Konkurs jednoetapowy na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej budynku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu przy ul.Solnej i Kościuszki
Wyróżnienie honorowe
Autorzy: 3MA Studio we współpracy z Perspektywa
Zespół konkursowy:
3MA STUDIO: Krzysztof Machiński, Marcin Matusewicz, Maciej Naskręt, Agata Grzelakowska,
PERSPEKTYWA: Andrzej Machiński, Danuta Machińska, Izabela Budna
Współpraca:
Marek Moczorat, Marta Radziwiłowicz
Wizualizacje:
Maciej Naskręt
Idea
Obiekty publiczne z założenia stanowią znaczący element identyfikujący miasto, nie tylko poprzez architekturę, ale również funkcję którą spełniają. Budynek powinien być łatwo rozpoznawalny, wnosić nową jakość w przestrzeń przeznaczoną pod jego budowę oraz w zastane otoczenie. Po przeanalizowaniu funkcji, terenu działki, założeń planistycznych oraz urbanistycznych powinien być to obiekt świadczący o współczesności miasta oraz randze instytucji.
Ideą przewodnią opracowanego projektu koncepcyjnego jest stworzenie nowoczesnej bryły przy jednoczesnym nawiązaniu do tradycji architektonicznej i ponadczasowej estetyki. Ostateczny kształt proponowanej architektury Sądu Apelacyjnego wykreowały w głównej mierze trzy czynniki: lokalizacja, sąsiedztwo budynków oświaty i wymiaru sprawiedliwości oraz szczególne wymogi funkcjonalne jakie ma spełniać obiekt współczesnego sądownictwa. Niezaprzeczalnym atutem miejsca jest jego położenie zarówno w skali miasta jak i kwartału .Teren przeznaczony pod budowę obiektu Sądu Apelacyjnego znajduje się w bliskim sąsiedztwie budynku Prokuratury oraz Sądu Okręgowego. Tworzą one pewnego rodzaju ciąg obiektów o zbliżonej funkcji. Architektura proponowanego gmachu Sądu Apelacyjnego przybiera klasyczną formę monolitu. Zwarta bryła podkreśla rangę oraz powagę mieszczącej się w nim funkcji przy jednoczesnym uszanowaniu obiektów otaczających. Formalny charakter obiektu definiują frontowe elewacje przypominające kolumnadę podkreślone poprzez zamierzoną grę światłocieni oraz stopniowe powiększanie odległości pomiędzy kolumnami wskazują wejście główne.Wewnętrzny trzon obiektu stanowią dwa atria spełniające funkcję reprezentacyjnego holuz podstawowymi funkcjami ogólnodostępnymi , doświetlającą pomieszczenia wyższych kondygnacji oraz umożliwiającą zastosowanie założenia naturalnej wentylacji obiektu z odzyskiem ciepła. Wynikiem tego budynek pomimo swoich gabarytów oraz zapotrzebowania na energię staję się dużo bardziej ekonomiczny oraz energooszczędny.
Założenia urbanistyczne
Decyzje urbanistyczne podporządkowano zapisom Decyzji nr 266/2006 o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego z późniejszymi zmianami oraz analizom wynikłym w trakcie procesu projektowego. Starając się wpisać projektowany budynek,najlepiej w zastane otoczenie,naturalnym działaniem było podporządkowanie się linii zabudowy istniejącej szkoły oraz „najazdowi” od strony ul. Kościuszki. Dzięki takiemu zabiegowi budynek Sądu Okręgowego wraz z budynkiem projektowanym tworzy pewnego rodzaju bramę. Główne wejście zlokalizowano od strony ulicy Hejmowskiego na zbiegu w/w linii, dzięki czemu współgra ono z głównym wejściem do budynku Sądu Okręgowego będąc jego przeciwległym odpowiednikiem. Dodatkowo w celu uatrakcyjnienia przestrzeni gmachu zaprojektowano plac/dziedziniec ukazujący się po przekroczeniu linii kolumnady wprowadzający w odpowiedni stan oraz podkreślający range obiektu.
Do obsługi komunikacji kołowej budynku wykorzystano północno-wschodnią część działki z wyłączeniem terenu „B”. Wjazd na działkę zlokalizowano od strony ulicy Hejmowskiego. Na terenie zaprojektowano 20 miejsc postojowych dla interesantów, w tym 3 przeznaczone dla osób niepełnosprawnych, mieszczące się przed głównym wejściem do gmachu Sądu. Pozostałe miejsca postojowe w liczbie 40 zlokalizowano w garażu podziemnym obsługującym tylko osoby upoważnione. Zjazd zlokalizowany na wschodniej części działki prowadzi do w/w parkingu podziemnego orazdo osobnej kontrolowanej śluzy przeznaczonej do obsługi konwoju zatrzymanych.
Program funkcjonalny
Układ funkcjonalny obiektu zaprojektowano w oparciu o wytyczne inwestorskie oraz własne przemyślenia mające na celu uatrakcyjnienie gmachu. Układ pomieszczeń na poszczególnych kondygnacjach tworzy logiczny i spójny podział funkcjonalny,umożliwiający kontrolę dostępu od momentu przekroczenia głównego wejścia. Zgodnie z wytycznymi podzielono obiekt na cztery podstawowe strefy dostępu kontrolowanego zgodnie ze wzrastającą liczba kondygnacji.
Projektowano myśląc o optymalizacji warunków pracy –odpowiedniego doświetlenia , funkcjonalności poszczególnych kondygnacji,łącząc to z czytelnym podziałem na strefy dostępności oraz zapewnieniu odpowiedniego bezpieczeństwa dla tego typu placówki. Dodatkowym bardzo ważnym czynnikiem było uzyskanie efektu otwartego wnętrza, łatwego w odbiorze dla użytkownika i interesanta z zewnątrz. Zamierzony cel uzyskano poprzez zlokalizowanie funkcji w kształcie zbliżonym do litery „C” dzięki czemu otrzymano wewnętrzne atrium „przecięte” zawieszoną sala konferencyjną. Atrium pełni rolę reprezentacyjnego holu z funkcjami uzupełniającymi,przeznaczenia ogólnodostępnego,pełniącymi rolę pierwszej strefy kontroli. Dalej budynek został podzielony na cztery zasadnicze strefy :
– Strefa dostępna dla interesantów i gości z zewnątrz
– Strefa sal sądowych zlokalizowanych na parterze budynku w celu minimalizacji kontaktu pomiędzy pracownikami a osobami z zewnątrz.
– Strefa pracownicza zlokalizowana na kondygnacjach wyższych z zapewnionym odpowiednim doświetleniem , wentylacją oraz gradacją kontroli dostępu.
– Strefa dostępu konwoju zatrzymanych
Strefę pierwszą i trzecią częściowo łączą niektóre pomieszczenia,dostępne oraz zlokalizowane według wytycznych projektowych. Dostęp do budynku został rozwiązany z odpowiednim dla tego typu gmachu pietyzmem dla różnych grup użytkowników. Główne wejście od strony ul. Hejmowskiego służy interesantom oraz gościom z zewnątrz (istnieje możliwość przejścia do strefy pracowniczej) pragnącym dostać się do części ogólnodostępnej lub ograniczonego dostępu po przejściu przez system kontroli dostępu oraz otrzymaniu odpowiedniego identyfikatora umożliwiającego poruszanie się w wyznaczonych strefach.
Wejście dla pracowników zaprojektowano od strony wschodniej,natomiast dostęp dla sędziów znajduje się od strony zachodniej przy pomieszczeniach ochrony oraz policji. Dodatkowo komunikacja umożliwia bezkolizyjny dojazd z kondygnacji podziemnej. Osobny trzon komunikacyjny stanowi pion obsługi konwoju zatrzymanego,wyposażony we wszystkie potrzebne pomieszczenia oraz drogi komunikacyjne pozwalające na poruszanie się zatrzymanego pod stała kontrolą.
Sale rozpraw zlokalizowano na parterze obiektu z czytelnym rozdziałem komunikacji ogólnodostępnej oraz pracowniczej (sędziowie etc. ). Dzięki takiemu zabiegowi zminimalizowaliśmy relacje pracownik –interesant. Sale sądowe są przestrzenią o specjalnym znaczeniu oraz głównym punktem dostępnym dla osób z zewnątrz.
Na wyższych kondygnacjach znajdują się pomieszczenia administracyjne, zespoły sędziowskiego, sekretariaty poszczególnych wydziałów jako zaplecze umożliwiające funkcjonowanie budynku Sądu oraz optymalna obsługa sal sądowych. Biura pogrupowano w ten sposób, aby komunikacja pomiędzy sekretariatami, asystentami sędziów oraz sędziami była jak najbardziej efektywna.
Dodatkowym elementem znajdującym się we wnętrzu obiektu jest zawieszona sala konferencyjna ukazująca się jako przeszklona bryła odbijająca światło,wpadające przez atrium do poszczególnych pomieszczeń.Salę zaprojektowano z możliwością funkcjonowania poza godzinami otwarcia gmachu Sądu. Jeżeli zajdzie taka potrzeba posiada ona wydzielona klatkę schodowa wraz z windą. Nad salą w strefie najbardziej ograniczonego dostępu zlokalizowano pomieszczenia archiwów oraz akt tajnych.
Kontrola dostępu
Główne wejście do budynku od strony ul . Hejmowskiego wyposażone jest w wymagane urządzenia kontrolne (bramki, skanery itp.) wraz ze stałym nadzorem bezpieczeństwa.
Nadzór wjazdu na oraz wejścia na działkę dla pracowników prowadzone jest z portierni wewnętrznej zlokalizowanej w północno –zachodnim narożniku budynku. Druga portiernia zlokalizowana jest przy wjeździe do parkingu podziemnego oraz strefie konwoju zatrzymanego.
Rozwiązania materiałowe
Fasada
Architekturę obiektu oraz jej wygląd zewnętrzny staraliśmy się w maksymalnym stopniu dopasować do otaczającej zabudowy oraz charakteru instytucji. Zdecydowaliśmy się na prostą formę wzbogaconą wertykalnymi podziałami „rozedrganymi” od strony północnej oraz wschodniej w celu wyeksponowania wejścia głównego. Materiałem dominującym w zewnętrznej bryle obiektu jest szlachetny beton architektoniczny oraz panele szklane ze zintegrowanymi panelami uchylnymi . W miejscach nie wymagających doświetlenia panele szklane pokryto od wewnątrz warstwą blendy okiennej. Elementy kolumnady dość znacznie wysunięte przed lico szkła pozwalają na dobrą izolację zewnętrznych ścian oraz ciekawą grę światłocieni pomiędzy kolumnadą. Elewacje południowe oraz zachodnie odzwierciedlają logikę wewnętrznego podziału. Wszystkie materiały zastosowane na zewnątrz charakteryzują się dużą trwałością i wyglądem niezmiennym w procesie starzenia oraz eksploatacji obiektu.
Wnętrza
Wygląd zewnętrzny budynku został mocno skontrastowany podczas projektowania wnętrz obiektu. Zdecydowaliśmy się na wprowadzenie „ciepłego” koloru na wzór deski brzozowej poprzecinanego poziomymi wstęgami przeszkleń biurowych. „Drewniana” przestrzeń atrium stanowi subtelne tło dla ekstrawaganckiej bryły Sali konferencyjnej zdającej się lewitować poprzez zastosowanie szklenia osłonowego mocno odbijającego wnętrze obiektu. Dodatkowo ciepły kolor drewna proponuje się zastosować w umeblowaniu biur oraz pomieszczeń administracyjnych jak i salach rozpraw będącym uzupełnieniem całości założenia. W podobnym odcieniu zaplanowano drzwi oraz wnęki drzwiowe do których przymocowano wypukłe elementy identyfikacji wizualnej wykonane ze stali szlachetnej. W pokojach biurowych dla zabezpieczenia szklenia na wysokości od posadzki do blatu mebli zastosowano obudowę meblową mogącą służyć prowadzeniu przewodów, ogrzewania etc.
Rozwiązania techniczne
Konstrukcja
Konstrukcję obiektu zaprojektowaliśmy jako żelbetową tarczowo-płytowąz trzonami usztywniającymi w postaci klatek schodowych oraz szybów windy. Posadowieniebudynku przewidujemyna monolitycznej płycie fundamentowej.
Ściana zewnętrzna wykonana z tarcz żelbetowych pokryta izolacją termiczną i prefabrykowanym panelem betonowym mocowanym przez warstwę izolacji . Fasada szklana wykonana w podziale 0-90 blenda okienna 90 –340 panele szklane selektywne zapobiegające przegrzaniu się obiektu.Podłoga podniesiona, umożliwiająca prowadzenie instalacji. Sufity podwieszane w pomieszczeniach biurowych i sanitarnych
Instalacje
Obiekt przewiduje wyposażyć się we wszystkie niezbędne instalacje : wodno –kanalizacyjne, przeciwpożarowe, elektryczne, niskoprądowe , sieci logiczne , wentylacji oraz klimatyzacji. Dodatkowym elementem jest zastosowanie koncepcji energetycznej w której dużą rolę odgrywa atrium będące elementem zbiornika powietrza oraz gruntowy kolektor –wymiennik powietrza nawiewanego. Atrium nagrzewane jest powietrzem wypływającym z biur oraz sal rozpraw napędzane poprzez efekt ciągu kominowego uzyskanego poprzez górne wywiewy. Pozostała niewykorzystana energia powietrza wywiewanego zostaje częściowo odzyskana poprzez rekuperatory dogrzewając w zimie świeże powietrze dostarczane do poszczególnych pomieszczeń.
