Oryginalny pomysł na schody w przestrzeni miejskiej Krakowa

Konkurs architektoniczno-urbanistyczny na opracowanie koncepcji przebudowy schodów terenowych wraz z otoczeniem pomiędzy ulicą Kalwaryjską i ulicą Zamojskiego, stanowiących przedłużenie ulicy Śliskiej w Krakowie.
I Nagroda w konkursie

Z uzasadnienia decyzji Jury:

Pierwszą nagrodę przyznano za bardzo czytelną decyzję urbanistyczną której efektem projektowym jest kreacja znaku w tkance Starego Podgórza. W pracy założono stworzenie miejsca charakterystycznego i niepowtarzalnego, przy jednoczesnym przemyślanym połączeniu komunikacyjnym ulic Kalwaryjskiej i Zamoyskiego. Dzięki jakości rozwiązań architektonicznych, a w tym dzięki jednolitej kolorystyce, praca niesie w sobie potencjał dla zbudowania miejsca szczególnego – miejsca spotkań i różnych form aktywności społecznej. Projektowany obiekt ma szansę nie tylko zaistnieć w świadomości mieszkańców Podgórza, ale także stać się kolejnym charakterystycznym punktem na architektonicznej i kulturowej mapie Krakowa.

Schody na Śliskiej w Krakowie
Autorzy projektu: arch_it | Piotr Zybura
Zespół projektowy: Marta Bazan, Paweł Floryn, Karol Mądrecki, Piotr Zybura
Organizator: Gmina Miejska Kraków ZIKIT wraz ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich o. Kraków
Rozstrzygnięcie konkursu: Kwiecień 2017

Schody na Śliskiej w Krakowie

Idea projektu

„Projekt schodów terenowych pomiędzy ul Kawaleryjską a Zamoyskiego oparliśmy na dwóch założeniach. Po pierwsze – priorytetem jest stworzenie dostępnej przestrzeni publicznej, która ma przede wszystkim służyć mieszkańcom i dawać im nowe możliwości spędzania czasu w mieście, gdyż przestrzeń publiczna nie jest jedynie pochodną ścian i posadzek, lecz rozwiązaniem skomplikowanego równania, którego niewiadomymi są wszyscy jej użytkownicy a wynikiem — całokształt wydarzeń w danym momencie. Po drugie zaś, należy zaprojektować miejsce charakterystyczne i niepowtarzalne, będące nową jakością w okolicy. Nasz projekt łączy oba założenia, stanowiąc wyraźny punkt na mapie Krakowa oraz dając mieszkańcom maksymalnie elastyczną i urozmaiconą przestrzeń miejską. Myślą przewodnią projektu było uzyskanie jak największej płaskiej przestrzeni, którą można byłoby wykorzystać jako publiczne miejsca spotkań czy spędzania wolnego czasu – aby tego dokonać, zaprojektowaliśmy trzy proste biegi schodowe oddzielone od siebie szerokimi spocznikami o charakterze placów.” – opowiadają autorzy projekty, architekci z pracowni arch_it.

Projektowane przestrzenie i ich funkcje

Projekt tworzą w uproszczeniu trzy szerokie przestrzenie znajdujące się na różnych wysokościach, różniące się od siebie funkcją i charakterem, które zostały połączone biegami schodowymi. Idąc od strony ul. Śliskiej pierwszą przestrzenią jest kameralny plac o głębokości około 14,5 metra, który znajduje się bezpośrednio przed pierwszym biegiem schodów.

Projekt zakłada stworzenie w tym miejscu przestrzeni, w której można by postawić stragany lub swobodnie zaparkować food-trucka dzięki czemu miejsce zyskałoby nową funkcję i nowe możliwości spędzania w nim czasu. Przestrzeń ta oferowałaby by również miejsca do siedzenia w postaci specjalnie zaprojektowanych ławek i stolików, subtelne oświetlenie oraz zieleń w postaci drzew o wysokości około 5-6 metrów. Jednolita kolorystyka, meble miejskie, starannie dobrana zieleń oraz mała gastronomia czy tymczasowy stragan tworzą klimat miejskiego salonu, którego zdecydowanie brakuje w najbliższym sąsiedztwie. Od strony północnej przestrzeń prowadzi do najniższego poziomu windy, jak również gwarantuje dostęp do budynków znajdujących się na działkach 341.1 i 341.2.

W kolejnej zaprojektowanej przestrzeni znajdują się wejścia do budynków zlokalizowanych na działkach 3421.1, 3441.1 oraz 3433.1, dzięki czemu plac ma charakter wewnętrznego podwórka pomiędzy wspomnianymi budynkami. Charakterystycznym elementem tej przestrzeni jest winda, która stanowi wertykalną dominantę oraz kameralne siedziska i stolik, które zostały zaprojektowane na jednej ze ścian szybu windowego i domyślnie służyć mają pracownikom oraz mieszkańcom budynków, z których wyjścia prowadzą bezpośrednio do opisywanej przestrzeni. Kompozycję dopełnia zieleń znajdująca się w donicach przy krawędzi biegów schodowych oraz centralnie rosnące drzewo.

Kolejny poziom to miejsce, z którego można wejść do budynku 34331. W ramach projektu studialnego architekci proponują również możliwość utworzenia dodatkowego wejścia do lokalu znajdującego się w budynku 3421.1, które byłoby zdecydowanie bardziej korzystne niż dotychczasowe wejście od strony podwórka. Charakterystycznym elementem tej przestrzeni jest przewieszona nad nią kładka oraz znajdujące się pod nią huśtawki. W przestrzeni tej znajduje się również zieleń w postaci niskich drzew, a schody znajdujące się po obu stronach zaprojektowane zostały w części swojego biegu jako siedziska, dzięki czemu można na nich również usiąść. Idąc dalej schodami w stronę ul. Zamoyskiego mieszkańcy wychodzą już bezpośrednio na chodnik.

Winda, kładka oraz dostęp dla osób niepełnosprawnych

Dostęp dla niepełnosprawnych, a także osób starszych czy matek z wózkami gwarantuje winda, która została zaprojektowana tak, aby optymalnie wykorzystać istniejące ukształtowanie terenu, a tym samym obniżyć koszta związane z budową obiektu. Winda znajduje się w połowie długości schodów w miejscu, które już w stanie obecnym pozwala na swobodny dostęp z poziomu ulicy Śliskiej, co ma wpływ na zminimalizowanie prac związanych z ukształtowaniem gruntu i wykopami ziemnymi. Od strony ul. Zamoyskiego dostęp do windy umożliwia nadwieszona nad schodami kładka, która pełni również funkcję estetyczną, wprowadzając do projektu dynamiczną formę będącą zadaszeniem dla jednego ze spoczników, jak i miejscem do którego podwieszone zostały huśtawki.

Materiały

Posadzki, stopnie schodów, ściany szybu windowego oraz siedziska i ławki wykonano z elementów betonowych barwionych w masie. Wypełnienia balustrad wykonane zostały z siatki z linki stalowej nierdzewnej. Lampy oraz balustrady zaprojektowane zostały ze stali malowanej proszkowo na kolor czerwony dopasowany do koloru posadzki.

Zakres studialny – przebudowa budynku oraz kolorystyka ścian istniejących budynków

Projekt nie przewiduje konieczności przebudowy budynku na działce 341.1, jednakże zaprojektowana przestrzeń stwarza optymalne warunki do jego transformacji pod kątem utworzenia wewnątrz małej kawiarni, która mogłaby otworzyć się na zaprojektowany przy ul. Kawaleryjskiej plac. Projekt nie wymaga zmiany kolorystyki elewacji budynków przylegających do projektowanego terenu. Architekci sugerują jedynie przemalowanie ścian budynków na działce nr. 341.1 oraz 341.2 na kolor czerwony (RAL 2001) bądź biały, jednak nie jest to wymagane i nie wpływa to znacząco na odbiór projektu.

Kolorystyka

Projektanci zdecydowali się nadać jednolitą kolorystykę wszystkim elementom przestrzeni, jak i posadzkom oraz biegom schodowym. Czerwony kolor (RAL 2001 wyróżnia się w okolicy i wraz z zielenią wysoką i oświetleniem tworzy subtelny i elegancki, choć niezobowiązujący klimat miejskiego salonu, który nie tylko łączy ulicę Śliską oraz Zamojskiego, ale również stanowi charakterystyczny interwał pomiędzy Parkiem Bednarskiego a osiedlami mieszkalnymi.

Oświetlenie

W projekcie przyjęto kilka rodzajów oświetlenia, aby nie tylko rozjaśnić przestrzeń, ale również nadać jej odpowiedni nastrój. Biegi schodowe oraz posadzki doświetlone są wąskimi liniowymi oprawami świetlnymi zlicowanymi z powierzchnią. Plac od strony ul. Kawaleryjskiej jest dodatkowo oświetlony latarniami o prostej minimalistycznej geometrii. W pobliżu windy zastosowano oprawę kinkietową, która rzuca stożkowe skoncentrowane światło na siedziska i stolik nadając temu miejscu unikatowy charakter. Pod kładką zaprojektowano oświetlenie liniowe nastropowe, które dodatkowo doświetla przestrzeń od góry tworząc wrażenie domkniętej, salonowej- przestrzeni.