„Czarna Skała” to projekt domu jednorodzinnego inspirowanego najbliższym otoczeniem pracowni MUS Architects. Bryłę obiektu ukształtowały jego położenie na górskim zboczu oraz przyjęty układ funkcjonalny.
Dom jednorodzinny „Czarna Skała”
Autorzy: MUS ARCHITECTS
Zespół projektowy: Anna Porębska, Adam Zwierzyński
Lokalizacja: Jaworze, okolice miasta Bielsko Biała, woj. śląskie
Projekt: 2015 / Realizacja: 2017
Powierzchnia: 260 m2
Idea
Skała wywodzi się z topografii terenów górzystych oraz orientacji względem stron świata miejsca, w którym budynek został zaplanowany.
Forma domu wyraźnie reaguje na otrzymane z lokalizacji bodźce dlatego „Skała” nie jest prostopadłościanem, kostką czy klasycznym domem o dachu dwuspadowym. Stanowi natomiast abstrakcyjną bryłę wielopłaszczyznową, w której nie ma wyraźnego podziału na ściany i dach. Bryła obiektu staje w opozycji do kierunku zbocza, na którym jest osadzona. Wyłania się wolno z północy, przeistaczając ściany w połamane połacie dachu, który przeciwstawiając się opadającemu zboczu wspina się na południe.
Dom otwiera się na ogród, chwytając słońce i łaknąc widoku Beskidów. Ściana południowa jest wysoka i głęboko perforowana otworami oferującymi poprzez przeszklenia, taras i loggie panoramiczny widok na góry.
Lokalizacja
Projektowany dom zlokalizowany jest we wsi Jaworze, niedaleko miasta Bielsko Biała. Dom ma być usytuowany na południowym zboczu w niedalekim sąsiedztwie zabudowy domów jednorodzinnych.
Zagospodarowanie terenu
Na działce o wyraźnym spadku w kierunku południowym został zaprojektowany wolnostojący dom jednorodzinny mieszący w swojej bryle cały zaplanowany program funkcjonalny domu – pomieszczenia mieszkalne oraz garaż dwu-stanowiskowy i pomieszczenia uzupełniające w parterze. Całkowity metraż domu to 260 m2.
Budynek został zlokalizowany wzdłuż północnej części działki. Od zachodu – skąd planowany jest dostęp do parceli, oddalony jest od granicy własności w sposób umożliwiający dojazd i parkowanie. Znaczna cześć działki od strony południowej pozostaje niezabudowana – mieści się tutaj ogród oraz tarasy z widokiem na góry.
Struktura, forma, materiały
Działka zlokalizowana jest na zboczu góry. Posiada wyraźny spadek. Wstępny plan dwupoziomowego domu osiadł opierając się o naturalne ukształtowanie terenu – został zmodyfikowany o dodatkowe uskoki i poziomy w ramach rzutów poziomych. Kontynuacją tego procesu projektowego jest dach wielospadowy, którego załamania podążają za uskokami wynikającymi z rozmieszczenia programu funkcjonalnego domu w rzeczywistej przestrzeni terenu opracowania. Forma dachu i bryły wynika zatem z adaptacji projektowych założeń funkcjonalnych do krajobrazu.
Geometria budynku została wbudowana w topografię zbocza góry i miało to decydujący wpływ na konfigurację struktury domu oraz jego ostateczną dynamiczną formę. Istnieje silna zależność pomiędzy budynkiem a otaczającą go przestrzenią, krajobrazem, zboczem góry, panoramicznym widokiem jak również konfiguracją przestrzenną formy domu oraz wynikających z niej przestrzeni wewnętrznych – programu funkcjonalnego.
Charakter zewnętrzny domu tworzy wielopołaciowa dynamiczna forma obiektu wynikająca z topografii otoczenia oraz materiał zewnętrzny jaki został zastosowany na elewacjach i dachu tworząc jednorodną i surową czarną skorupę skrywającą wewnętrzne przestrzenie i poziomy.
Ostry, poszarpany głaz narzutowy, czarny łupek, czy też bryła bazaltu lub krzemu wystająca ze zbocza góry.
Nie chcieliśmy żeby był to klasyczny domek podmiejski. Chcieliśmy żeby była to surowa forma, architektura będąca bardziej wynikiem dynamicznych procesów górotwórczych niż projektowych dlatego cały proces twórczy został podporządkowany temu pierwotnemu założeniu. Stało się ono genezą projektu i zostało doprowadzone przez cały proces projektowania i budowania aż do końca, czyli realizacji „Czarnej Skały” – dodają projektanci z pracowni MUS Architects
Geneza bryły
1. Wyznaczenie rzutu poziomego domu wzdłuż północnej granicy działki;
2. Wyznaczenie podcieni: wejściowego i ogrodowego;
3. Dostosowanie poziomów rzutu poziomego do topografii terenu; Droga dojazdowa jest znacznie wyżej niż strefa ogrodu. W panie poziomym wprowadzono przełamanie rzutu. Strefa dzienna domu ma bezpośredni kontakt z ogrodem, jednocześnie jest niżej posadowiona od strefy wejściowej i garażu;
4. Dalszą konsekwencją przyjętej strategii projektowej jest rozmieszczenie funkcjonalne programu na piętrze. Rzut poziomy piętra kontynuuje przełamanie poziomów wywodzące się z niższej kondygnacji. Dwa pokoje oraz pomieszczenie uzupełniające (garderoby) zostały umieszczone w wyższej części działki nad garażem. Pozostałe pomieszczenia kondygnacji znajdują się w niższej części domu ponad kuchnią i jadalnią. W strefie dziennej uzyskano również pożądaną wyższa przestrzeń – pustkę nad salonem;
5. Pomieszczenia priorytetowe rozmieszczone zostały w południowej części działki. Otwierają się na słońce, ogród i widok. Pomieszczenia uzupełniające zlokalizowane są od strony północnej.
6. Plan miejscowy narzucał konieczność zastosowania dachu ze spadkami w wyznaczonym zakresie (od-do). Ilość połaci dachu oraz lokalizacja kalenicy nie zostały narzucone.
7. Dach w projekcie.
a. Kalenica jest równoległa do osi podłużnej rzutu oraz północnej granicy działki. Kalenica – najwyższa część dachu przesunięta została z osi podłużnej w kierunku elewacji południowej – dzięki czemu w najlepszej (otwartej na widok, ogród i słońce) stronie domu zyskujemy przestrzeń do wykorzystania;
b. Przełamanie kalenicy jest związane z układem funkcjonalnym;
c. Załamania połaci dachu są ściśle powiązane z rozmieszczeniem programu funkcjonalnego domu, który został dostosowany do stron świata, spadku zbocza i znaczących różnic poziomów na działce;
d. Forma dachu jest wynikiem procesu projektowego, jest elastycznym opakowaniem ściśle związanym z funkcją a w tym konkretnym przypadku również z pierwotnie zastanym terenem w miejscu opracowania;
e. Dach podąża za funkcją, a funkcja dostosowuje się do topografii i krajobrazu;
8. Forma jest związana z funkcją
9. Forma jest związana z topografią
10. Język artykulacji architektonicznej wytworzony poprzez powyżej opisany proces projektowy został zastosowany w sposób spójny i jednolity dla wszystkich przegród zewnętrznych domu tworząc homogeniczną skórę wieńczącą atrakcyjną i dynamiczną formę, która swój pierwotny rodowód czerpie z topografii górzystego terenu.
Architektura
Program funkcjonalny:
PARTER – to część dzienna z otwartą kuchnią, jadalnią i salonem. W parterze zlokalizowano również toaletę oraz garaż dwu-stanowiskowy z przejściem bezpośrednio do domu, poprzez wiatrołap a także pomieszczenie techniczne i gospodarcze dostępne z garażu.
PIĘTRO – to część nocna z trzema pomieszczeniami sypialnymi, łazienką dostępną z korytarza oraz garderobą i pomieszczeniem gospodarczym (magazynem) dostępnymi z głównej sypialni. Wszystkie pokoje poprzez duże przeszklenia mają dostęp do logii z widokiem na południe.
Parter z piętrem łączą wewnętrzne schody jednobiegowe żelbetowe. Na część nieużytkową poddasza zapewniono dostęp poprzez składane schody strychowe.
Forma budynku
Projektowana zabudowa ma charakter zwarty, jednobryłowy. Forma i gabaryty budynku wynikają z uwarunkowań funkcjonalnych, jak również z gabarytów i ukształtowania działki. Charakteryzuje się współczesną prostą bryłą.
Projektowany budynek jest wolnostojący, z dachem wielospadowym (spadek 25⁰ i 42⁰). Ściany i dach budynku wykończone są w sposób jednolity i jednorodny – tym samym materiałem (płytki płaskie włókno-cementowe Cembrit Quadra), dzięki temu zyskuje spójny charakter. Wnęki w czarnej bryle domu wykończone są deską elewacyjną modrzewiową. Od strony południowej projektuje się duże przeszklenia stałe i okna zapewniające bezpośredni dostęp z salonu na taras oraz z pomieszczeń na piętrzą – na balkon i loggie.
Bryła budynku, w części głównego wejścia do budynku została wycofana, zapewniając podcień wejściowy na elewacji frontowej (wjazd i wejście główne).
