Konkurs na opracowanie koncepcji architektoniczno-budowlanej gminnej biblioteki publicznej
Wyróżnienie honorowe w konkursie
Pracownia: 9780 Architekci
Lokalizacja: Michałowice, województwo Małopolskie
Data: październik 2012
Zespół projektowy: dr arch. Bartek Homiński, arch. Michał Jezierski
Gminna Biblioteka Publiczna w Michałowicach
Lokalizacja
Projektowana biblioteka zlokalizowana jest w Michałowicach, pow. krakowski, woj. małopolskie, na części działki nr 654 położonej w centrum wsi (mieści się na niej również zespół szkół oraz plac pełniący obecnie funkcję parkingową). Działkę tę wybrano jako lokalizację nowej siedziby biblioteki po konsultacji z dyrektor biblioteki gminnej w Michałowicach. Atutem wybranej lokalizacji jest centralne położenie przy głównym skrzyżowaniu we wsi, bliskość przystanków komunikacji publicznej, bezpośrednie sąsiedztwo zespołu szkół (szkoła podstawowa, gimnazjum), urzędu gminy, centrum promocji i kultury oraz kościoła. Dogodna lokalizacja sprzyja wstępowaniu do biblioteki w codziennych podróżach, w oczekiwaniu na autobus, po lekcjach w szkole, czy przy okazji załatwiania spraw w urzędzie miasta. Bibliotekę zaprojektowano jako wolnostojący budynek, zlokalizowany przy placu (pl. Piłsudskiego) i domykający jego wschodnią pierzeję. Wejście do biblioteki prowadzi bezpośrednio z placu, podobnie jak wejście do zespołu szkół i budynku urzędu miasta. Dodatkowo wzdłuż południowej elewacji budynku biblioteki zaproponowano chodnik prowadzący z placu do przystanku autobusowego oraz chodnik po wschodniej stronie budynku, skomunikowany z dodatkowym wejściem dla pracowników biblioteki (droga książki). Proponuje się przeprojektowanie wnętrza przyległego istniejącego placu Piłsudskiego. W miejsce istniejącego parkingu o mniej reprezentacyjnym, a bardziej infrastrukturalnym charakterze, zaproponowano jednolitą, płaską brukowaną nawierzchnię, opartą na module 6 m, która, w zależności od potrzeb, może pełnić funkcję placu parkingowego (codzienne użytkowanie), przestrzeni rekreacyjnej, przestrzeni reprezentacyjnej i miejsca organizacji wydarzeń istotnych dla gminy (takich jak np. lokalny festiwal) – stając się autentycznym centrum wsi. Północną część placu zaprojektowano jako zadrzewioną – w narożnikach sześciometrowych modułów przewiduje się nasadzenie 32 formowanych drzew o wysokości ok. 5m, np. klonu. Południowa część placu pozostaje wolna od stałych elementów zagospodarowania, tworząc funkcjonalną przestrzeń dla organizacji wydarzeń, oraz adekwatne przedpole przed budynkiem urzędu miasta. Wzdłuż wschodniego i zachodniego boku placu zaprojektowano oświetlenie w formie lamp stojących wysokości ok. 1 m.
(W związku z dostępnością mapy z zasobu jedynie w skali 1:2000 i jej niskiej jakości projekt zagospodarowania terenu (w skali 1:200) sporządzono na podrysie mapy.)
Forma architektoniczna
Bibliotekę zaprojektowano jako budynek jednokondygnacyjny, o wymiarach ok. 30 x 22,5m. W rzucie obiekt składa się z czterech podłużnych modułów, przylegających do siebie dłuższymi bokami. Moduły przekryte są czterema, naprzemiennie ułożonymi dachami pulpitowymi, wysokość 8,45 m do attyki oraz 4,45 m do okapu (spadek 10 stopni).
Budynek formą architektoniczną nie stara się nawiązywać do obiektów w sąsiedztwie. Zamiast tego, zgodnie z jednym z jedenastu zaleceń sformułowanych w 2007 roku przez Andrew McDonalda w odniesieniu do architektury bibliotek, charakteryzuje się „czynnikiem wow!” (albo oomph!), czyli swego rodzaju ikonicznością, atrakcyjną powierzchownością i zdolnością obiektu do wywierania szczególnie pozytywnego pierwszego wrażenia. Oryginalna forma obiektu wprowadza w przestrzeń Michałowic nową jakość, czyniąc miejsce i działającą w niej instytucję przestrzenią, w której warto być. Jednocześnie budynek jest prosty do wykonania z użyciem powszechnie znanych w Polsce technologii. Przewidziano możliwość rozbudowy biblioteki w kierunku południowym poprzez dobudowę jednego lub dwóch segmentów. Projektowany obiekt pozostaje w zgodności z ustaleniami obowiązującego planu miejscowego.
Układ funkcjonalny
Przeszklone wejście do biblioteki prowadzi do centralnie położnej wielofunkcyjnej „agory”, która może pełnić funkcję recepcji, sali wystawowej, małej sceny, czytelni, sali warsztatowej itd. w której organizować można rozmaite wydarzenia, również te nie całkiem typowo biblioteczne. Agora jest główną przestrzenią społeczną biblioteki. Jej przedłużeniem jest dostępne od wnętrza patio, znajdujące się w strefie kontroli dostępu, dzięki czemu można pod gołym niebem (i pod drzewem) korzystać ze zbiorów biblioteki bez wypożyczania ich na zewnątrz.
Moduł po lewej stronie agory jest strefą głośniejszą – mieści się tu kawiarnia wraz z czytelnią prasy i czasopism, „salonik” z telewizorem oraz strefa dzieci najmłodszych. Dzięki takiej konfiguracji rodzice mogą mieć oko na bawiące się dzieci.
Dwa moduły po prawej stronie agory to strefa nieco bardziej przypominająca tradycyjną bibliotekę. Umieszczono tu w wolnym dostępie zbiory książkowe i multimedialne, zróżnicowane stanowiska dla użytkowników, wydzieloną salkę oraz zaplecze biurowo-administracyjne.
Mimo podziału w konstrukcji na cztery moduły przestrzeń biblioteki ma charakter otwarty, płynny, meandrujący. Swobodny i różnorodny układ umeblowania, zmienna wysokość pomieszczeń i trzy wydzielone ścianami bloki wyodrębnionych pomieszczeń tworzą aneksy i zaułki o zróżnicowanym charakterze, gdzie każdy użytkownik znajdzie odpowiadające mu miejsce do kontaktu z książką, gazetą czy muzyką.
Konstrukcja
Konstrukcja budynku biblioteki szkieletowa, żelbetowa z wypełnieniem z cegieł lub pustaków. Konstrukcja dachu płatwiowa, płatwie z drewna klejonego wsparte na pięciu murowanych tarczach opartych na szkielecie żelbetowym.
Rozwiązania materiałowe
Ściany zewnętrzne trójwarstwowe wentylowane, z izolacją termiczną (15 cm) i warstwą licową z cegły elewacyjnej w kolorze naturalnym. Pokrycie dachu z blachy płaskiej na rąbek stojący w kolorze szarym. Ściany wewnątrz nietynkowane, murowane na pełną spoinę i malowane farbą w kolorze białym. Posadzka w agorze, pomieszczeniach sanitarnych i technicznych z płyt gres, posadzka w pozostałych strefach – wykładzina dywanowa, nawierzchnia patio z bruku klinkierowego.
Rozwiązania instalacyjne
Wentylacja mechaniczna wywiewna z odzyskiem ciepła, ogrzewanie z lokalnej kotłowni gazowej. W całym obiekcie podniesiona podłoga umożliwiająca elastyczną aranżację wnętrz i rozbudowę czy podniesienie standardu instalacji telekomunikacyjnej w przyszłości.
Umeblowanie
Umeblowanie utrzymane w kolorze białym stanowi tło dla zbiorów i ludzi znajdujących się w bibliotece. Meble zaprojektowano z uwzględnieniem potrzeby ekspozycji wybranych materiałów frontami okładek do użytkownika. System identyfikacji wizualnej i klasyfikacji zbiorów zintegrowany z umeblowaniem. Część mebli zaprojektowano o obniżonej wysokości, w celu wzmocnienia u użytkowników poczucia przebywania we wspólnej przestrzeni. Zastosowany system mebli oraz system podniesionej podłogi podnoszą adaptowalność przestrzeni biblioteki.
Dostępność dla niepełnosprawnych
Budynek zaprojektowano zgodnie ze standardami projektowania uniwersalnego. Cały obiekt jest dostępny dla osób niepełnosprawnych poprzez główne wejście, obie toalety są przystosowane dla niepełnosprawnych, znajdują się w nich także przewijaki dla najmłodszych dzieci. Stanowisko obsługi jest dostosowane do potrzeb osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.
