Konkurs na prace projektowe dotyczące opracowania koncepcji urbanistyczno-architektonicznej budynku Zespołu Szkół Muzycznych w Poznaniu przy ul. 28 Czerwca 1956 r. nr 125, działka nr 103/2
III Nagroda w konkursie
Pracownia: Brzozowski / Grabowiecki Architekci
Skład zespołu: Jan Belina Brzozowski, Konrad Grabowiecki, Wojciech Kotecki, Adam Gielnik, Mateusz Pakuła, Mariusz Wronowski
Data: Czerwiec 2014
Wstęp
Szkoła muzyczna pełni szczególną rolę w życiu młodych muzyków i ich rodzin. Dla dzieci jest to drugie miejsce nauki po szkole ogólnokształcącej. Często zdarza się dzieci są przywożone przez rodziców z odległych miejsc i przez wiele lat jest to również drugi dom opiekunów. Wybór tego miejsca nauki jest zawsze świadomym wyborem całej rodziny i zgodą na szereg wyrzeczeń przez wiele lat dążenia do doskonałości. Dla wielu z nich szkoła muzyczna jest wyjątkowym miejscem, któremu powierzyli swoje dzieciństwo.
Rola szkoły muzycznej we współczesnym świecie się zmienia. Dzisiejszy świat oferuje wiele atrakcyjnych alternatyw, dlatego też tego typu ośrodki muszą bacznie obserwować otaczającą rzeczywistość i poszukiwać coraz to nowych sposobów funkcjonowania. Dzisiejsze szkoły powinny być znacznie bardziej otwarte na człowieka i otoczenie tworząc miejsce które żyje.
Podstawową ideą projektu jest stworzenie budynku przyjaznego użytkownikom. Z jednej strony ma stanowić miejsce izolacji i skupienia potrzebne do ćwiczeń indywidualnych. Z drugiej strony jest miejscem gdzie uprawianie muzyki się świętuje. W jego sercu znajdują się trzy sale koncertowe doskonale odizolowane od świata zewnętrznego. Jest budynkiem, który po za naciskiem na kształcenie indywidualne, stwarza warunki do spotkań i rozmów, gdzie przestrzenie interpersonalne są bardzo rozwinięte. Szkoły muzyczne koncentrują wokół siebie środowiska uczniów, absolwentów, rodziców, dydaktyków i miłośników muzyki. Budynek szkoły muzycznej powinien tworzyć możliwie najlepsze warunki dla tej grupy, a jednocześnie propagować muzykę w społeczeństwie.
Urbanistyka
Działka na której ma powstać szkoła muzyczna znajduje się w samym sercu jednego z najbardziej „poznańskich” rejonów – dzielnicy Wilda. Położona niedaleko rynku Wildeckiego przy malowniczo meandrującej głównej ulicy 28 Czerwca 1956r. Spójna i jednorodna zabudowa składa się głównie z kamienic z początku XX o detalu secesyjnym lub klasycystycznym z charakterystycznymi wykuszami może stanowić powód zazdrości dla wielu miast zniszczonych podczas wojny.
Dlatego też nowy gmach szkoły muzycznej zaprojektowany jest z uwagą i możliwie najbardziej odpowiedni sposób stara się dopełnić urbanistycznie praktycznie kompletną tkankę urbanistyczną. Pierzeje nowego kwartału ułożone są z bloków sal lekcyjnych. Takie podejście pozwoliło na możliwie najdokładniej wpasować się w istniejącą zabudowę: z jednej strony kontynuować przebieg ulic – prostolinijny ulicy Wilda oraz Świętego Jerzego. Z drugiej strony wyeksponować łuk ulicy 28 czerwca. Ułożenie tych strukturalnych bloków umożliwiło również na zestrojenie skali poszczególnych części budynku z sąsiednimi budynkami oraz z poziomem terenu, który w każdym narożniku działki znajduje się na innym poziomie.
W sercu kwartału, za ścianami ażurowego muru wybudowanego z zespołów sal, wyizolowane od świata zewnętrznego znajdują się trzy sale koncertowe: kameralna, teatralna i duża koncertowa. Ponad nimi, wewnątrz kwartału umiejscowiony jest ogród muzyczny. To miejsce relaksu oraz integracji całej szkoły. Jego wielofunkcyjna forma pozwala zarówno na wyciszenie i kontemplację, spotkania przy kawiarnianych stolikach. Na niewielkim amfiteatrze mogą się odbywać niewielkie plenerowe koncerty lub pokazy filmów zarówno dla użytkowników budynku jak i dla mieszkańców dzielnicy.
Przestrzennie najważniejszymi elementami urbanistycznej tożsamości budynku jest charakterystyczna zakrzywiona elewacja frontowa oraz narożnik ulic 28 czerwca oraz Świętego Jerzego uformowany w „szpic” stanowiący lokalną dominantę przestrzenną i jednoczesne artykułujący główne wejście. W osi łuku głównej fasady znajduje się bezpośrednie wejście do skrzydła koncertowego, używane tylko podczas kornetów dla publiczności z zewnątrz. W narożniku ulic świętego Jerzego oraz Wierzbięcic znajduje się drugie wejście szkolne zlokalizowane możliwie blisko sąsiedniej szkoły podstawowej, tworząc w ten sposób logiczną synergię nauczania początkowego i muzycznego. Wejście to wykorzystywane jest również jako wejście dla muzyków gościnnie występujących na scenach szkoły muzycznej oraz dla użytkowników pokoi gościnnych. W południowo-wschodnim narożniku działki mieści się dok rozładunkowy oraz wjazd do garażu zlokalizowanego na poziomie -2.
Struktura budynku
Budynek szkoły muzycznej łączy w sobie dwie funkcje o odrębnych wymaganiach. Stosunkowo duża ilość niewielkich pomieszczeń przeznaczona do nauki ma z definicji stosunkowo płytki trakt, doświetlenie światłem naturalnym, a od strony strefowania musi mieć dobrze kontrolowany dostęp. Trzy sale koncertowe są dla odmiany obiektami o sporych kubaturach i rozpiętościach. Nie wymagają oświetlenia naturalnego, natomiast konieczna jest możliwie najlepsza izolacja akustyczna. Ze względu na koncertowo-szkoleniowe przeznaczenie tych sal konieczne jest zapewnienie dostępu zarówno od strony szkoły jak i niezależnym wejściem dla widzów z zewnątrz.
Struktura budynku jest logiczną reakcją na charakterystyczne wymagania tych dwóch funkcji: Ściana zewnętrza, wzdłuż granic zabudowy jest w dużej mierze jednotraktaktem skierowanym na zewnątrz mieszczącym sale lekcyjne i nauki indywidualnej. Wewnątrz znajdują się sale koncertowe niewymagające naturalnego oświetlenia, a wymagające dobrej izolacji od świata zewnętrznego. Ponad salami, wewnątrz kwartału znajduje się ogród muzyczny.
Architektura
Poszukiwaliśmy odpowiedniego wyrazu architektonicznego dla szkoły muzycznej spełniającej oczekiwania współczesności. Z jednej strony architektura powinna być konserwatywna i ponadczasowa – odzwierciedlać ciągłość podstawowych zasad kierujących muzyką. Z drugiej współczesny budynek szkoły muzycznej powinien być nowoczesny i atrakcyjna. Szkoła muzyczna powinna być kojarzona z miejscem, które jest z ciekawą alternatywą dla wychowania dziecka. Nie tylko miejscem odosobnionego treningu instrumentalnego, ale również miejscem gdzie kształtuje się unikalna społeczność muzyków. Z miejscem gdzie można dobrze spędzać czas.
Architektoniczne budynek zbudowany jest z bardzo ograniczonej ilości elementów fasady zamkniętych w kubikach sal lekcyjnych. Sekwencje takich zestawów elewacyjnych odpowiadające podziałowi wewnętrznemu pomieszczeń zamknięte są w bloki funkcjonalne. Bloki te operują podobnym detalem, natomiast różnią się rytmem powtarzalności elementu fasadowego odpowiadającemu konkretnym funkcjom. Przestrzenna forma elewacji powoduje, że wygląd elewacji zmienia się w zależności od kierunku patrzenia: raz jest transparentny, a innym razem ma fakturę prefabrykatów betonowych lub anodowanego aluminium.
Bloki ułożone jeden na drugim, jak wielkie cegły, składają się na ażurowy mur otaczający wewnętrzny muzyczny ogród. Bloki te rozsunięte są w ten sposób, że pomiędzy zespołami sal przebija światło z wewnętrznego ogrodu, lub przestrzeń wspólna wewnętrznej komunikacji dotyka fasady zewnętrznej dużymi przeszkleniami ukazując co się dzieje wewnątrz budynku. Ten ażur, perforacja powodują, że przestrzeń ulicy i przestrzeń wewnętrzna są ze sobą w dialogu, raz fizycznie w postaci wejść, a czasem widokowo w postaci otwarć widokowych.
Z surowca bardzo klasycznego i konserwatywnego jakim są powtarzalne elementy okien i prefabrykaty betonowe stworzona jest kompozycja swobodna dostosowana we wrażliwy sposób zarówno do charakteru otaczającej zabudowy jak i do użytkownika.
