokalizowanych na parterze lokali mieszkalnych dla potrzeb komercyjnych wprowadziła do przestrzeni chaos.
Przedstawione propozycje dla ulicy Celnej mają na celu uporządkowanie przestrzeni, ujednolicenie jej wyglądu, poprawę dostępności usług, a także poszerzenie różnorodności aktywności ludzkiej w obszarze ulicy i miasta. Poza funkcją handlową ulica Celna miałaby się stać miejscem spotkań, odpoczynku, działalności edukacyjnej i kulturalnej – salonem miejskim. Pozwala na to jej znaczna szerokość, a lokalizacja w bezpośrednim sąsiedztwie Rynku podnosi jej atrakcyjność.
Jednym z ważniejszych problemów widocznych na ulicy Celnej jest niedostosowanie poziomu lokali usługowych do poziomu chodnika oraz realizowane samodzielnie przez właścicieli tych lokali konstrukcje mające zaradzić takiemu stanowi rzeczy.
Projekt zakłada, że zrealizowana przebudowa ulicy umożliwi dostęp do lokali handlowych bezpośrednio z poziomu powierzchni ruchu pieszych. Punktem wyjścia powinna być korekta niwelety ulicy i podniesienie jej o 30- 40 cm, ponadto zaproponowano dwa sposoby zniwelowania pozostałej różnicy wysokości
– podniesienie chodnika o odpowiedniego poziomu przy pomocy łagodnych ramp o nachyleniu max 6%,
– przebudowę parterów budynków obniżającą ich poziom do poziomu chodnika.
Zaproponowane sposoby, odmienny dla pierzei północnej i południowej, zróżnicowanych pod względem nasłonecznienia jak również istniejących poziomów parterów w stosunku do ulicy. Proponowaną dla pierzei południowej, ewentualną ingerencję w strukturę budynków, która z pewnością nie jest łatwa, starano się ograniczyć do minimum, mając na względzie równoczesne korzyści jakie mogą płynąć z takich zmian dla właścicieli poszczególnych lokali handlowych. W przypadku jednak, gdyby ingerencja taka okazała się niemożliwa, proponowane rozwiązanie dla pierzei północnej można zastosować po obu stronach ulicy.
Pierzeja północna: nasłoneczniona południowym światłem, miałaby być oddzielona od ruchu kołowego tarasem podniesionym w stosunku do ulicy i ukształtowanym w taki sposób, aby umożliwić z niego wejście do usług zlokalizowanych w parterach budynków. Taras, wyłożony posadzką drewnianą z możliwością ustawienia na nim stolików kawiarnianych i parasoli, służyłby równocześnie jako miejsce spotkań. Drewno pod stopami sugerowałoby przechodniom spowolnienie ruchu i odpoczynek. Od ulicy taras miałby być odizolowany murkiem z ławkami a także niską i średnią zielenią. Zaproponowano nasadzenie różnorodnych gatunków traw, drobnych kwiatów takich jak goździk kropkowany (Dianthus deltoides), pachnąca macierzanka piaskowa (Thymus serphyllum) oraz niewielkich drzew (klon jawor Brilantissimum „Acer pseudoplatanus o zwartej kulisto – płaskiej koronie średnicy 3 – 5m, którego kolorystyka liści zmienia się od zielonych przez żółte do łososiowo-różowych) . Do tego niskie oświetlenie.
Pierzeja południowa: mniej nasłoneczniona. Zaproponowano chodnik spacerowy na poziomie jezdni z łatwo dostępnym handlem w parterze budynków. Propozycja ta wiąże się z założeniem, że handlowe partery budynków po tej stronie ulicy zostaną przebudowane (spośród 3 budynków mieszkalnych po tej stronie ulicy parter jednego znajduje się już obecnie na poziomie ulicy). Miałyby być dostępne w łatwiejszy niż obecnie sposób, z poziomu chodnika, dzięki czemu też wysokość pomieszczeń w parterze byłaby wyższa niż dotychczasowa, co podniosłoby atrakcyjność i jakość przestrzeni handlowej. W założeniu wygląd elewacji parteru miałby być ujednolicony, np. w formie szklanej elewacji – witryny. Handlowe partery oddzielone byłyby poziomym elementem – daszkiem od wyższej, mieszkalnej części budynków. Chodnik o znacznej szerokości miałby być umeblowany małą architekturą: ławkami, elementami niskiego oświetlenia, donicami z zielenią ale również pomieściłby elementy informacyjne dotyczące np. historii miasta, jego zabytków i okolicy czy też elementy ekspozycyjne (np. gabloty z czasowymi wystawami itp.).
Jako docelowe zaproponowano likwidację parterowych budynków usługowych zlokalizowanych pomiędzy blokami mieszkalnymi i uzupełnienie pierzei zabudową o wysokości równej istniejącym budynkom, z możliwością przejścia pasażem w kierunku plant (do części pomiędzy ulicą Bielawską i Gierczak)
Jezdnia biegnąca pośrodku miałaby być wyłożona kostką granitową. Po obu jej stronach znajdowałyby się miejsca parkingowe, rozdzielone drzewami, lampami i zielenią. Nawierzchnia z kostki i umieszczenie zieleni niejako w pasie drogi wymuszają na kierujących wolniejszą jazdę i sprzyjają pieszemu charakterowi ulicy.
Proponowane jest dopuszczenie możliwości nadbudowy budynków o jedną kondygnację. Takie działanie pozwoliłoby na odtworzenie historycznych proporcji ulicy Celnej.
DYSPOZYCJE MATERIAŁOWE:
Zaproponowano zróżnicowanie nawierzchni przeznaczonych dla pieszych i wykorzystanie materiałów takich jak beton, kamień o zróżnicowanym sposobie wykończenia powierzchni, drewno egzotyczne.
Dla spowolnienia ruchu samochodowego, na jezdniach w okolicy Rynku zaproponowano kostkę brukową, granitową lub bazaltową.
W koncepcji zaprojektowano małą architekturę z następujących materiałów: drewno egzotyczne olejowane (ławki), stal nierdzewna i lakierowana proszkowo (oświetlenie), beton architektoniczny (murki, donice, słupki).
