Muzeum Ognia to budynek, który poprzez swoją architekturę oraz mieszczącą się w nim multimedialną ekspozycję próbuje zinterpretować i zanalizować zjawisko ognia w aspekcie naukowym, kulturowym, społecznym i artystycznym. Obiekt zrealizowany został na podstawie projektu pracowni OVO Grąbczewscy Architekci. Zachęcamy do zapoznania się z ciekawą historią projektu i realizacji muzeum.
„Szczerze mówiąc, ostateczna funkcja budynku powstała później niż jego forma. Postawione przed nami zadanie projektowe było następujące: stworzyć budynek, który będzie stanowił wizytówkę Żor, stanie się symboliczną bramą do miasta i będzie służył jego promocji.” – mówi architekt, jeden z autorów projektu budynku Muzeum Ognia.
Muzeum Ognia
Autorzy: OVO Grąbczewscy Architekci | Barbara Grąbczewska, Oskar Grąbczewski
Zespół projektowy: Beata Kosok, Marta Musiał, Agnieszka Krzysztonek, Martyna Wojtuszek
Adres budynku: ul. Katowicka 1, Żory, woj. śląskie
Architektura wnętrz: OVO Grąbczewscy Architekci
Architektura krajobrazu: OVO Grąbczewscy Architekci
Konstrukcja: Ewa Cylupa i Lucjan Cylupa (I etap), Marek Szmigielski (II etap)
Generalny wykonawca: Voyage Sp. z o.o.
Wystawa multimedialna: Ad Venture Multimedialne Muzea
Inwestor: Gmina Żory (I etap projektu) , Nowe Miasto Sp. z o.o.
Projekt: 2009-2013 / Realizacja: 2010-2015
Zdjęcia budynku: Archifolio | Tomasz Zakrzewski
Zdjęcia makiety / zdjęcia z budowy: OVO Grąbczewscy Architekci
Muzeum Ognia w Żorach
Działka leżąca przy wjeździe do miasta z drogi krajowej była świetnie wyeksponowana, ale trudna do zabudowy z uwagi na przecinające ją liczne magistralne sieci uzbrojenia oraz słabą nośność gruntu. Po nałożeniu na siebie wszystkich stref ochronnych, które trzeba było pozostawić niezabudowane – architekci otrzymali nieregularny kształt na pierwszy rzut oka uniemożliwiający sensowne rozplanowanie budynku. Dopiero analiza nazwy i historii miasta Żory pomogła architektom znaleźć rozwiązanie.
Okazało się, że źródłosłów nazwy miasta, oznaczający „żar”, „pogorzelisko” nie jest przypadkowy. Podobnie jak inne słowiańskie miasta i osady o podobnej genezie nazwy (Praha, Praga, Żar) Żory powstały na miejscu wypalanego lasu. Co więcej – miasto w historii nawiedzały liczne pożary, z których najtragiczniejszy wydarzył się 11 maja 1702 roku. Zginęła wtedy połowa mieszkańców miasta, a na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono coroczne religijne uroczystości, które z czasem przerodziły się w święto miasta.
„Wtedy właśnie w skomplikowanym obrysie obszaru możliwego do zabudowy dopatrzyliśmy się skojarzenia z pełzającym ogniem. Metafora ognia posłużyła nam do zbudowania praktycznie całej formy budynku, zdefiniowania zarówno jego kształtu, jak i materiałów.”
Zaprojektowano trzy niezależne ściany – żelbetowe skrzydła, których rzut ściśle wpasowuje się w kształt stref ochronnych. Pomiędzy tymi ścianami umieszczone zostały przeszklone wejścia. Wewnątrz budynku otrzymano wielofunkcyjną przestrzeń przeznaczoną na wystawy.
„Pomysł, aby budynek został podpiwniczony, powstał już po wykonaniu wykopu pod wymianę gruntów. Pomysł, aby w podpiwniczeniu tym umieścić multimedialną wystawę, a cały obiekt przekształcić w Muzeum Ognia zyskał swój ostateczny kształt, kiedy stały już wszystkie ściany budynku. Nasza praca polegała zatem na wymyśleniu idei, nadaniu jej formy architektonicznej, a następnie na nieustannym adaptowaniu i dopasowywaniu funkcji do formy, pod presją czasu, którego rytm wyznaczała budowa.”
Istotą ognia jest ruch. Projekt jest próbą uchwycenia tego ruchu, dynamiki, zmienności. Miedź na elewacji została pokryta lakierem HDP, żeby powstrzymać patynowanie i zachować grę światła w dzień i w nocy. Półprzejrzysty sufit oparty jest na trójkątnej, nieregularnej siatce. Posadzka z granitowej kostki przechodzi płynnie z zewnątrz do wnętrza budynku. Wszystkie te elementy podporządkowane są pierwotnej idei oraz wynikającej z niej geometrii budynku – ściany otaczające budynek są ogniste, środek – posadzka i ściany wewnętrznego trzonu instalacyjnego – czarne i wypalone.
Wnętrze i zewnętrze w zamyśle architektów tworzą jedną całość, którą dopełni planowany obecnie wzdłuż drogi krajowej Ogród Ognia – miejsce przeznaczone pod prezentacje artystyczne.
Powierzchnia terenu: 5271 m2
Powierzchnia zabudowy: 386 m2
Powierzchnia użytkowa: 642 m2
Powierzchnia całkowita: 707 m2
Kubatura: 1 677 m3
Koszt inwestycji: 8 000 000 PLN
