Muzeum rzeki Wisły w Kazimierzu Dolnym to praca dyplomowa inżynierska Michała Pieczki wykonana pod kierunkiem Natalii Przesmyckiej na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej. Projekt uzyskał wyróżnienie II stopnia w VIII Edycji Konkursu im. Tadeusza Witkowskiego na najlepszy projekt dyplomowy inżynierski obroniony na kierunku Architektura na Politechnice Lubelskiej i bierze udział (uzyskał nominację) w konkursie Prix Annuel de la SARP FR we Francji.
Muzeum rzeki Wisły w Kazimierzu Dolnym
Praca dyplomowa inżynierska
Autor: Michał Pieczka
Promotor: dr inż. arch. Natalia Przesmycka
Uczelnia: Politechnika Lubelska | Wydział Budownictwa i Architektury
Rok obrony: 2017
Muzeum rzeki Wisły w Kazimierzu Dolnym
Celem projektu Muzeum rzeki Wisły w Kazimierzu Dolnym jest wykreowanie instytucji prezentującej, dokumentującej i badającej najdłuższą rzekę Polski. Projekt placówki muzealnej zakłada stworzenie muzeum o charakterze narracyjnym – miejsca „przechowującego pamięć” i budującego świadomość znaczenia rzeki Wisły w dziejach historii Polski i życiu codziennym jej mieszkańców, zamiast miejsca magazynującego eksponaty. Sama koncepcja jest nawiązaniem do idei zrodzonej już w latach 80., gdy proponowano zlokalizowanie Muzeum rzeki Wisły w Kazimierzu Dolnym.
Lokalizacja obiektu Muzeum rzeki Wisły w korycie rzeki jest podyktowana chęcią włączenia rzeki do ekspozycji jako głównego czynnika narracji i wytworzeniem miejsca obserwacji zmienności rzeki. Koncepcja ta wpisuje się w potrzebę przywrócenia silniejszych związków miasta z rzeką. Dziś Wisła oddzielona jest od miasta wałem przeciwpowodziowym – niejako barierą, powodującą separację miasta, które swoje istnienie zawdzięcza rzece. Lokalizacja Muzeum rzeki Wisły jest próbą zwrócenia się ku rzece i nawiązaniem do stanu historycznego, gdy miasta pozostawały w ścisłych relacjach ekonomicznych, funkcjonalnych i przestrzennych z rzeką. Historia Kazimierza Dolnego jest nierozerwalnie związana z Wisłą i jej rolą w dziejach. To właśnie Wisła ukształtowała Kazimierz Dolny tworząc jego układ urbanistyczny, dając mu możliwość rozwoju w XVI i XVII w. To właśnie nieprzewidywalność i zmienność Wisły znalazła odzwierciedlenie w różnorodności architektury Kazimierza Dolnego.
Muzeum rzeki Wisły w Kazimierzu Dolnym, projektuje się jako obiekt pływający zlokalizowany na rzece. Projekt stawia sobie za cel podkreślenie wartości rzeki Wisły w strukturze urbanistycznej Kazimierza Dolnego i stworzenie silniejszych sprzężeń rzeki z miastem. Integralną częścią tego założenia jest wykreowanie publicznego placu poniżej wału przeciwpowodziowego, stanowiącego przestrzeń wprowadzającą do muzeum oraz dającego możliwość odpoczynku w dni świąteczne, gdy promenada na koronie wału jest zatłoczona. Po przejściu przez plac, drogę do muzeum stanowi ścieżka, a następnie wykończony drewnem pomost. Droga ta, a zwłaszcza zejście z lądu na wodę, stanowi „śluzę psychologiczną” pozwalającą na oderwanie się od codzienności, przygotowując widza do wejścia w świat wystawy.
Muzeum Rzeki Wisły unosi się na wodzie zgodnie z działaniem siły wyporu dzięki siatkobetonowym pływakom. Obiekt muzeum jest modułową kompozycja złożoną z elementów o rzucie trójkąta równobocznego i kwadratu, uzupełnionego o wielokątne tarasy. Zgodnie z ideą modułowości pływaki muzeum pozwalają na funkcjonalne i proste łączenie. Całość obiektu zabezpieczona jest przed zmianami poziomu wody dzięki umieszczonym w wnękach pomiędzy modułami palami ślizgowymi.
Architektura Muzeum rzeki Wisły czerpie z wzorców architektury Kazimierza Dolnego nie będąc przy tym naśladownictwem form historycznych. Obiekt nawiązuje zastosowanym materiałem do drewnianej zabudowy miasteczka. Pionowa orientacja elementów drewnianych odwołuje się wprost do Willi Potworowskich J. Koszczyc-Witkiewicza czy znajdującej się w najbliższym otoczeniu łazienki KOŁO projektu 2pm. Wielopołaciowy dach Muzeum rzeki Wisły również nawiązuje do bogactwa kazimierskich dachów – ich form i dużych kątów nachylenia. Efekt ten potęgują dodatkowo skośnie ścięte przez połacie dachowe ściany. Rozrzeźbiona forma obiektu muzeum pozwala na otwarcie się na otoczenie i uzyskanie wielu unikalnych widoków na rzekę. Ważnym aspektem projektu jest wpisanie obiektu w krajobraz doliny rzeki, co uzyskano poprzez zastosowanie zielonych dachów.
Część recepcyjna Muzeum rzeki Wisły w Kazimierzu Dolnym składa się z hallu przeznaczonego na wystawy czasowe, kasy biletowej, szatni, toalet oraz sali edukacyjnej pozwalającej na organizacje zajęć edukacyjnych zarówno dla seniorów jak i najmłodszych zwiedzających. Ponadto zawiera kawiarnię połączoną z tarasem widokowym oraz salę kinową. Część recepcyjna muzeum posiada wielofunkcyjny charakter i pozwala na organizację imprez i wydarzeń nie tylko związanych z rzeką Wisłą. Najważniejszą część muzeum stanowi wystawa odnosząca się do trzech tematów: Człowiek, Natura i Ekologia, przez których pryzmat kształtowana jest narracja o rzece Wiśle. Ścieżka zwiedzania przybiera formę wijącej się wstęgi, nawiązując w ten sposób do samego biegu rzeki, a zwłaszcza jego przełomowego charakteru w okolicy Kazimierza Dolnego. Muzeum dzięki zastosowaniu współczesnych technik narracyjnych pozwoli na przekazanie istoty dziedzictwa niematerialnego, będzie to swoista podróż wraz z biegiem rzeki, pełna przygód i możliwości empirycznego doświadczenia żywiołu rzeki.
Opis autorski: Michał Pieczka
