„Konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej zagospodarowania terenu w rejonie skrzyżowania ulic Kazimierza Wielkiego i Świdnickiej”
Przejście podziemnie na ulicy Świdnickiej we Wrocławiu
II Nagroda
Projekt konkursowy: S3NS Architektura – Igor Kaźmierczak
Data: Październik 2012
Lokalizacja: Wrocław
Zespół autorski:
mgr inż.arch. Igor Kaźmierczak, prof.dr inż.arch. Zbigniew Bać, mgr Przemysław Filar, mgr inż. arch. Elżbieta Głogowska, mgr inż.arch. Jurek Łątka, stud.arch. Bartosz Jaskulski, stud.arch. Karol Mądrecki
Idea
Teren objęty opracowaniem konkursowym jest istotnym punktem na mapie miasta, jako skrzyżowanie ulicy Świdnickiej będącej naturalnym przedłużeniem ul. Powstańców Śląskich, a tym samym główną arterią wlotową do miasta oraz ulicy Kazimierza Wielkiego, funkcjonującej jako trasa W-Z o dużym natężeniu ruchu kołowego. Ponadto stanowi on zarówno historyczną, jak i urbanistyczny punkt graniczny pomiędzy Starym Miastem a terenami rozwijającymi się w późniejszych okresach w kierunku południowym. Z uwagi na to, postulaty zachowania osi widokowej ulicy Świdnickiej oraz zaakcentowanie wejścia w strefę wrocławskiego Rynku stały się nadrzędnymi w procesie przygotowywania koncepcji. Ponadto, konieczna była reorganizacja układu komunikacyjnego, w celu wprowadzenia priorytetu dla transportu publicznego oraz pieszego i rowerowego.
Rozwiązania komunikacyjne
Pierwszy etap organizacji ruchu w obrębie obszaru opracowania zakłada likwidację przejścia podziemnego w ciągu ulicy Świdnickiej, a co za tym idzie przeniesienie ruchu pieszego na poziom dotychczasowo zdominowany przez ruch samochodowy i tramwajowy. Naziemne przejście dla pieszych, odtwarza dokładnie historyczny kształt ulicy, by zwiększyć czytelność przestrzeni, obecnie zniekształconych poprzez plac Młodzieżowy, taras przed dawnym Barem Barbara i trasę WZ. Nieznaczne wyniesienie przejścia pozwoli ułatwić poruszanie się (całkowita likwidacja barier dla pieszych i osób na wózkach) oraz zapewnić bezpieczeństwo w sytuacji, gdzie nie funkcjonuje całkowite już oddzielenie pieszych od ruchu samochodowego. W tym celu również jezdnia północna zredukowana została do dwóch pasów, zawężonych dodatkowo do 2, 75 m – minimalnych dla dróg tej klasy pozbawionych komunikacji autobusowej. Skutkuje to zmniejszeniem prędkości, mniejszym hałasem, a także ułatwieniem pokonywania skrzyżowania w godzinach nocnych, gdy wyłączona będzie sygnalizacja świetlna.
Jednocześnie postulowana jest zmiana geometrii skrzyżowania ulic Widok, Szewskiej i Kazimierza Wielkiego, aby w wyjątkowych sytuacjach możliwe było okazjonalne kierowanie pojazdów na południową jezdnię, podobnie jak podczas niedawnego remontu nawierzchni. Powrót następowałby na wysokości ulicy Zamkowej, gdzie pozostawiony został przejazd przez torowisko. Umożliwi to zbadanie, czy rozwiązanie jest funkcjonalne oraz pozwoliłoby na ewentualną korektę kolejnego etapu przebudowy, a przede wszystkim zaznajomienie użytkowników przestrzeni z nowym rozwiązaniem, jako wstęp do zmian w świadomości zarówno pieszych, jak i kierowców. Dodatkowo, połączenie wyniesionej nawierzchni przejść dla pieszych na północnej jezdni na całej długości (od ul. Świdnickiej do Szewskiej), analogicznie do przystanków wiedeńskich, zapewni w tych wyjątkowych momentach zamknięcie jej, już w etapie przejściowym, w jednolitą przestrzeń pieszą, a w dniach powszednich – bezproblemowy ruch samochodowy, utrudniając jednak przekraczanie prędkości.
Ścieżki rowerowe w pierwszym etapie włączone są w skrajne pasy obu jezdni, natomiast docelowo, dwukierunkowa ścieżka rowerowa stanowi integralną część placu.
W celu regulacji komunikacji publicznej wyłączony zostaje transport autobusowy, z wyjątkiem autobusów nocnych, a dodana dodatkowa linia tramwajowa w przestrzeni ul. Szewskiej (wprowadzenie dwóch kierunków).
Drugi etap sprowadzałby się w takim wypadku do całkowitego wyłączenia z ruchu kołowego jezdni północnej, redukcję jezdni południowej do dwóch pasów, ograniczenia prędkości do 40 km/h, wprowadzenia sygnalizacji świetlnej dla samochodów i tramwajów przed granicami projektowanego terenu oraz integrację całej przestrzeni publicznej.
Rozwiązania projektowe
Plac
Aranżacja placu opiera się na stworzeniu pasów betonu rozciągających się równolegle do tarasu dawnego Baru Barbara oraz przechodzących przez ulicę Świdnicką, wyróżniając jej obszar w zadanym zakresie. Stanowią one neutralne tło dla działań komitetu ESK 2016 oraz swobodę przy animowaniu kulturalnym mieszkańców miasta. Pasowość założenia wynika z uwarunkowań komunikacyjnych oraz priorytetu stworzenia zintegrowanej przestrzeni bez tradycyjnej segregacji ruchu kołowego, tramwajowego,rowerowego i pieszego. Proponowana forma jest optymalnym rozwiązaniem w procesie etapowania zagospodarowania przestrzeni publicznej.
Przejście podziemne
Przestrzeń pod ciągiem ulicy Świdnickiej zaadoptowana została na wielofunkcyjną przestrzeń ekspozycyjno – wystawienniczą dla działań oraz wydarzeń związanych z ESK 2016. Likwidacja istniejących schodów oraz pogłębienie wykopu pozwoliło na stworzenie sali wystawowej wraz z zapleczem socjalno-gastronomicznym. Nowoprojektowane zejście prowadzi z placu wpisując się w pasowy charakter posadzki. Dwa świetliki umieszczone w miejscu dawniej istniejących schodów doświetlają wnętrze tworząc klimat tajemniczości, a także są elementem wprowadzającym nocą unikalne efekty świetlne na placu.
Taras
Taras przed nowopowstającym centrum ESK 2016 został skrócony oraz uregulowany, tak by mógł stanowić scenę/podium dla akcji promujących wydarzenia związane z miastem, swobodnie otwierał wejście na plac od strony północnej (Rynek – ul. Świdnicka). Przeprojektowane zadaszenie wykonane jest z blachy ocynkowanej malowanej proszkowo na kolor grafitowy, co nadaje lekkości oraz współgra z pozostałymi elementami zagospodarowania przestrzeni. Wysokość tarasu wynosi 50 cm (dzięki wyrównaniu i podniesieniu terenu wokół), dzięki czemu nie ma konieczności sytuowania barierek. Pozoli to na wykorzystanie różnic poziomów przez rolkarzy i deskorolkarzy, którzy utożsamiają ulicę Świdnicką z kolebką wrocławskiego skate’ingu.
Mała architektura.
Minimalna ilość elementów małej architektury zachowuje czytość przestrzeni nie zakłócając osi widokowej ul. Świdnickiej. Stanowią ją przeskalowane donice z drzewami o wysokości dochodzącej do 4,5 m. Poza oświetleniem elementów stałych, tj. Taras, zejścia do części podziemnej, przystanki, w przestrzeni placu umieszczone zostały latarnie, które swoją formą przywołują na myśl lampy salonowe, jednak przeskalowanie utrzymuje zakładaną konwencje. Mobilne rozwiązania pozwalają na swobodną aranżację placu oraz dostosowywanie jej do aktualnych potrzeb użytkowników.
Etap po zamknięciu północnej jezdni ulicy Kazimierza Wielkiego, dzięki elastycznym rozwiązaniom z etapu przejściowego, będzie mógł być wprowadzony bez większych nakładów finansowych oraz konfliktów, ponieważ zostanie sprawdzony w życiu codziennym mieszkańców, przedyskutowany i dopracowany. Przyzwyczajenie do coraz częstszego zamykania nauczy kierowców omijania centrum w podróżach tranzytowych, jednocześnie nie powodując kosztownych zmian, których ewentualna korekta byłaby niemożliwa.
