Konkurs na opracowanie koncepcji urbanistyczno – architektonicznej budowy budynku dla Sądu Rejonowego Katowice – Wschód w Katowicach przy ul. Francuskiej 70 A
Wyróżnienie w konkursie
Projekt: WXCA – Pracownia Architektoniczna
Data: Czerwiec 2014
Zespół projektowy:
Zbigniew Wroński, Szczepan Wroński, Marta Sękulska-Wrońska, Marcin Bieńka, Mateusz Mazurowski, Mateusz Graczyk.
Opis koncepcji
Otwartość instytucji państwowej wynika z powinności wobec społeczeństwa, taki model nowoczesnego demokratycznie państwa jest dla nas głównym założeniem w drodze projektowej. Przychylne nastawienie do obywatela nie może jednakże wpływać na bezpieczeństwo pracowników i poprawne funkcjonowanie obiektu wymiaru sprawiedliwości. Zaproponowany układ funkcjonalny w optymalny sposób otwiera się na petenta – użytkownika jak i zapewnia maksymalne bezpieczeństwo pracownikom sądu. Forma budynku jest próbą odpowiedzi na symboliczną treść architektury sądowej. Budynek we współczesny sposób odwołuje się do archetypów związanych z sądownictwem i kulturą antyczną matką demokracji. Prostota i skala podziału pojawiającego się na elewacjach nawiązuje do porządków architektonicznych dzięki czemu estetyka obiektu w swojej formie staje się ponadczasowym elementem identyfikacji miasta.
Zagospodarowanie
Ukształtowanie zagospodarowania polega na jednoznacznym zakomponowaniu głównych elementów stanowiących o randze budynku takich jak: plac, wejście, fasada. Obiekt stanowi integralną cześć kompleksu budynków administracyjnych z którymi jest połączony komunikacyjnie jak i przestrzennie domykając całość założenia. Nowoprojektowany plac z mocno zaciętym w bryłę budynku wejściem prowadzi wprost do wnętrza doświetlonego przez patio. Rozwiązanie takie uzyskuje rangę umownego „wejścia” do całego kwartału administracyjnego podkreślając powinność oraz otwartość instytucji państwowej wobec obywatela. W pozostałej części terenu zaprojektowano parkingi obsługujące kompleks, nasadzenia z zieleni jak i małą architekturę. Przestrzeń wydzielona między nowym a obecnym sądem przeznaczona jest jako podjazd dla konwoju.
Forma
Uformowanie bryły budynku w podstawie na planie zbliżonym do kwadratu zostało uzależnione od kształtu działki oraz ograniczeń wynikających ze stref zagrożenia znajdujących się w pobliżu. Podstawa bryły otrzymała odpowiednio ograniczoną wysokość ze względu na odpowiednie strefowanie funkcji obciążonej największą eksploatacją przez użytkownika oraz została przystosowana do obszaru przesłaniania zgodnie z warunkami technicznymi. Wewnątrz szerokiej podstawy zostaje utworzone patio doświetlające hol główny z wejściem oraz poczekalnie, znajduję się tam rzeźba Temidy otoczona wodą. Podniesienie fragmentu bryły od strony projektowanego placu stanowi dominantę wysokościową, nadającą elewacji frontowej odpowiednie proporcje fasady reprezentacyjnej, podkreślonej w podstawie zdecydowanym poziomym wejściem o charakterze wskazującym na rangę instytucji, szeroko otwierającym się na społeczeństwo. Do głównego wejścia prowadzą szerokie schody nawiązujące do klasycznych przykładów architektury sądowej. Znajdująca się ponad strefą wejściową reprezentacyjna fasada utworzona jest przez odpowiednią skalę i proporcję otworów okiennych dzielących elewacje w sposób jednoznacznie odwołujący się do filarów – archetypu architektonicznego przywodzącego na myśl tradycję antyczną związaną z powstaniem demokracji. Takie rozwiązanie we współczesnej interpretacji budzi klarowne skojarzenia z architekturą sądową. Pozorne zwężenie otworów okiennych jest wynikiem zastosowania rozwiązania wpływającego pozytywnie na zalety akustyczne i doświetlenie obiektu.
Funkcja
Forma budynku jasno strefuje funkcje budynku, w najniższej części zlokalizowana strefa wejściowa połączona z patio do którego przylegają sale rozpraw, w wieży budynku znajdują z kolei pomieszczenia biurowo-administracyjne. Analizując układy funkcjonalne współczesnych budynków sądowych i stawianych przed nimi wymagań ochrony pracownika, stworzony został układ o rozdzielonej komunikacji. Zapewnia on zatrudnionym gwarancję bezpieczeństwa poprzez zastosowanie wyodrębnionej komunikacji służbowej zarówno pionowej jak i poziomej oraz dzięki zastosowaniu systemów opartych na szczegółowej kontroli wejść do budynku. Umieszczenie sal rozpraw otoczonych komunikacją z obu stron i odsunięcie ich od ścian zewnętrznych powoduje wzrost bezpieczeństwa, ich doświetlenie następuje przez stropodach. Interesant posiada dostęp z holu głównego do sal rozpraw oraz za pomocą wydzielonej komunikacji pionowej do sekretariatów usytuowanych na osobnych piętrach. Gabinety przeznaczone na pracę sędziów umieszczone są na wydzielonych kondygnacjach, dokąd nie mają wstępu strony procesowe oraz interesanci. Umieszczenie ich bezpośrednio nad obsługującymi je sekretariatami, ma na celu ułatwienie wewnętrznej komunikacji. W najwyżej położonych kondygnacjach znajdują się pomieszczenia administracyjne zawiadujące funkcjonowaniem całego obiektu. W zapleczu najniższych kondygnacji nadziemnych znajdują się pokoje dla gości, oraz wydzielona droga konwoju połączona z ośmioma salami rozpraw trzech wydziałów karnych. Kondygnacja podziemna została przygotowana na potrzeby techniczne zaopatrzenia budynku sądu oraz pod zasoby archiwalne. Zaproponowane rozwiązania funkcjonalne są odpowiedzią na nowe wyzwania stawiane przed polskim wymiarem sprawiedliwości.
