Pomnik Ofiar Pęknięcia Tamy w Brumadinho ma symbolizować przejście między bólem, jaki niosła katastrofa, a odbudową życia w regionie. W wyniku katastrofy, która miała miejsce 25 stycznia 2019 roku, zginęło 259 osób. Silna symbolika projektu pracowni GPA&A zapewnia odwiedzającym przestrzeń do refleksji nad pamięcią i bólem, które pozostawiła katastrofa w lokalnej społeczności.
Memorial Brumadinho
Lokalizacja: Brumadinho, Minas Gerais, Brazylia
Projekt: GPA&A
Zespół projektowy: Gustavo Penna, Norberto Bambozzi, Laura Penna, Letícia Carneiro, Alice Flores, Fernanda Tolentino, Henrique Neves, Gabriel de Souza, Eduardo Magalhães, Julia Lins, Larissa Freire, Sávio de Oliveira, Gustavo Monteiro, Felipe Franco, Mariana Carvalho, Rafaela Rennó, Caio Vieira, Fernanda Freitas, Matheus Weffort, Manoel Belisário.
Stażyści: Andre Silva, Natália Castro
Zarząd i planowanie: Isabela Tolentino, Taimara Araújo
Komunikacja: Diana Penna, Tamiris Bibbó
Zdjęcia: Rodolfo Parolin
Memorial Brumadinho
Projekt pracowni GPA&A (Gustavo Penna Arquitetos & Associados) powstał z myślą o oddaniu hołdu osobom, które straciły życie w tej strasznej katastrofie. Koncepcja została wybrana do realizacji przez Stowarzyszenie Rodzin Ofiar Katastrofy (Association of the Families of Victims of the Barragem Mina Córrego do Feijão Dam Break in Brumadinho [Avabrum]).
Całe założenie zajmuje powierzchnię 1220 m² i zostało wzniesione na działce o powierzchni 5 hektarów, którą wybrało wspomniane stowarzyszenie. Proces selekcji uwzględniał wsparcie techniczne architektki i urbanistki Juremy de Sousa Machado (byłej prezeski IPHAN, Narodowego Instytutu Dziedzictwa Historycznego i Artystycznego) oraz muzeologa Marcelo Mattosa Araújo (byłego prezesa Ibram, Instytutu Muzeów Brazylii).
Symbolika
W gaju na terenie kompleksu zostało posadzonych ok. 270 żółtych drzew z gatunku ipe, narodowych drzew Brazylii, odzwierciedlających szacunek i pamięć o każdej z ofiar.
Projekt zakładał również stworzenie przestrzeni poświęconych pamięci tragicznie zmarłych. Główne wejście do obiektu tworzy pawilon o nieregularnej formie, symbolizujące nadzieje i marzenia ofiar. Inwazja lawiny błota została przedstawiona w ciemnym pomieszczeniu, oświetlonym jedynie przez przebłyski światła wpadające przez szczeliny w suficie. Co roku, 25 stycznia, dokładnie o godzinie 12:28 – w momencie pęknięcia tamy – wiązka światła przechodzi przez pomieszczenie i oświetla skupisko kryształów, naturalnie uformowaną biżuterię, materializując brak światła tamtego dnia.
Kompleks zawiera także Pomnik Ofiar (Monument to the Fatal Victims) wyrażony w przestrzeni dużą, kwadratową formą symbolizującą płacz i najbardziej ludzkie gesty osób w obliczu straty. Pomnik wyznacza ścieżkę spacerową wykopaną w ziemi, z nazwiskami ofiar wypisanymi na poszczególnych ścianach.
– Ta przestrzeń pozwala na doświadczenie zmysłowe, zarówno indywidualne, jak i wspólne, dając głos i kształt czemuś, czego nigdy nie zapomnimy – mówi autor projektu, architekt Gustavo Penna.
Koncepcja pomnika uwzględniała udział całej społeczności miejscowości Brumadinho. Dzięki temu projekt stał się naprawdę wspólną przestrzenią.
– Stając w obliczu bolesnej rzeczywistości dotkniętych rodzin, praca nad projektem zmusiła nas do głębokiej pokory. Jedyne, co zostało, to głos świadków. Opowieść należy teraz zarówno do tych, którzy już nie mogą mówić, jak i tych, którzy pozostali w żalu. Nie ma pocieszenia, które mogłoby zostać zmaterializowane w tych okolicznościach. Opieramy się zatarciu czasu i historii – dodaje brazylijski architekt.
Gustavo Penna, architekt i założyciel biura architektonicznego GPA&A
Gustavo Penna
Gustavo Penna, architekt i założyciel biura architektonicznego GPA&A, jest jedną z głównych postaci w Brazylii w dziedzinie architektury i innowacji, zawsze realizując projekty, które mają na celu poprawę dobrostanu i jakości życia. Penna jest architektem o międzynarodowej renomie, zdobywającym liczne nagrody, takie jak Międzynarodowa Nagroda Architektury w Chicago, World Architecture Festival (WAF) w Singapurze, Architizer A+Awards w Londynie, Prix Versailles we Francji oraz IF Design w Berlinie.
Ukończył Wydział Architektury UFMG, gdzie przez trzy dekady był wykładowcą. Opublikował pięć książek, jest także członkiem Zarządu Fundacji Oscara Niemeyera i Fundacji Dom Cabral, będąc również współzałożycielem Akademii Architektury i Urbanistyki (AEAULP). Penna od dziesięcioleci zdobywa uznanie dla brazylijskiej architektury na całym świecie. Argentyna, Chile, Singapur, Francja, Anglia, Hiszpania, Włochy, Portugalia i Stany Zjednoczone to tylko niektóre z krajów, w których jego prace zostały docenione. Szkoła Guignard jego projektu, jest uważana za jedno z 30 najważniejszych dzieł architektonicznych w Brazylii.
