Muzeum Sztuki Młodopolskiej w Krakowie to projekt dyplomowy Alfreda Nowina Konopki wykonany pod kierunkiem dr inż. arch. Damiana Poklewskiego-Koziełł na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Ideą pracy było stworzenie przestrzeni estetycznej kontemplacji i miejsca dla sztuki ważnej nie tylko dla Polski i Krakowa, ale także kultury środkowoeuropejskiej.
Muzeum Sztuki Młodopolskiej w Krakowie
Autor: Alfred Nowina Konopka / E-mail: alfred.konopka@wp.pl / Nr. Telefonu: 601 289 780
Uczelnia: Politechnika Krakowska
Promotor: dr inż. arch. Damian Poklewski-Koziełł
Lokalizacja: ul. Piastowska w Krakowie (Granica Cichego kącika przy Błoniach krakowskich, obok powstającego Centrum Muzyki)
Muzeum Sztuki Młodopolskiej w Krakowie
Sztuka Młodej Polski wkroczyła na scenę artystyczną Europy na przełomie XIX i XX wieku dołączając do innych narodowych ruchów odrodzenia sztuki. Ich programy rodziły się z buntu przeciwko pozytywistycznemu widzeniu świata, idąc w kierunku metafizyki i transcendencji. Przy pełnym otwarciu na międzynarodową wymianę nowych idei, sztuka Młodej Polski stanowiła fenomen, będąc „na wskroś polska”, zakorzeniona w narodowej tradycji, w zwycięstwach i martyrologii naszego narodu.
W związku z układem geopolitycznym wybitni artyści związani z CK Szkołą Sztuk Pięknych w Krakowie a od 1900 roku z Akademią, tworzyli i rozwijali się w mieście, stanowiącym ważne centrum kultury środkowoeuropejskiej. Ich dorobek stanowi wielki wkład w powszechne dzieje sztuki, stanowi przedmiot międzynarodowych prac badawczych. W Krakowie zachowała się właśnie znaczącą część tego „skarbu”, który powinien być pokazywany razem, w osobnym muzeum jemu, dedykowanym.
„Moją intencją było znalezienie właściwej i symbolicznej dla kultury Krakowa lokalizacji oraz zaprojektowania muzeum dla tej właśnie sztuki, propagowaniu wiedzy o niej i będącego miejscem estetycznej kontemplacji. Obiekt ma w swoich założeniach współpracować z sąsiadującym Centrum Muzyki, co da możliwość nieustannego przenikania się sztuk wizualnych i dźwięków” – opowiada Alfred Nowina Konopka, autor projektu.
Wolumen zaprojektowanej bryły muzealnej wchodzi w polemikę z miejscowym planem zagospodarowania, mówiącym o maksymalnej wysokości 13 metrów zabudowy. Przyjęta forma jest rezultatem przeprowadzonych analiz widokowych oraz dostrzeżenia braku zakończenia osi widokowej Błoń. Wysoki na niemal 40 metrów biały graniastosłup muzeum staje się latarnią na „zielnych wodach” tej największej krakowskiej łąki, stanowiąc przeciwwagę krajobrazową dla kopca Kościuszki, a zarazem wyraźny znak sygnalizujący nową przestrzeń kulturalną Krakowa. Wystający z bryły czarny taras łamie spokojną elewację, nadając jej dynamizmu. Jego skręcenie wynika kolejno z ustawienia się pod kątem prostym do Kopca, a następnie w kierunku Wawelu – dwóch ważnych punktów widokowych miasta, będących równocześnie symbolami narodowymi, często podejmowanymi przez malarzy młodopolskich.
Frontowa część bryły budynku otrzymała formę skarbca sztuki – nieprzeziernego, białego graniastosłupa, otwierającego się na Kraków na poziomie parteru przeszklonym foyer oraz przeszkleniem na piętrze tarasowym. Bryła została wyniesiona ponad poziom gruntu na piedestale z grafitowego kamienia, aby wizualnie zaznaczyć jej odcięcie od przyziemia, podkreślając równocześnie rangę miejsca oraz przedłużając przestrzeń publiczną placu przed muzeum za pomocą reprezentacyjnych stopni i siedzisk. Nawis nad wejściem został zaopatrzony w obrotowe blendy, cieniujące wnętrze foyer, które po zamknięciu imitują pancerne wrota skarbca. Taka forma wejścia do budynku, złożona z wznoszących się na wysokość 2,5 metra schodów oraz rytmicznych elementów cieniujących, daje efekt śluzy psychologicznej, odcinającej odwiedzających od rzeczywistości znajdującej się poza murami „świątyni sztuki”. Wchodzącego wita reprezentacyjna klatka schodowa, znajdująca się w centrum obszernej studni światła, ciągnącej się do samego szczytu 6-ścio piętrowej bryły. Doświetla ona sale wystawowe oraz lekkie, szklane schody, przy pomocy rozproszonego światła odbijanego od białych ścian. Element ten stanowi świetliste serce budynku.
Niższa, parterowa część, o przejrzystej formie pawilonowej, z atrium z podcieniami i prostokątnym basenem, zawierająca sale warsztatowe oraz działy administracyjne, prowadzi do drugiego piętrowego budynku, dedykowanego designowi Młodej Polski. Tam też znajdą się pomieszczenia pełniące funkcje towarzyszące działalności muzeum, w tym sala audytoryjno-kinowa. Nad środkową częścią pawilonową umieszczona została przestrzeń publiczna w formie tarasu dachowego, w którego obrębie możliwe jest organizowanie wydarzeń kulturalnych na wolnym powietrzu. Na końcu wąskiej działki zlokalizowany jest ogród, stanowiący gradient między miastem, a znajdującymi się w otoczeniu muzeum ogródkami działkowymi. W jego obrębie planowane jest eksponowanie większych form rzeźbiarskich.
Realizacja projektu Muzeum Sztuki Młodopolskiej dała by w konsekwencji rozwój nowego hub’u kulturalnego wokół Błoń. Tej idei sprzyjają również rodzące się plany Muzeum Narodowego, dotyczące utworzenie nowych oddziałów w tym rejonie: Stanisława Wyspiańskiego oraz Designu i Historii Architektury.
