Balkrishna Doshi laureatem Nagrody Pritzkera w 2018 roku!

7 Marca Tom Pritzker, prezes Fundacji Hyatt ogłosił laureata tegorocznej nagrody. Prestiżowy medal odebrał Balkrishna Doshi, 90-letni architekt z Indii. Nagroda została przyznana po raz 40-ty w historii. Wyróżnienie, nazywane potocznie architektonicznym Noblem, jest przyznawane corocznie od 1979 roku. Pomysłodawcą fundacji był Jay A. Pritzker z żoną Cindy. Celem Nagrody jest uhonorowanie żyjącego architekta lub architektów, których praca – projekty i zrealizowane obiekty – odzwierciedlają kombinację tych cech talentu, wizji i zaangażowania, które mają znaczący wkład w rozwój ludzkości i środowiska zbudowanego poprzez sztukę architektury. Ceremonia wręczenia Nagrody Pritzkera odbędzie się maju w Muzeum Aga Khan w Toronto, zaprojektowanym przez Fumihiko Makiego, również laureata Nagrody Pritzkera z 1993 roku.

Więcej informacji o Nagrodzie Pritzkera: The Pritzker Architecture Prize

Balkrishna Doshi, laureatNagrody Pritzkera 2018 roku
Zdjęcie dzięki uprzejmości VSF

Doshi jest 45. laureatem Nagrody Pritzkera i pierwszym, pochodzącym z Indii. Balkrishna Doshi to architekt, urbanista i pedagog, który projektuje już od ponad 70 lat. Odegrał kluczową rolę w kształtowaniu architektury w Indiach i na arenie międzynarodowej.

„Jego architektura ma głęboki, bardzo osobisty i znaczący wpływ na ludzkość” – uzasadnia Jury nagrody.

Pod wpływem mistrzów architektury XX wieku, Charlesa-Édouarda Jeannereta, znanego jako Le Corbusier i Louisa Khana, Doshi potrafił interpretować architekturę i przekształcać ją w dzieła budowane, które szanują kulturę wschodnią, jednocześnie podnosząc przy tym jakość życia w Indiach. Jego etyczne i osobiste podejście do architektury miało wpływ na życie każdej klasy społeczno-ekonomicznej kolejnych pokoleń od lat pięćdziesiątych poprzedniego wieku.

„Moje prace są przedłużeniem mojego życia, filozofii i marzeń, próbujących stworzyć skarbnicę architektonicznego ducha. Zawdzięczam tę prestiżową nagrodę mojemu guru, Le Corbusierowi. Jego nauki doprowadziły mnie do zakwestionowania tożsamości i zmusiły mnie do odkrycia nowej, regionalnej i współczesnej ekspresji dla zrównoważonego rozwoju”, komentuje Doshi. Kontynuuje, „z całą moją pokorą i wdzięcznością chcę podziękować Jury Pritzkera za to głęboko wzruszające uznanie mojej pracy. Potwierdza to moje przekonanie, że życie jest celebrowane, kiedy styl bycia i architektura się łączą”.

Architektura Doshiego bada relacje między podstawowymi potrzebami ludzkiego życia, kulturą oraz zrozumieniem tradycji społecznych, w kontekście miejsca i jego otoczenia. Wspomnienia z dzieciństwa, od rytmów pogody po dźwięk dzwonów świątynnych miały wpływ na jego kolejne projekty. Osadzenie jego architektury w odniesieniu do klimatu, krajobrazu i urbanizacji jest widoczne poprzez dobór materiałów, nakładających się przestrzeni oraz wykorzystanie naturalnych i harmonizujących elementów.

„Profesor Doshi stwierdził, że 'Design przekształca schronienia w domy, mieszkania w społeczności i miasta w magnesy możliwości’ – komentuje Tom Pritzker. „Dzieło życia Balkrishny Doshiego naprawdę podkreśla misję Nagrody – demonstrując sztukę architektury i bezcenną służbę dla ludzkości. Mam zaszczyt przekazać te wyróżnienie, w 40. rocznicę tej nagrody, architektowi, który wniósł do nas ponad 60 lat swojej ciężkiej pracy.”

„Z biegiem lat Balkrishna Doshi zawsze tworzył architekturę, która jest odpowiedzialna, nigdy nie jest krzykliwa, ani nie jest kontynuacją obowiązujących trendów. Z głębokim poczuciem odpowiedzialności i chęci wkładu w rozwój swojego kraju i jego mieszkańców, poprzez wysoką jakość, autentyczną architekturę, tworzył projekty dla administracji publicznej, szkół i instytucji kulturalnych, zespołów mieszkaniowych dla najbiedniejszych oraz rezydencji i domów dla klientów prywatnych.” Jury kontynuuje: „Doshi doskonale zdaje sobie sprawę z kontekstu, w jakim znajdują się jego budynki. Jego rozwiązania uwzględniają wymiar społeczny, środowiskowy i ekonomiczny, dlatego jego architektura jest całkowicie zaangażowana w zrównoważony rozwój.”

Institute of Indology
1962
Ahmedabad, Indie
Zdjęcie dzięki uprzejmości VSF

Kamala House
1963
Ahmedabad, Indie
Zdjęcie dzięki uprzejmości VSF

Life Insurance Corporation Housing
1973
Ahmedabad, Indie
Zdjęcie dzięki uprzejmości VSF

Balkrishna Doshi

Indyjski architekt Balkrishna Doshi od ponad 60 lat uprawia zawód architekta, wykazując znaczący wkład w rozwój lokalnych społeczności. Jury Nagrody Pritzkera przyznaje, że jego wyjątkowa architektura znalazła odzwierciedlenie: w ponad stu budynkach, które zrealizował, jego zaangażowaniu i poświęceniu dla swojego kraju i społeczności, w którym służył, jego wpływie jako nauczyciela. Doshi daje znakomity przykład projektantom i studentom na całym świecie.

„Każdy obiekt wokół nas i sama natura – światła, niebo, woda i burza – wszystko jest w symfonii” – wyjaśnia Doshi. „A ta symfonia jest tym, czym jest architektura. Moja praca jest historią mojego życia, nieustannie ewoluuje, zmienia się i poszukuje… szukając, aby odrzucić rolę architektury i patrzeć tylko na życie.”

Doshi pracował z dwoma mistrzami architektury XX wieku – Le Corbusierem i Louisem Kahnem. Bez wątpienia, wczesne prace Doshiego były pod wpływem tych architektów, co widać w masywnych betonowych formach, które budowały kształt jego obiektów. Jednak Doshi stworzył swój własny styl. Dzięki zrozumieniu i docenieniu głębokich tradycji indyjskiej architektury, połączył prefabrykację, lokalne rzemiosło i opracował język sztuki funkcjonujący w harmonii z historią, kulturą i lokalnymi tradycjami w jego ojczystych Indiach.

Indian Institute of Management, Bangalore
1977–1992 (Multiple Phases)
Bangalore, Indie
Zdjęcie dzięki uprzejmości VSF

Balkrishna Doshi urodził się w Pune, w Indiach 26 sierpnia 1927 r., Dorastał w dużej hinduskiej rodzinie, która od dwóch pokoleń zajmowała się przemysłem meblowym. Przejawiając talent do sztuki i zrozumienie proporcji w młodym wieku, został skierowany przez nauczyciela szkolnego na wydział architektury. Studia architektoniczne rozpoczął w 1947 r., kiedy Indie uzyskały niepodległość, w Szkole Architektury w Bombaju (Mumbai), najstarszej i jednej z najważniejszych uczelni architektonicznych w Indiach.

Ambicja i inicjatywa Doshiego przewodziły w wielu momentach jego życia – od wejścia na pokład statku z Indii do Londynu, gdzie marzył o wstąpieniu do Królewskiego Instytutu Brytyjskich Architektów, poprzez pracę z Le Corbusierem mimo trudności językowych, do przejęcia odpowiedzialności przy odbudowie rodzinnego kraju.

Doshi wrócił do Indii w 1954 r., by nadzorować projekty Le Corbusiera w Chandigarh i Ahmedabad, w tym Budynek Stowarzyszenia Właściciela Młyna (Ahmedabad, 1954) i Shodhan House (Ahmedabad, 1956). Począwszy od 1962 roku, Doshi współpracował również z Louisem Kahnem jako współpracownikiem przy budowie indyjskiego Instytutu Zarządzania Ahmedabad. Architekci kontynuowali współpracę przez ponad dekadę.

W 1956 r. Doshi zatrudnił dwóch architektów i założył własną praktykę, Vastushilpa, która od tego czasu została przemianowana na Vastushilpa Consultants. Wkrótce biuro rozrosło się do pięciu partnerów i sześćdziesięciu pracowników. Od samego początku działalności pracownia zrealizowała ponad 100 projektów.

Wzbogacony o doświadczenia zachodnich architektów, stworzył swoją własną artystyczną wizję charakteryzującą się głębokim szacunkiem dla życia, kultury wschodniej i sił natury. Tworzył architekturę opartą na osobistych emocjach, inspirowaną widokami, dźwiękami i wspomnieniami z przeszłości. Szacunek dla indyjskiej historii i kultury, jego młodość – wspomnienia o świątyniach i tętniących życiem ulicach, zapach lakieru i drewna z pracowni mebli swojego dziadka – pomogły znaleźć Doshiemu swoją własną wizję architektury.

W 1978 r. Założył Fundację Vastushilpa ds. Studiów i Badań nad Kształtowaniem Środowiska, w celu rozwinięcia lokalnych standardów projektowania i kształtowania środowiska kulturowego dzisiejszych Indii. Dziś służy jako skuteczny łącznik między pracownikami akademickimi i profesjonalnymi konsultantami. Doshi był założycielem, dyrektorem i przewodniczącym Szkoły Architektury i Planowania (Ahmedabad, 1966-2012), który został przemianowany na Uniwersytet CEPT w 2002 roku. Indyjski architekt posiada honorowe doktoraty Uniwersytetu Pensylwania, USA (1990) i Uniwersytetu McGill, Kanada (2005). Przez wiele lat był również profesorem wizytującym na uczelniach w Stanach Zjednoczonych oraz Hong Kongu, a także wykładał w prestiżowych szkołach i instytucjach na całym świecie.